İşkoliklik ve Bireysel Mutluluk Arasındaki İlişkinin Sağlık Çalışanları Açısından İncelenmesi: Bir Kamu Araştırma ve Uygulama Üniversite Hastanesinde Uygulama

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 35, 920 - 935, 22.08.2022

Burcu Erkan , Esra Çiğdem Cezlan

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1070283

Öz

Son zamanlarda işkoliklik ve iş hayatında mutluluk kavramları üzerinde en çok araştırma yapılan konulardan olmuştur. Bu araştırma; Isparta ilinde faaliyet gösteren bir kamu araştırma ve uygulama hastanesinde çalışan sağlık çalışanlarının, bireysel mutluluk ve işkoliklik ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 500 sağlık çalışanına anket uygulaması yapılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Oxford Mutluluk Ölçeği” ve “Duwas İşkoliklik Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan çalışmada sürekli değişkenlerin normallik varsayımları Shapiro Wilk’s testi ve Kolmogorov-Smirnov testi, varyans homojenlikleri Levene’s Testi ile incelenmiştir. Verilerin normal dağılmadığı iki düzeyli karşılaştırmalar için Mann-Whitney U testi ve üç düzeyli kıyaslamalar için Kruskall Wallis testleri kullanılmıştır. İşkoliklik ölçeğinin ortalaması 43,56±9,70, bireysel mutluluk ölçeğinin ortalaması ise 87,07±9,69 olarak bulunmuştur. Bireysel mutluluk ve işkoliklik ölçeği arasındaki korelasyon incelendiğinde, aralarında pozitif zayıf istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür (r=0,323; p<0.001). Buna göre; işkolikliğin alt boyutu olan kompulsif çalışma için çalışma birimi ve cinsiyet değişkenlerinin anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Sağlık çalışanlarına bireysel mutluluk açısından bir değerlendirme yapıldığında; cinsiyet değişkeninde anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İşe Bağımlılık, İşkoliklik, Mutluluk, Öznel İyi Olma

The Examination of the Relationship between Workaholic and Individual Happiness for Healthcare Professionals: Implementation in A Public Research and Implementation University Hospital

Öz

Recently, the concepts of workaholism and happiness in business life have been one of the most researched subjects. The research is conducted to examine the relationship between individual happiness and workaholism of health workers working in a public research and practice hospital operating in Isparta. In the scope of the research, a questionnaire is applied to 500 health workers. “Oxford Happiness Scale” and “Duwas Workaholism Scale” are used as data collection tools. In the study, normality assumptions of continuous variables are examined with Shapiro Wilk's test and Kolmogorov-Smirnov test, variance homogeneity is examined with Levene's test. Mann-Whitney U is used for two-level comparisons where the data are not normally distributed, Kruskall Wallis tests are used for three-level comparisons. The mean of the workaholism scale is 43.56±9.70, and the mean of the individual happiness scale is 87.07±9.69. When the correlation between individual happiness and workaholism scale is examined, it is seen that there is a positive weak statistically significant relationship between them (r=0.323; p<0.001). According to this, for compulsive work, which is the sub-dimension of workaholism, it is determined that the variables of work unit and gender showed significant difference. When an evaluation is made of health workers in terms of individual happiness; significant difference is found in the gender variable.

