Algılanan Sosyal Destek ve İş-Aile Zenginleşmesi Bağlamında Çalışan Kadınların Yaşam Tatmininin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 32, 1240 - 1260, 20.11.2021

Ömer Faruk Avcı , Ahmet Günay

https://doi.org/10.21076/vizyoner.890090

Cited By: 2

Öz

Geçmişten günümüze ilgili yazın incelendiğinde, kadınların çalışma yaşamları ve kariyerleri açısından bulundukları konumları ilgi çeken bir konu olarak görülmektedir. Özellikle kadınların sosyal hayatlarında değişiklik gösteren konumları ve buna bağlı olarak yaşam tatmini düzeyleri birçok araştırmaya konu olmuştur. Söz konusu çalışmada ilk olarak yaşam tatmini, sosyal destek ve iş-aile zenginleşmesi kavramlarına dair açıklamalarda bulunulmuş ve ardından çalışan kadınların yaşam tatmini düzeylerinin belirlenen değişkenlere göre ne ölçüde değiştiğini saptamak amacıyla gerçekleştirilen analizlere yer verilmiştir. Çalışmanın amacı, çalışan kadınların algılanan sosyal destek ve iş-aile zenginleşmesi bağlamında yaşam tatmini düzeylerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda veri toplama aracı olarak çalışan kadınların iş-aile zenginleşmesi düzeylerini ölçmek için Akçakanat ve Uzunbacak (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan “İş-Aile Zenginleşmesi Ölçeği”nden yararlanılmıştır. Ayrıca araştırmada çalışan kadınların algıladıkları sosyal destek düzeylerini ölçmek için Eker ve Arkar (1995) tarafından Türkçeye uyarlanan “Algılanan Sosyal Destek Ölçeği”, yaşam tatmini düzeylerini ölçmek için Bekmezci ve Mert (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yaşam Tatmini Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma, Isparta’da ikamet eden 393 çalışan kadın üzerinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 26 ve AMOS 24 istatistik programları kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çalışan kadınlarda; iş-aile zenginleşmesinin ve algılanan sosyal desteğin yaşam tatmini üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İş-Aile Zenginleşmesi, Algılanan Sosyal Destek, Yaşam Tatmini, Çalışan Kadınlar

Examination the Life Satisfaction of Women Employees in the Context of Perceived Social Support and Work-Family Enrichment

Öz

When the literature from the past to the present is examined, the position of women in terms of their working lives and careers is seen as an interesting subject. Especially the changing positions of women in their social lives and accordingly their life satisfaction levels have been the subject of many studies. In the study, firstly, explanations are made about the concepts of life satisfaction, social support and work-family enrichment, and then analyzes are carried out to determine to what extent the life satisfaction levels of working women changed according to the determined variables. The aim of this study is to examine the life satisfaction levels of working women in the context of perceived social support and work-family enrichment. For this purpose, the “Work-Family Enrichment Scale” adapted to Turkish by Akçakanat and Uzunbacak (2019) is used as a data collection tool to measure the work-family enrichment levels of women employees. In addition, the “Life Satisfaction Scale” adapted to Turkish by Bekmezci and Mert (2018) is used to measure life satisfaction of women employees and the “Perceived Social Support Scale” adapted to Turkish by Eker and Arkar (1995) is used to measure the perceived social support by women employees. The research is carried out on 393 women employees residing in Isparta. SPSS 26 and AMOS 24 statistical programs are used to analyze the data. According to the results obtained in women employees; it is observed that work-family enrichment and perceived social support have a positive and significant effect on life satisfaction. 

Anahtar Kelimeler

Work-Family Enrichment, Perceived Social Support, Life Satisfaction, Women Employees

