Sağlık Yöneticisi Adaylarının Karar Verme Tarzları İle Bilişsel Esneklik İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 34, 398 - 411, 20.05.2022

Işıl Usta Kara , Aysu Kurtuldu

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1002279

Öz

Çalışmanın amacı, sağlık yöneticisi adaylarının karar verme tarzları ile bilişsel esneklik arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Bu amaçla Sağlık Yönetimi lisans eğitimi gören sağlık yönetici adayları üzerinde bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. 334 katılımcıdan elde edilen veriler SPSS ve AMOS programları aracılığı ile değerlendirilmiştir. Bilişsel esneklik ile karar verme tarzları arasındaki ilişki Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile test edilmiştir. Katılımcıların bilişsel esneklik düzeyleri ile ilgili ifadeler incelendiğinde ‘Bir problemin üstesinden gelebilmek için alternatif çözüm yollarını dinlemek ve değerlendirmek isterim” (5,39) ifadesi en yüksek ortalamaya sahiptir. Öte yandan katılımcıların karar verme davranışları ile ilgili ifadeler incelendiğinde, “Karar vermem için sorunun üzerinde dikkatle düşünmem gerekir” ifadesi 4,24 ‘lük ortalama ile en çok katılım sağlanan ifadedir. Çalışma sonucunda bilişsel esneklik ile rasyonel karar verme, ani karar verme ve kaçınan karar verme tarzları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Hastanelerin farklı idari birimleri gibi mekanlarda gözlem, yorum ve analitik düşünme temelli uygulamalar yapılmasının sağlık yöneticisi adayı öğrencilerin karar verme tarzlarının geliştirilmesi ve bilişsel esnekliklerinin arttırılmasında etkili olacağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Esneklik, Karar Verme Tarzı, Sağlık Kurumları, Sağlık Yönetimi

An Investigation of the Relationship between Decision-Making Style and Cognitive Flexibility of Healthcare Manager Canditates

Öz

The aim of the study is to investigate the relationship between the decision-making styles and cognitive flexibility of healthcare manager candidate. For this purpose, research is conducted on healthcare manager candidates who have an undergraduate education in Health Management. The survey method is used as a data collection method in the research. The data obtained from 334 participants are analysed through SPSS and AMOS programs. The relationship between cognitive flexibility and decision-making styles is tested with Structural Equation Modelling (SEM). According to participants’ statements about cognitive flexibility, “I would like to listen and evaluate alternative solutions to overcome a problem (5.39)” is the highest mean. On the other hand, when the statements about the decision-making behaviours of the participants are examined, "I need to think carefully about the problem in order to make a decision" is the statement with the most participation with an average of 4.24. Cognitive flexibility and rational decision-making, impulsive decision-making, spontaneous decision-making styles have statistically significant relationships. It is thought that conducting applications based on observation, interpretation, and analytical thinking in places such as different administrative units of hospitals would be effective in improving the decision-making styles of healthcare manager candidates and increasing their cognitive flexibility.

Anahtar Kelimeler

Cognitive Flexibility, Decision-Making Style, Health Institutions, Health Management

