From Global Deadlock to the Patriotic War: An Evaluation on the Role of the Minsk Group in Nagorno-Karabakh

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 33, 143 - 160, 20.02.2022

Bahar Özsoy Fatma Betül Aydemir Baş

https://doi.org/10.21076/vizyoner.906936

Cited By: 4

Öz

The problem between Azerbaijan and Armenia in the Caucasus, which turned into one of the areas of ethnic-based conflict with the dissolution of the Soviets, gained an international character in 1992 with the involvement of the OSCE in the issue. Despite seeking a peaceful solution to the problem with the agreement signed shortly after, both parties could not meet on a common ground and the hot conflicts that increased from time to time in the Front Line kept the possibility of war in the region always alive. Thus, this possibility, on which dozens of scenarios were written, took place between September 27 and November 10, 2020 and the solution that the Minsk Group could not provide on the table was achieved with the superiority of Azerbaijan in the field. The study claims that the Minsk Group bears the greatest responsibility for the realization of the possibility of war, which is an undesirable option in solving the problem between Azerbaijan and Armenia. In this context, in the study the influence of the Minsk Group is discussed on the transformation of the Nagorno-Karabakh issue from a regional problem to a global deadlock and then into the patriotic war. In addition, in the last part of the study, the process leading to the “Forty-Four Day War” and the agreement signed and the effects of the war on the parties are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Armenia, Minsk, Forty-Four Day War

Küresel Çözümsüzlükten Vatan Muharebesine: Dağlık Karabağ’da Minsk Grubu’nun Rolü Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Sovyetlerin dağılması ile etnik temelli çatışma alanlarından birine dönüşen Kafkasya’da Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sorun 1992 yılında AGİT’in konuya müdahil olmasıyla uluslararası bir nitelik kazanmıştır. Çok geçmeden imzalanan anlaşmayla soruna barışçıl yollardan çözüm aranmasına karşın gerek tarafların ortak paydada buluşamaması gerekse de Temas Hattında zaman zaman artan sıcak çatışmalar bölgede savaş ihtimalini her daim canlı tutmuştur. Nitekim, üzerine onlarca senaryo yazılan bu ihtimal 27 Eylül-10 Kasım 2020 tarihleri arasında gerçekleşmiş ve Minsk Grubu’nun masada sağlayamadığı çözüm sahada Azerbaycan’ın üstünlüğü ile sağlanmıştır. Çalışma, Azerbaycan-Ermenistan arasındaki sorunun çözümünde arzu edilmeyen seçenek olan savaş ihtimalinin gerçekleşmesinde en büyük sorumluluğu Minsk Grubu’nun taşıdığını iddia etmektedir. Bu kapsamda çalışmada, Dağlık Karabağ meselesinin bölgesel bir sorun iken tarafların AGİT’e üye olması ile küresel çözümsüzlüğe, oradan da Vatan Muharebesine dönüşmesinde Minsk Grubu’nun etkisi ele alınmaktadır. Ayrıca çalışmanın son bölümünde 44 günlük savaşa giden süreç ve imzalanan anlaşmaya yer verilerek Savaşın taraflar üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Ermenistan, Minsk, 44 Günlük Savaş

