Son Düzenlemelere Göre Gider Pusulası Uygulamalarının İnşaat ve Gayrimenkul Sektörü Karşısındaki Durumu

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 36, 1376 - 1393, 20.11.2022

Erol Demir , İsmail İlhan Hatipoğlu , Emrullah Töremen

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1078681

Öz

Vergi mükellefleri vergi matrahının hesabında ve kazancının tespitinde gelir ve giderini belgelendirmek durumundadır. Bu nedenle mükellefler tarafından yapılan tüm iş ve işlemlerin bir belgeye bağlanması gerekli bulunmaktadır. Esas itibarıyla mükellefler tüm mal alışlarını ve hizmet ifalarını fatura olarak adlandırılan bir belge ile ispat etmek mecburiyetleri söz konusudur. Bu kapsamda, vergi mükellefleri, mükellef olmayanlardan sağladıkları mal veya hizmetin karşılığını tevsik etmek amacıyla gider pusulası düzenlemektedirler. Gider pusulasının uygulama alanı zaman içinde vergi idaresinin düzenleyici işlemleri ile genişletilmiştir. Bununla birlikte son dönemde yapılan düzenlemeyle bu durum yasa hükmü haline getirilmiştir. Bu çalışmada, kapsamı genişletilen ve yasa kuralı halinde gelen gider pusulası düzenlenmesinin özellikle inşaat ve gayrimenkul sektörüne olası etkisi incelenmiştir. Çalışmada, gider pusulasının uygulamada ortaya çıkması muhtemel olumsuz etkilerini azaltıcı ve ihtilaflarının çözümü yönünde düzenlemelerin yapılmasına katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gider Pusulası, Vergilendirme, İnşaat, Gayrimenkul

The Status of Expense Note Applications Against the Construction and Real Estate Sector According to the Recent Regulations

Öz

Taxpayers have to document their income and expenses in the calculation of the basis of assessment and determination of their earnings. For this reason, it is necessary to bind all works and transactions made by taxpayers to a document. In principle, taxpayers have to prove all their purchases of goods and services with a document called an invoice. In this context, taxpayers issue an expense note in order to prove the value of the goods or services they provide from non-taxpayers. The scope of application of the expense note has been expanded over time with the regulatory acts of the tax administration. However, with the recent regulation, this situation was made a legal provision. In the study, the possible effects of issuing expense note, which are expanded in scope and become as a legal rule, on the construction and real estate sectors are examined. According to the study, it is aimed to contribute to the making of regulations to reduce the possible negative effects of the expense note in practice and to resolve its disputes.