Kaynakça

• Abedi, G., Rastami, F. ve Nadi, A. (2015). Analyzing the dimensions of the quality of life in hepatisis b patientsuring confirmatory factor analysis. Global Journal of Health Science, 7(7), 22-31.
• Akçakanat, T. ve Uzunbacak, H. (2019). Kısaltılmış iş-aile zenginleşmesi ölçeği türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(20), 172-179.
• Ali, A., Deuri, S.P., Jahan, M., Singh, A.R. ve Verma, A.N. (2010). Perceived social support and life satisfaction in persons with somatization disorder. Industrial Psychiatry Journal, 19(2), 115-118.
• Annor, F. (2016). Work–family enrichment among Ghanaian employees: The mediating role between social support and subjective well-being. Applied Research Quality Life, 11, 1155–1171.
• Argyle, M. (1987). The psychology of happiness. London, Routledge.
• Arman, N. (2009). Zihinsel engelli çocuğa sahip anne ve babaların algıladıkları sosyal destek düzeyleri ile tükenmişlik ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Baral, R. ve Bhargava, S. (2010). Work and family enrichment as a mediator between organizational interventions for work-life balance and job outcomes. Journal of Managerial Psychology, 25, 274-300.
• Bastug, G. ve Duman S. (2010). Examining life satisfaction level depending on physical activity in turkish and german societies. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4892-4895.
• Bekmezci, M. ve Mert, İ.S. (2018). Yaşam tatmini ölçeğinin türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 166-177.
• Berber, M. ve Yılmaz, E.B. (2008). Türkiye’de kadın istihdamı: Ülke ve bölge düzeyinde sektörel analiz. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2).
• Berg, A.I. (2008). Life satisfaction in late life: markers and predictors of level and change among 80+ year olds. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Gothenburg, Department of Psychology, Gothenburg.
• Bhargava, S. ve Baral, R. (2009). Antecedents and consequences of work-family enrichment among Indian managers. National Academy of Psychology, 54, 213-225.
• Bozgeyikli, H., Doğan, H. ve Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(28), 33-149.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Carlson, D.S., Wayne J. ve Kacmar K. (2006). Measuring the positive side of the work–family interface: development and validation of a work–family enrichment scale. Journal of Vocational Behavior, 68(1), 131-164.
• Carlson, D., Kacmar, K.M., Zivnuska, S., Ferguson, M. ve Whitten, D. (2011). Work-family enrichment and job performance: A constructive replication of affective events theory. Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), 297–312.
• Carlson, D.S., Ferguson, M. ve Kacmar, K.M. (2011). Pay it forward: the positive crossover effects of supervisor work-family enrichment. Journal of Management, 37(3), 770-789.
• Cheung, C.K. ve Ngan, R.M.H. (2012). Filtered life satisfaction and its socioeconomic determinants in Hong Kong. Social Indicators Research, 109(2), 223-242.
• Cohen, S. ve Wills, T.A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310.
• Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American Psychologist, 59(8), 676- 684.
• Connett, D.F. (2005). Clarification of social support. Journal of Nursing Scholarship, 7(1), 4-9.
• Çalışkan, S.C. ve Arıkan. S.Ç. (2015). İş-aile çatışmasının öteki yüzü: iş aile zenginleşmesi ve psikolojik yılmazlık, mükemmelliyetçilik, yaşam doyumu değişkenleri ile etkileşimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 121-142.
• Dağlı, A. ve Baysan N. (2017). Yaşam doyumu ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (Electronic Journal of Social Sciences), 15(59), 1250-1262.
• Demir, Y. (2008). Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin sosyal destek düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
• Diener, E., Suh, E.M., Lucas, R.E. ve Smith H.L. (1999). Subjective well-being: three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. Beta Basım, İstanbul.
• Dyson-Washington, F. (2006). The relationship between optimism and work-family enrichment and their influence on psychological well-being. Unpublished Doctoral Dissertation, Drexel University, Philadelphia, PA.
• Eker, D. ve Arkar, H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 17-25.
• Forza, C. ve Filippini, R. (1998). TQM impact on quality conformance and customer satisfaction: A casual model. International Journal of Productio Economics, 55(1), 1-20.
• Gayathri, N. ve Karthikeyan, P. (2016). The role of self-efficacy and social support in improving life satisfaction: The mediating role of work-family enrichment. Zeitschrift Für Psychologie, 224(1), 25-33.
• Greenhaus, J.H. ve Powell, G.N. (2006). When work and family are allies: a theory of work-family enrichment. Academy of Management Review, 31(1), 72-92.
• Grzywacz, J.G. ve Carlson, D.S. (2007). Conceptualizing work-family balance: implications for practiceand research. Advances In Developing Human Resources, 9(4), 455-471.
• Güngör, A. (1996). Üniversite öğrencilerinde sosyal destek, negatif yaşam olayları, öfkenin ifade edilme biçimi ile kendini suçlamanın fiziksel sağlık ve sosyal uyumla olan ilişkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hair, J.F., Black, B., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited, USA.
• Holbrook, S. (2005). Development and initial validation of the workfamily facilitation scale. Unpublished Doctoral Dissertation, University of Florida, Gainesville, FL.
• Jaga, A. ve Bagraim, J. (2011). The relationship between work-family enrichment and work-family satisfaction outcomes. South African Journal of Psychology, 41(1), 52- 62.
• Johnson, J.H. ve Sarason, I.G. (1979). Moderator variables in life stress research. Washington University Seattle Department of Psychology, 6, 151-167.