Kaynakça

• Abilov, S. (2018). OSCE Minsk Group: Proposals and failure, the view from Azerbaijan. Insight Turkey, 20(1), 143-163.
• Agos. (2012, 10 Mart). 20 yıl önce Hocalı’da ne olmuştu. http://www.agos.com.tr adresinden 1 Aralık 2020 tarihinde alınmıştır.
• Agos. (2020, 24 Kasım). Paşinyan kabinesi: İstifalar ve atamalar sürüyor. http://www.agos.com.tr/tr/yazi/24941/pasinyan-kabinesi-istifalar-ve-atamalar-suruyor adresinden 12 Aralık 2020 tarihinde alınmıştır.
• Akit. (2020, 4 Ekim). Türkler, Viyana’ya dayanacak. https://www.yeniakit.com.tr/haber/turkler-viyanaya-dayanacak-1404387.html adresinden 14 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Arka News Agency. (2020, 16 Aralık). Армия обороны Арцаха будет выступать гарантом суверенитета Арцаха, а по переговорам формируется новая повестка – Пашинян. http://arka.am/ru/news/politics/armiya_oborony_artsakha_budet_vystupat_garantom_suvereniteta_artsakha_a_po_peregovoram_formiruetsya_/ adresinden 3 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Armenia Az. (2019, 28 Ağustos). Аяз Муталибов отвечает Пашиняну: «Азербайджан имел право на выход из СССР, а Карабах - нет». https://armenia.az/ru/article/83796/ adresinden 15 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Armenpress. (2002, 15 Haziran). Azeri president reveals Paris principles on land swap. https://armenpress.am/eng/news/-515670/azeri-president-reveals-paris-principles-on-land-swap.html adresinden 12 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
• Arzumanlı, V. ve Nazim, M. (1998). Tarixin qara səhifələri Deportasiya, soyqırım, qaçqınlıq. Qartal Nəşriyyat.
• Askerov, A. (2020). The Nagorno Karabakh conflict the beginning of the Soviet end. A. Askerov, S. Brooks ve L. Tchantourıdze (Ed.), Post-Soviet conflicts the thirty years’ crisis içinde (s. 55-82). Lexington Books, Illustrated edition.
• Aslanlı, A. (2009).Qarabağ problemi: Tarixi, mahiyyəti, həll prosesi. Nurlar mətbəəsi.
• AZ TV. (2019, 3 Ekim). Prezident İlham Əliyev: Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsi. http://www.aztv.az/index.php/az/news/1752/prezident-ilham-eliyev-qarabag-azerbaycandir-ve-nida-isaresi-markvideomark adresinden 12 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Azarova, V. (2015). Chiragov and others v. Armenia judgment (Application no: 13216/05). Strasbourg.
• Azerbaijan General Prosecutor. (2020a, 16 Kasım). The statistic of the Prosecutor General’s office of the republic of Azerbaijan on crimes committed by the Armenian armed forces against the civilians from 27.09.2020-16.11.2020. https://genprosecutor.gov.az/en/post/3212 adresinden 12 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Azerbaijan General Prosecutor. (2020b, 30 Kasım). Latest news for 30.11.2020 - crimes committed against the civilian population of Azerbaijan. https://genprosecutor.gov.az/az/post/3234 adresinden 12 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi. (2021). Vətən müharibəsində şəhid olmuş hərbi qulluqçuların siyahısı. https://mod.gov.az/az/news/veten-muharibesinde-sehid-olmus-herbi-qulluqcularin-siyahisi-34521.html adresinden 12 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Aliyev. (2021). Qan yaddaşı. https://president.az/azerbaijan/memories adresinden 5 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır. Azərbaycan Tarixi. (2007). Cilt I. Çıraq nəşriyyatı.
• Barutcu, A. (2012). Uluslararasi anlaşmazlıkların çözümünde AGİT’in rolü: Dağlık Karabağ olayı [Doktora Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Bayrakdar, O. K. (2020). Bir dönüşüm dinamiği olarak petrolün Bakü şehir kimliğine ve şehirleşmesine etkisi. Turkish Studies - Social, 15(8), 3387-3402.
• Cabbarlı, H. (2010). Dağlık Karabağ savaşı ve kaçkın ve göçgün sorunu, Qarabağ bildiklerimiz ve bilmediklerimiz. Qafqaz Universiteti Beynelxalq Münaqişələri Araşdırma Mərkəzi, 2.
• Cavanaugh, C. (2016). OSCE and the Nagorno-Karabakh peace process. Security and Human Rights, 27, 422-441.
• CİA. (2020, 16 Aralık). Dəvətsiz gələn həmsədrlər əliboş getdilər, amma yenə gəlmək istəyirlər. http://www.cia.az/news-view/140764-Devetsiz-gelen-hemsedrler-elibosh-getdiler-amma-yene-gelmek-isteyirler---nonsens adresinden 12 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