Anahtar Kelimeler

Expense Note, Taxation, Construction, Real Estate

Kaynakça

• Arslan, C. B. (2014). Türk vergi sisteminde gider pusulası uygulaması. TBB Dergisi, (111), 237-254.
• Arslan, M. (2016). Vergi hukuku. (9. Baskı). Dora Yayınları.
• Ayverdi, İ. (2006). Misâlli büyük Türkçe sözlük. (2. Baskı). Kubbealtı Yayınları.
• Bakanlar Kurulu Kararı. (2017, 15 Mart). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/03/20170315.htm
• Bilici, N. (2015). Türk vergi sistemi, cilt 2. (34. Basım). Savaş Yayınevi.
• Bilici, N. ve Üstün, Ü. S. (2018). Damga vergisi ve harçlar (teori ve uygulama). Savaş Yayınevi.
• Biyan, Ö. (2010). Türk vergi hukukunda belge düzeni ve ispatı: “eleştiriler ve öneriler”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (12), özel sayı, 27-55.
• Çatıkkaş Ö. ve Şuekinci, C. (2013). Yeni Gelir Vergisi Kanunu Tasarısı ile özel inşaat faaliyetine getirilen yeni düzenlemelerin mevcut vergi kanunlarıyla karşılaştırılması. Vergi Sorunları Dergisi, (301), 98-105.
• Damga Vergisi Kanunu. (1964, 11 Temmuz). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11751.pdf
• Danıştay, (1999). Vergi Dava Daireleri Kurulu Kararı. https://www.corpus.com.tr/#!/Danistay adresinden 6 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Danıştay, (2006). Yedinci Daire Kararı. https://www.corpus.com.tr/#!/Yasalar adresinden 5 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Demir, E. (2015). İnşaat ve gayrimenkul muhasebesi, (ders notları). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirim Anabilim Dalı Yayını.
• Demir, E., Tanrıvermiş, Y. ve Töremen, E. (2022). Türkiye’de Gayrimenkul ve İnşaat İşlerinin Vergilendirilmesinin İncelenmesi ve Özellik Gösteren Durumların Değerlendirilmesi. Avrasya İşletme ve İktisat Dergisi, (28), 79-100.
• Demirkan, U. (1993). Vergicilik terimler sözlüğü. Maliye Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Yayınları. Yayın No: 1993/331.
• Doğrusöz, B. (2021, 2 Kasım). Gider pusulasında yeni düzen. Dünya. https://www.dunya.com/kose-yazisi/gider-pusulasinda-yeni-duzen/638386 adresinden 22 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Emlak Vergisi Kanunu. (1970, 11 Ağustos). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/13576.pdf
• Gelir Vergisi Genel Tebliği. (1999a, 19 Şubat). No: 221. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23616.pdf
• Gelir Vergisi Genel Tebliği. (1999b, 7 Nisan). No: 224. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23659.pdf
• Gelir Vergisi Genel Tebliği. (1999c, 30 Aralık). No: 230. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23922.pdf
• Gelir Vergisi Kanunu. (1961, 6 Ocak). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10700.pdf
• GİB. (2011a). Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi. https://www.corpus.com.tr/#!/Yasalar adresinden 4 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• GİB. (2011b). KDV Sirküleri, No: 60. https://www.gib.gov.tr/node/87115/pdf adresinden 18 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• GİB. (2012). Sivas Defterdarlığı özelgesi. https://www.gib.gov.tr/node/91525/pdf adresinden 10 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• GİB. (2013). Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi. https://www.gib.gov.tr/node/96844/pdf adresinden 12 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• GİB. (2019). Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi. https://www.gib.gov.tr/node/140449/pdf adresinden 20.02.2022. 22 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• GİB. (2022). Madde 94 vergi tevkifatı https://www.gib.gov.tr/node/84143 adresinden 20 Haziran 2022 tarihinde alınmıştır.
• Harçlar Kanunu. (1964, 17 Temmuz). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/11756.pdf
• Karakoyun, F. (2019). Vergi tekniği bakımından yıllara yaygın inşaat ve taahhüt işlerinin vergilemesi ve damga vergisi sorunsalı. Vergi Sorunları Dergisi, (368), 86-107.
• Katma Değer Vergisi Genel Tebliği. (1988, 16 Aralık). No: 30. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/20021.pdf
• Katma Değer Vergisi Genel Tebliği. (1996, 24 Nisan). No: 54. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22620.pdf
• Katma Değer Vergisi Kanunu. (1984, 2 Kasım). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18563.pdf.
• Kırbaş, S. (1996). Vergi hukuku. (8. Baskı). Siyasal Kitabevi.