Kaynakça

• Abubakar, A. M., Elrehail, H., Alatailat, M. A. ve Elçi, A. (2019). Knowledge management, decision-making style and organizational performance. Journal of Innovation and Knowledge, 4, 104-114, https://doi.org/10.1016/j.jik.2017.07.003
• Baiocco, R., Laghi F. ve D’Alessio, M. (2009). Decision-making style among adolescents: Relationship with sensation seeking and locus of control. Journal of Adolescence, 32, 963-976. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2008.08.003
• Bertrand, M. ve Schoar, A. (2003). Managing with style: The effect of managers on firm policies. The Quarterly Journal of Economics, 118(4), 1169-1208. https://doi.org/10.1162/003355303322552775
• Bilgiç, R. ve Bilgin, M. (2016). Ergenlerin cinsiyet ve öğrenim kademesi düzeylerine göre bilişsel esneklik düzeyleri ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 39-55. https://doi.org/10.29065/usakead.232432
• Braem, S. ve Egner, T. (2018). Getting a grip on cognitive flexibility. Current Directions in Psychological Science, 27(6), 470-476. https://doi.org/10.1177/0963721418787475
• Buğa, A., Özkamalı, E., Altınkol-Wise, F. ve Çekiç, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerine göre sosyal problem çözme tarzlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Journal of Educational Science, 2(2), 48-58.
• Canas, J. J., Fajardo, I. ve Salmeron, L. (2006). Cognitive flexibility. International Encyclopedia of Ergonomics and Human Factors, 1, 296-300.
• Chen, X., He, J. ve Fan, X. (2019). Relationships between openness to experience, cognitive flexibility, self-esteem, and creativity among bilingual college students in the US. International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 1-13. https://doi.org/10.1080/13670050.2019.1688247
• Cheng, P., Tallent, G., Bender, T. J., Tran, K. M. ve Drake, C. L. (2017). Shift work and cognitive flexibility: Decomposing task performance. Journal of Biological Rhythms, 32(2), 143-153. https://doi.org/10.1177/0748730417699309
• Chung, S. H., Su, Y. F., ve Su, S. W. (2012). The impact of cognitive flexibility on resistance to organizational change. Social Behavior and Personality: An International Journal, 40(5), 735-745. https://doi.org/10.2224/sbp.2012.40.5.735
• Çapık, C. (2014). Geçerlilik güvenilirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizi kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
• Çelikkaleli, Ö. (2014). Bilişsel esneklik ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliği. Eğitim ve Bilim, 39(174), 339-346. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3466
• Dehon, C., Weems, C. F., Stickle, T. R., Costa, N. M. ve Berman, S. L. (2005). Across-sectional Evaluation of the factorial Invariance of anxiety sensitivity in adolescents and young adults. Behaviour Research and Therapy, 43, 799-810. https://doi.org/10.1016/j.brat.2004.06.008
• Erkin, Ö. ve Göl, İ. (2021). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin bilişsel esneklik ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(2), 97-102.
• Georgsdottir, A. S. ve Getz, I. (2004). How flexibility facilitates innovation and ways to manage it in organizations. Creativity and Innovation Management, 13(3), 166-175. https://doi.org/10.1111/j.0963-1690.2004.00306.x
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Hu, Li-Tze ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modelling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Laureiro‐Martínez, D. ve Brusoni, S. (2018). Cognitive flexibility and adaptive decision‐making: Evidence from a laboratory study of expert decision-makers. Strategic Management Journal, 39(4), 1031-1058. https://doi.org/10.1002/smj.2774
• Lezki, Ş. (2019). Bölüm1: Kararın temelleri, işletmelerde karar verme teknikleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Loo, R. (2000). A psychometric evaluation of the general decision-making style inventory. Personality and Individual Difference, 29. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00241-X
• Lorcu, F. (2020). Örneklerle veri analizi SPSS uygulamalı. Detay Yayıncılık.
• Martin, M. ve Rubin, R. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626, https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.623.
• Martin, M. M. ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports, 11(1), 1-9, https://doi.org/10.1080/08934219809367680
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi: AMOS uygulamaları. Detay yayıncılık.
• Orakci, Ş. (2021). Exploring the relationships between cognitive flexibility, learner autonomy, and reflective thinking tendency. Thinking Skills and Creativity, 100838. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100838
• Pellerone, M., Ramaci, T., Herrera López, M. ve Craparo, G. (2017). The role of identity development and decision-making process on adult attachment: a cross-national study in Sicilian and Andalusian adolescents. Clinical Neuropsychiatry, 14(2).
• Raes, A. M., Heijltjes, M. G., Glunk, U. ve Roe, R. A. (2011). The interface of the top management team and middle managers: A process model. Academy of Management Review, 36(1), 102-126.
• Satan, A. A. (2014). Dini inanç ve bilişsel esneklik düzeylerinin öznel iyi oluş düzeyine etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7), 56-74.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74
• Scott, S. S. ve Bruce, R. A. (1995). Decision-making style: The development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818-831, https://doi.org/10.1177/0013164495055005017
• Taşdelen, A. (2001). Öğretmen adaylarının bazı psiko sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 40-52.
• Tekin, Ö. A. ve Ehtiyar, R. (2010). Yönetı̇mde karar verme: Batı Antalya bölgesı̇ndekı̇ beş yıldızlı otellerde çalışan farklı departman yönetı̇cı̇lerı̇nı̇n karar verme stı̇llerı̇ üzerı̇ne bı̇r araştırma. Journal of Yasar University, 20(5) 3394‐3414.
• Toraman, Ç., Özdemir, H. F., Kosan, A. M. A. ve Orakci, S. (2020). Relationships between cognitive flexibility, perceived quality of faculty life, learning approaches, and academic achievement. International Journal of Instruction, 13(1), 85-100. DOI: 10.29333/iji.2020.1316a
• Thurston, B. J. ve Runco, M. A. (1999). Flexibility. M. A. Runco ve S. R. Pritzker (Ed.), Encyclopedia of creativity Vol.1 içinde (s. 729-732). Academic Press.
• Wang, J. ve Wang, X. (2020). Structural equation modelling application using Mplus. John Wiley & Sons.