• Cooper, A. ve Morris, K. (2013). The Nagorno-Karabakh conflict in light of polls in Armenia and Nagorno-Karabakh. K. Michael ve G. Sargis (Ed.), Europe’s next avoidable war Nagorno-Karabakh içinde (s. 89-100). Palgrave Macmillan.
• Əhmədov, E. (2009). Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları və işğalçılıq siyasətinin nəticələri. Ə. Abbasov, A. Balayev, A. Tağızadə ve Ş. Mehdi (Ed.), Qarabağ Dünən Bu gün və Sabah içinde (s. 15-22), Qarabağ Azadlıq Təşkilatı 8-ci Elmi-Əməli Konfransının Materialları.
• Əhmədov, E. (2015). Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü Beynəlxalq təşkilatların və böyük dövlətlərin siyasəti. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu.
• Eroğlu, A. (2020, 31 Ekim). Lavrov planı artık çöpte. https://www.yenisafak.com adresinden 12 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• EurAsia Daily. (2020, 10 Haziran). Стратегия армянской армии: Ереван обуздает «реваншистские амбиции» Баку. https://eadaily.com/ru/news/2020/06/10/strategiya-armyanskoy-armii-erevan-obuzdaet-revanshistskie-ambicii-baku adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Garibov, A. (2015). OSCE and conflict resolution in the post-soviet area: The case of the Armenia-Azerbaijan Nagorno-Karabakh conflict. Caucasus International, 5(2), 75-90.
• Giragosian, R. (2013). Cause for concern: The shifting balance of power in the South Caucasus. RSC special analysis, Yerevan: Regional Studies Center, 1.
• Gökçe, M. (2012). Siyah altın peşinde Hazar’da bin yıl. Berikan Yayınları.
• Gömeç, S. (1999). Türk Cumhuriyetleri ve toplulukları tarihi. Akçağ Yayınları.
• Grono, M. (2017). Looming dangers one year after Nagorno-Karabakh escalation. International Crisis Group.
• Hacixanli, M. (2018, 16 Kasım). Fransanın ermənipərəst mövqeyi ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrliyi ilə bir araya sığmır. http://xalqqazeti.com adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Halaçoğlu, Y. (2001). Ermeni meselesi ile ilgili birkaç Rus kaynağı. Yeni Türkiye, 7(38), Ankara.
• International Crisis Group. (2005). Dağlıq Qarabağ: Sülh planı. Rapor no 167. https://www.crisisgroup.org/az/europe-central-asia/caucasus/nagorno-karabakh-azerbaijan/nagorno-karabakh-plan-peace adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• International Crisis Group. (2017). Nagorno-Karabakh’s gathering war clouds Europe report. No: 244. Belgium.
• International Crisis Group. (2019, 20 Aralık). Digging out of deadlock in Nagorno-Karabakh. Europe Report No: 255, https://www.crisisgroup.org/europe-central-asia/caucasus/nagorno-karabakh-conflict/255-digging-out-deadlock-nagorno-karabakh adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• International Crisis Group. (2020, 2 Ekim). De-escalating the new Nagorno-Karabakh war. https://www.crisisgroup.org adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Kazimirov, V. (2014). Peace to Karabakh Russia’s mediation in the settlement of the Nagorno-Karabakh conflict. Moskow: VES MIR Publishers.
• Köker, İ. (2020, 1 Ekim). Dağlık Karabağ: Azerbaycan ve Ermenistan'ın askeri kapasiteleri ne?. https://www.bbc.com adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Kurat, A. N. (1999). Rusya tarihi. Türk Tarih Kurumu.
• Mehmetov, İ. (2009). Türk Kafkası’nda siyasi ve etnik yapı Eski çağlardan günümüze Azerbaycan tarihi. Ötüken Yayınları.
• Mustafayev, B. (2013). 26 Şubat 1992 Hocalı soykırımı üzerine. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi IX/2 Karabağ Özel Sayısı, 41-54.
• OSCE. (1997a). Minsk group proposal (“Package deal”): Comprehensive agreement on the resolution of the Nagorno-Karabakh conflict. Vienna/Baku/Yerevan.
• OSCE. (1997b). Minsk Group proposal ('step by step deal'). December.
• OSCE. (1998). Minsk Group proposal ('common state deal'). November.
• OSCE. (2009, 1 Aralık). OSCE Minsk group issues statement. Athens. https://www.osce.org/mg/51685 adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Özsoy, B. (2020). Kafkasya’da dondurulamayan ihtilaf: Tovuz çatışmaları üzerine bir değerlendirme. Blog No: 2020/18.
• Özyılmaz, E. V. (2013). Geçmişten günümüze Dağlık Karabağ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 191-208.