Anahtar Kelimeler

Work Addiction, Workaholism, Happiness, Subjective Well-Being

Kaynakça

• Akduman, G. (2015). Çalışan mutluluğunun işe ilişkin duyuşsal iyilik algısı ile ilişkisi ve kuşaklar arasındaki farklılıkların incelenmesi [Doktora Tezi]. Arel Üniversitesi.
• Akın, H. ve Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri Dergisi, 10(37), 183–193.
• Aslantaş, M., Soybaş, İ. ve Yalçınsoy, A. (2016). İşkoliklik ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi: avukatlar üzerine bir araştırma. International Journal of Innovative Strategical Social Research, 1(1), 11-18.
• Ataş, M. (2021). Öğretmenlerin işkoliklik davranışları ile zaman yönetimi beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası İnovatif Eğitim Araştırmacısı, 1(2), 15-27.
• Aydemir, R. E. (2008). Dindarlık ve mutluluk ilişkisi (ilk yetişkinlik dönemi) [Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Aziz, S. ve Cunningham, J. (2008). Workaholism, work stress, work‐life imbalance: exploring gender's role. Gender in Management, 23(8), 553-566.
• Aziz, S. ve Vitiello K. (2015). Managing workalism. R. J. Burke, M. P. Kathryn ve C. Cooper (Ed.), Managing workaholism, flourishing life, work and careers: individual wellbeing and career experiences içinde (s. 169-172). Edward Elgar Publishing.
• Bakker, A. B. ve Demerouti, E. (2013). La teoria de demandas y recursos laborales. Revista de Psicologia del Trabajo y de las Organizaciones, 29(3), 107-115.
• Bardakçı, S. (2007). Eğitim yöneticilerin internet kullanımına ilişkin tutumlarının işkoliklik eğilimleri üzerine etkilerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Bardakçı, S. ve Baloğlu M. (2012). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan okul yöneticilerinin işkoliklik eğilimleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 45-56.
• Bozkuş¸ S., Çevik, E. ve Üçdoğruk, Ş. (2006). Subjektif refah ve mutluluk düzeyine etki eden faktörlerin sıralı logit modeli ile modellenmesi: Türkiye örneği. İstatistik Araştırma Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 93–116). Ankara, Türkiye.
• Burke, R. J., Matthiesen, S. B. ve Pallesen, S. (2006). Personality correlates of workaholism. Personality and Individual Differences, 40(6), 1223-1233.
• Demirbulat Ö. G., Saatçi, G. ve Avcıkurt, C. (2019). İşkoliklik ve bireysel mutluluk arasındaki ilişkinin turizm akademisyenleri açısından incelenmesi. Manas Journal of Social Studies, 8(4), 3500-3515.
• Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2012). Oxford mutluluk ölçeği Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin üniversite öğrencilerinde incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 25(4), 297- 304.
• Doğan, T. ve Tel, F. D. (2011). Duwas işkoliklik ölçeği Türkçe formunun (duwastr) geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 61-69.
• Dosaliyeva, D. ve Bayraktaroğlu S. (2010). Psikolojik sözleşme. D. E. Özler (Ed.), Örgütsel davranışta güncel konular içinde (s. 81-100). Ekin Basım Yayıncılık.
• Durmaz, E. (2017). Sağlık çalışanlarında işkolikliğin stres düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi: bir hastane örneği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Erbaşaran, Z. (2019). İşkoliklik ve yaşam tatmini arasındaki ilişkiyi incelemeye yönelik bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Ercan, L. ve Eryılmaz, A. (2011). Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 139-151.
• Gerdan, E. ve Şahin, B. (2020). Yöneticilerin işkolik davranışlarının yaşam doyumlarına etkisi: konaklama işletmeleri örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2840-2855.
• Gini, A. (1998). Working ourselves to death: workaholism, stress and fatigue. Business and Society Review, 100(1), 45-56.
• Günbeyi, M. ve Gündoğdu, T. (2010). Polis teşkilatının "işkolik" çalışanları. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1), 56-63
• Gündoğdu, R. ve Yavuzer, Y. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve psikolojik ihtiyaçlarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 115-131.
• Gürel, E. B., ve Altunoğlu, A. E. (2016). İşkoliklik, iş stresi ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Muğla ilinde bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1431-1438.
• Hair, J. F., William, C. B. ve Barry, J. B. (2009). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective. (7. Baskı). Prentice Hall.
• Harpaz, I. ve Snir, R. (2003). Workaholism: its definition and nature. Human Relations, 56(3), 291-319.