• Kızılot, Ş. (1980). İnşaat muhasebesi vergilendirilmesi ve ölçümleme. (2. Baskı). Olgaç Matbaası.
• Kolotoğlu, O. (2019). Gerçek kişilere ait arsanın kat karşılığı teslimi, Vergi Sorunları Dergisi, (374), 24-36.
• Koşar, S., Aykar, Ö. ve Şahin, O. (2021). Gayrimenkul vergi rehberi. Adalet Yayınevi.
• Kurumlar Vergisi Genel Tebliği. (2007, 3 Nisan). No: 1. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/04/20070403.htm
• Kurumlar Vergisi Kanunu. (2006, 26 Ocak). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/06/20060621-1.htm
• Maç, M. (2022). Gider Pusulasında Devam Eden Islak İmza Sorunu ve Çözüm Yolları http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mehmetmac/016/ adresinden 21 Haziran 2022 tarihinde alınmıştır.
• MEB. (1995). Örneklerle Türkçe sözlük. Milli Eğitim Yayınları, Yayın No: 2798.
• Mutluer, M. K. ve Dayanç Kuzeyli, N. (2019). Vergi hukuku genel ve özel hükümler. Yetkin Yayınları.
• Noterlik Kanunu. (1972, 5 Şubat). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14090.pdf
• Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N. (2002). Vergi hukuku. (10. Baskı), Turhan Kitabevi.
• Öner, E. (2022). Vergi hukuku. (13. Baskı), Seçkin Yayınları.
• Özkaya Yıldırım, Ç. (20014). İnşaat Muhasebesi. (2. Baskı), Detay Yayıncılık.
• Özkök-Çubukçu, D., Pınar, A. ve Öz, N. S. (2009). Gayrimenkulde vergilendirme gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve konut finansman sitemi (mortgage). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gayrimenkul Geliştirim Anabilim Dalı Yayını.
• Özyer, M. A. (2001). Vergi Usul Kanunu uygulaması. Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını.
• Pehlivan, O. (2000). Vergi hukuku, genel ilkeler ve Türk vergi sistemi. Derya Kitabevi.
• Saraçoğlu, F. ve Pürsünlerli Çakar, E. (2018). Vergi hukuku. (8. Baskı), Gazi Kitabevi.
• Somuncu, A. (2014). Türk vergi sisteminde belge düzeni, uygulama-sorunla-yargı kararları. Seçkin Yayınları.
• Şenlik, M. (2016). İnşaat muhasebesi, genel bilgiler, vergilendirme muhasebe uygulamaları. (2. Baskı), Seçkin Yayınları.
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2020). Vergi hukuku genel esaslar. (11. Baskı), Ekin Yayınları.
• Şişmanoğlu, A. (2017). Kat karşılığı inşaat işlerinde vergiyi doğuran olay ve bu işlemlerin vergilendirilmesi. Vergi Sorunları Dergisi, (346), 92-99.
• Tapu Kanunu. (1934, 29 Aralık). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/2892.pdf
• TBMM, (2021, 1 Ekim). Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-3854.pdf adresinden 5 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Tozoğlu, G. (2016). Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin vergilendirme karşısındaki durumu. Sayram Yayınları.
• Töremen, E. (2019). Soru ve Cevaplarla Emlak Vergisi ve Değerli Konut Vergisi. Sonçağ Yayınları.
• Töremen, E. (2020). Emlak vergisinde farklı bilinen bazı hususlar hakkında bir değerlendirme. Mahalli İdareler Dergisi. 87(220), 24-35.
• Turgut, Ş. (2009). Vergisel ve hukuki boyutlarıyla arsa karşılığı inşaat işleri. Yaklaşım Yayıncılık.
• Türk Borçlar Kanunu. (2011, 4 Şubat). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm
• Türk Ticaret Kanunu. (2011, 14 Şubat). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6102&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Usul, H. (2015). TMS 11 inşaat sözleşmeleri standardına ve tekdüzen muhasebe sistemine göre inşaat muhasebesi. (2. Baskı), Detay Yayıncılık.
• Ünsal, H. (2006). Vergi hukuku. İkinci Sayfa Yayıncılık.
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2019, 19 Ekim). No: 509. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191019-5.pdf
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2021, 21 Aralık). No: 534. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/12/20211221-17.htm
• Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2022, 22 Ocak). No: 535. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/01/20220122-10.htm
• Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. (2021, 26 Ekim). Sayı: 7338. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/10/20211026-1.htm
• Vergi Usul Kanunu. (1961, 10 Ocak). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10703.pdf
• Vural, M. (1998). Emlak Vergisi Kanunu ve çevre temizlik vergisi açıklama ve yorumları. Hesap Uzmanları Derneği Yayınları.
• Yılmaz, K. (2004). İnşaat muhasebesi, vergilendirme ve asgari işçilik. Ce-Ka Yayınları.