• President of the Republic of Azerbaijan. (2020, 10 Kasım). Statement by the President of the Republic of Azerbaijan, Prime Minister of the Republic of Armenia and President of the Russian Federation. https://en.president.az/articles/45923 adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Qurbanov, R. (2010). Azərbaycan və ATƏT. İqtisad Unıversiteti Nəşriyyatı.
• Reliefweb. (2020, 21 Aralık). Azerbaijan Pre-existing situation and impact of the 2020 Nagorno-Karabakh conflict, Secondary Data Review, Assessment Capacities Project. https://reliefweb.int adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Remler, P. (2016). Chained to the Caucasus: Peacemaking in Karabakh 1987-2012. International Peace Institute.
• Rəsulzadə, Mehmet Emin, Azərbaycan Cümhuriyyəti. İdiot yay.
• RFE/RL. (2002, 1 Temmuz). Caucasus Report. 5(23), https://www.rferl.org/a/1341865.html adresinden 8 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Rzayev, R. (2015). Azerbaijani community of the Nagorno Karabakh region: Deported community’s quest for peace. Caucasus International, 5(1), 101-106.
• Saray, M. (1984). Azeri Türkleri. Türk Dünyası Araştırmaları. Portret
• Sarınay, Y. (2006) Türk Arşivleri ve Ermeni Meselesi. Belleten, LXX(257), 289-310
• Sezer, K. (2021, 30 Ocak). Karabağ’da gözlem başladı. https://www.yenisafak.com-/gundem/karabagda-gozlem-basladi-3596814 adresinden 25 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Spina, N. (2018). Threats to national security and public support for integration: the case of Armenia and Nagorno-Karabakh. Caucasus Survey, 1-22.
• Sputnik Türkiye. (2020, 8 Ekim). Ermeni lider Paşinyan: Avrupa Türkiye’yi şimdi durdurmazsa, Viyana kapılarında beklesin. https://tr.sputniknews.com/asya/202010081042996050-ermeni-lider-pasinyan-avrupa-turkiyeyi-simdi-durdurmazsa-viyana-kapilarinda-beklesin/ adresinden 15 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Taşkıran, C. (1997). Karabağ’da son durum. Yeni Türkiye, Temmuz-Ağustos(16), 1192-1198
• TERT AM. (2019, 30 Mart). Նոր պատերազմ՝ նոր տարածքների դիմաց. Դավիթ Տոնոյանը Նյու Յորքում վերաձևակերպել է «տարածքներ՝ խաղաղության դիմաց» բանաձևը (տեսանյութ). https://www.tert.am/am/news adresinden 20 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• The Hindu. (2020, 14 Kasım). Armenia says 2,317 soldiers dead in Karabakh conflict. https://www.thehindu.com/news/international/armenia-says-2317-soldiers-dead-in-karabakh-conflict/article33100464.ece# adresinden 15 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Tuncel, T. K. (2020a). The Karabakh conflict and the lawfare of Armenia: Armenia's campaign for remedial secession (II). AVİM, Analysis No 2020(a) /33.
• Tuncel, T. K. (2020b). Azerbaycan-Ermenistan sınır hattında 12 temmuz 2020'de patlak veren çatışma ve Karabağ ihtilafı hakkında değerlendirmeler.Analiz No: 2020(b)/27, AVİM.
• Tuncel, T. K. (2020c). Güney Kafkasya’da bitmeyen savaş: Dağlık Karabağ ihtilafı ve yürü(tüle)meyen barış süreci. Avrasya Dünyası, 7 October, 23-29.
• United Nations Development Programme. (2001). Azerbaijan Human Development Report 2000. Baku.
• Waal, T. (2003). Blcak garden, Armenia and Azerbaijan through peace and war. New York University Press.
• Waal, T. (2010a). Remaking the Nagorno-Karabakh peace process. Survival: Global Politics and Strategy, 52(4), 159-176.
• Waal, T. (2010b).The Caucasus an introduction. Oxford University Press.
• Walker, E. (1998). No peace, no war in the Caucasus: Secessionist conflicts in Chechnya, Abkhazia and Nagorno-Karabakh. Center for Science and International Affairs Occasional Paper.
• Yalçınkaya, A. (2006). Kafkasya’da siyasi gelişmeler. Lalezar Kitabevi.
• Yılmaz, S. (2020). Ermenistan-Azerbaycan barış anlaşmasının değerlendirilmesi. Karabağ Zaferi: Kafkasya’da yeni dengelerden Türk ve İslam Dünyasında yeni işbirliği modeline içinde (s. 34-39). Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar (ULİSA) Enstitüsü.
• Zourabian, L. (2006). The Nagorno-Karabakh settlement revisited: Is peace achievable. Demokratizatsiya, 14(2), 252-265.
• Золян, С. (2001). Нагорный Карабах: проблема и конфликт. Издательство ''Лингва''. http://armenianhouse.org adresinden 15 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• РБК, (2020, 07 окт). В Кремле заявили об отсутствии у России обязательств перед Карабахом. https://www.rbc.ru/politics/29/03/2021/60618e659a79470937adce11 adresinden 20 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.