• Hewlett, S. A. ve Luce, C. B. (2006). Extreme jobs: the dangerous allure of the 70-hour workweek. Harvard Business Review, 84(12), 49-59.
• Hills, P. ve Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33(7), 1073-1082.
• Iwasaki, K., Takahashi M. ve Nakata A. (2006). Health problems due to long working hours in Japan: Working hours, workers compensation (karoshi), and preventive measures. Industrial Health, 44(4), 537-540.
• Kabak, T. (2021). Hemşirelerin yaşam boyu öğrenme ve öznel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Kalay, S. Ç. ve Hatırlı, S. A. (2020). Üniversite öğrencilerinin harcama eğilimlerinin belirlenmesinde çok boyutlu ölçekleme analizinin kullanımı: inegöl meslek yüksekokulu örneği. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 2(3), 151-165.
• Kanbur, A. ve Salihoğlu, G. H., (2014). Çalışanların sınırsız ve değişken kariyer yolunda işkolikliğin rolü üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 27-56.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hanehalkı için bazı sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233.
• Karakaya, A., Büyükyılmaz, O. ve Ay, F. A. (2015). İşyeri yalnızlığının işkoliklik üzerindeki etkisi: Karademir A.Ş.'de bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 79-100.
• Kılıç, R. ve Keklik, B. (2012). Sağlık çalışanlarında iş yaşam kalitesi ve motivasyona etkisi üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 147-160.
• Koç, S. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin iş yeri mutluluğu ile bireysel mutlulukları arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi Eğitim Enstitüsü.
• Mcmillan, L. H. W., O’Driscoll, M. P. ve Burke, R. J. (2003). Workaholism: a review of theory, research, and future directions. C. L. Cooper ve I. T. Robertson (Ed.), International review of industrial and organizational psychology içinde (s. 167-190). John Wiley.
• Merdan, E. ve Özdemir, H. Ö. (2020). İşkolikliğin iş stresi üzerindeki rolünün incelenmesi: Arçelik yetkili servisleri örneği. Black Sea Journal of Public and Social Science, 3(2), 68-74.
• Müller, W. ve Schotter, A. (2010). Workaholics and dropouts in organizations. Journal of The European Economic Association, 8(4), 171-743.
• OECD. (2019). Average usual weekly hours worked on the main job. https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=Ave_HRS# adresinden 1 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Özgen, M. K. (2007). Mutluluk problemi (1.Baskı). Artuş Kitap Yayınevi.
• Özsoy, T. (2018). İşkoliklik ve iş stresi arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Saygılı, S. (2015). Evlilikte mutluluk sanatı (17.Baskı). Türdav Yayın Grubu.
• Schaufeli, W. B., Taris, T. W. ve Bakker, A. (2006). Dr. Jekyll and Mr. Hide: On the differences between work engagement and workaholism. R. Burke (Ed.), Research companion to working time and work addiction içinde (s. 193-217). Edward Elgar Publishing.
• Shimazu, A., Schaufeli, W. B., Kamiyama, K. ve Kawakami, N. (2015). Workaholism vs. work engagement: the two different predictors of future well-being and performance. International Journal of Behavioral Medicine, 22(1), 18-23.
• Sönmez, M. (2016). İletişim ve mutluluk ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Tekkurşun Demir, G. ve Cicioğlu, H. İ. (2019). Sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ölçeği (SBİTÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 256-274.
• Temel, A. (2006). Organizasyonlarda işkolizm ve işkolik çalışanlar. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 104–127.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). Yaşam memnuniyeti araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Memnuniyeti-Arastirmasi-2020-37209 adresinden 15 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Varol, F. ve Kılınç, E. (2021). Otel çalışanlarının işkoliklik ve yenilikçi iş anlayışı düzeylerinin iş tatminleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 422-442.
• Veenhoven, R. (1991). Is happiness relative?, Social Indicators Research, 24(1),1-34.
• Warr, P. (2013). Fuentes de felicidad e infelicidad en el trabajo: una perspectiva combinada. Journal of Work and Organizational Psychology, 29(3), 99-106.
• Yeter, S. İ. (2019). Üniversite öğrencilerinin mutluluk düzeylerinin aile aidiyeti ve manevi yönelimlerine göre yordanması [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yüksekbilgili, Z. ve Akduman, G. (2016). Bireysel mutluluk ve işkoliklik ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 95-112.