• Kacmar, K.M. (2014). A short and valid measure of work-family enrichment. Journal of Occupational Health Psychology, 19(1), 32-45.
• Kalaycı, Ş. (2013). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Kaner, S. (2003). Aile destek ölçeği: faktör yapısı, güvenirlilik ve geçerlilik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(1), 57-72.
• Karababa, A. (2012). Psikolojik danışmanlarda olumlu mükemmelliyetçilik ve olumsuz mükemmelliyetçilik düzeylerinin iş doyumu ve yaşam doyumunu yordamadaki rolü. Yükseksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Karatepe, O.M. ve Bekteshi, L. (2008). Antecedents and outcomes of work-family facilitation and family-work facilitation among frontline hotel employees. International Journal of Hospitality Management, 27, 517-528.
• Kef, S. (1997). The personal networks and social supports of blind and visually impaired adolescents. Journal of Visual Impairment & Blindness, 91(3), 236-44.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Abindon-On-Thames: Routledge.
• Lakey, B. ve Cassady, P.B. (1990). Cognitive processes in perceived social support. Journal of Personality and Social Psychology, 59(2), 337.
• Lyubomirsky, S. (2001). Why are some people happier than others? The role of cognitive and motivational processes in well-being. American Psychologist, 56(3), 239.
• Mishra, P. (2015). A grounded theory study on family-to-work enrichment: exploring links with family resources, community resources, work-role salience and psychological capital. South Asian Journal of Global Business Research, 4(1), 45-67.
• Mutlu, E. (2007). Hemodiyaliz hastalarının sosyo-demografik özellikleri, sosyal destek kaynakları ve hastalık sürecinin benlik saygısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Myers, D.G. ve Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
• Neugarten, B.L., Havighurst, R.J., ve Tobin, S.S. (1961). The measurement of life satisfaction. Journal of Gerontology.
• Östergren, P.O., Hanson B.S., Isacsson, S.O. ve Tejler L. (1991). Social network, social support and acute chest complaints among young and middle-aged patients in an emergency department, a case-control study. Social Science and Medicine, 33(3), 257-267.
• Özbesler, C. (2001). Çocukluk çağı lösemileri ve sosyal destek sistemlerinin aile işlevlerine etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztop, H. ve Kınacı B. (2016). An analysis of the factors that affect the life satisfaction of elderly turks living in Australia. Journal of Administrative Sciences and Policy Studies, 4(1), 21-35.
• Park, H.S. (2007). Effects of social support, coping strategies, self-esteem, mastery, and religiosity on the relationship between stress and depression among Korean immigrants in the United States: structural equation modeling. PhD Thesis.
• Pavot, W. ve Diener, E. (1993). The affective and cognitive context of self-reported measures of subjective well-being. Social Indicators Research, 28(1), 1-20.
• Pinquart, M. ve Sorensen S. (2001). Influences on loneliness in older adults: a metaanalysis. Basic and Applied Social Psychology, 23(4), 245-266.
• Rashid, W.E., Nordin, M.S., Omar, A. ve Ismail, I. (2011a). Social support, work-family enrichment and life satisfaction among married nurses in health service. International Journal of Social Science and Humanity, 1(2), 150-155.
• Rashid., W.E., Nordin, M.S., Omar, A. ve Ismail, I. (2011b). Evaluating social support, work-family enrichment and life satisfaction among nurses in Malaysia. International Conference on Management and Servce Science, 8, 150-154.
• Rhee, T.S. ve Zheng, F. (2019). The effects of work-family enrichment on job and life satisfaction of Korean employees. International Journal of Financial Research, 10(5), 138.
• Russo, M. ve Buonocore, F. (2012). The relationship between work-family enrichment and nurse turnover. Journal of Managerial Psychology, 27(3), 216-236.
• Sarason, I.G., Levine, H.M., Basham, R.B. ve Sarason, B.R. (1983). Assessing social support: The social support questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 127-130.
• Sarriera, C.J., Bedin, L., Abs, D., Casas, F. ve Calza, T. (2015). Relacion entre soporte social, la satisfaccion de vida y bienestar subjectivo en adolescentes brasileros. Universitas Psychologica, 14(2), 459.
• Tait, M., Padgett, M.Y. ve Baldwin, T.T. (1989). Job and life satisfaction: a reevaluation of the strength of the relationship and gender effects as a function of the date of the study. Journal of Applied Psychology, 74(3), 502.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr, (02.05.2021).
• Thoits, P.A. (1986). Social support as coping assistance. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54(4), 416-423.
• Van Steenbergen, E.F., Ellemers, N. ve Mooijaart, A. (2007). How work and family can facilitate each other: distinct types of workfamily facilitation and outcomes for women and men. Journal of Occupational Health Psychology, 12, 279–300.
• Wood, W., Rhodes, N. ve Whelan M. (1989). Sex differences in positive well-being: A consideration of emotional style and marital status. Psychological Bulletin, 106(2), 249-269.
• Yasir, M., Majid, A. ve Khan, N. (2019). Boundary integration, work/family enrichment and life satisfaction among female nursing staff. Management Research Review, 42(6), 740-759.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yetim, U. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri (1. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Yılmaz, M. ve Zoğal, Y. (2015). Kadının işgücüne katılımının tarihsel gelişimi ve kadın istihdamını etkileyen faktörler: Türkiye ve Avrupa örneği. Anadolu Üniversitesi, EconWorld2015@Torino, 1-25.
• Zimet, G.D. vd. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of Personality Assessment, 52, 30-41.