Evaluation of Sustainable Transportation Performance of OECD Countries with CRITIC-Based Gray Relational Analysis Method

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 38, 544 - 563, 25.05.2023

Nuh Keleş

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1142333

Öz

In the study, sustainable transportation for 42 countries in the 2015-2020 is examined according to 8 criteria determined in economic, social and environmental dimensions. The situation of 42 countries selected at the global level in terms of transportation is analyzed and compared. OECD data are used to evaluate alternatives according to selected criteria. The CRITIC method, which is an objective criteria weight method, is used to evaluate the weights of the criteria. So as to make the most appropriate evaluation depending on the structure of the alternatives, the gray relational analysis (GRA) method is used due to the lack of data on the alternatives for some years and the missing data for some years. According to the findings, CO2 emissions from transport in tones per one million units of current USD GDP criterion takes the first place (17.2%), while the share of value added by the transport sector criterion takes in the last place, less important than the others (8.7%). According to the findings of the GRA method used to evaluate the alternatives, in the context of sustainable transportation among 42 countries, respectively; Norway, Switzerland, Russia, Romania and Lithuania take the first five places, while Montenegro is in the last place. It can be said that the leading countries in terms of sustainable transportation are not in a common geographical area, and these countries have taken their positions with their efforts on a country basis. Although Turkey’s 9th place is promising, it is thought that there is still a long way to go.

Anahtar Kelimeler

OECD, CRITIC, GRA, Sustainability, Transportation

CRITIC Tabanlı Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle OECD Ülkelerinin Sürdürülebilir Taşımacılık Performanslarının Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada 2015-2020 yılları arasında 42 ülke için sürdürülebilir taşımacılık; ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarda belirlenen 8 kritere göre incelenmiştir. Küresel düzeyde seçilmiş 42 ülkenin taşımacılık açısından bulundukları durum analiz edilmekte ve karşılaştırma yapılmaktadır. Alternatifleri, seçilmiş kriterlere göre değerlendirmek için OECD verileri kullanılmıştır. Kriterlerin ağırlıklarının değerlendirilmesinde objektif bir kriter ağırlıklandırma yöntemi olan CRITIC yöntemi kullanılmıştır. Alternatiflerin yapısına bağlı olarak en uygun şekilde değerlendirme yapmak için, bazı yıllara ait alternatiflere ait verilerin bulunmaması ve bazı yıllara ait verilerin eksik olması nedeniyle Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemi kullanılmıştır. Bulgulara göre taşımacılık kaynaklı bir milyon birim başına düşen CO2 emisyonları kriteri ilk sırada (%17,2) yer almış, son sırada ise diğerlerine göre daha az önemli olarak (%8,7) taşımacılık sektörünün katma değer payı kriteri yer almıştır. Alternatifleri değerlendirmek için kullanılan GİA yöntemi bulgularına göre 42 ülke arasından sürdürülebilir taşımacılık bağlamında sırasıyla; Norveç, İsviçre, Rusya, Romanya ve Litvanya ilk beş sırada yer almış, son sırada ise Karadağ bulunmuştur. Sürdürülebilir taşımacılık açısından önde gelen ülkelerin ortak bir coğrafi bölümde olmamaları bu ülkelerin daha çok ülke bazında kendi çabalarıyla bulundukları konumları aldıkları söylenebilir. Türkiye’nin 9. sırada yer alması umut vaat etse de daha kat etmesi gereken yollar olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

OECD, CRITIC, GRA, Sürdürülebilirlik, Taşımacılık

Kaynakça

• Alnoor, A., Zaidan, A. A., Qahtan, S., Alsattar, H. A., Mohammed, R. T., Alazab, M., ... ve Albahri, A. S. (2022). Toward a sustainable transportation industry: Oil company benchmarking based on the extension of linear diophantine fuzzy rough sets and multicriteria decision-making methods. IEEE Transactions on Fuzzy Systems.
• Arya, N. V. ve Singh, P. (2016). Sustainable transportation planning: A multi-criteria decision making approach. International Journal of Advances in Science, Engineering and Technology (IJASEAT), 4(2), 10-14.
• Aydin, N., Şeker, Ş. ve Deveci, M. (2022). Multi-Objective optimization of car sharing points under uncertainty for sustainable transportation. IEEE Transactions on Engineering Management.
• Beltrán-Esteve, M. ve Picazo-Tadeo, A. J. (2015). Assessing environmental performance trends in the transport industry: eco-innovation or catching-up?. Energy Economics, 51, 570-580.
• Chang, H. L. ve Chen, P. C. (2009). Exploring senior officials’ policy beliefs regarding sustainable transportation. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 14(4), 249-254.
• Danish, K., Baloch, M. A. ve Suad, S. (2018). Modeling the impact of transport energy consumption on CO2 emission in Pakistan: Evidence from ARDL approach. Environmental Science and Pollution Research, 25(10), 9461-9473.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G. ve Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
• Duran, Z. (2022) Yeni sanayileşen ülkelerde inovasyon performansının CRITIC tabanlı GİA yöntemiyle değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(1), 150-162.
• Dursun, M. ve Ari, E. (2020). Sustainable transportation service provider evaluation utilizing fuzzy MCDM procedure. International Conference on Intelligent and Fuzzy Systems: Smart and Innovative Solutions (s. 642-648). Springer, Cham.
• Eppel, J. (1999). Sustainable development and environment: A renewed effort in the OECD. Environment, Development and Sustainability, 1(1), 41-53.
• Eva, M., Mihai, F. C. ve Munteanu, A. V. (2019). Sustainability of the transport sector during the last 20 years: Evidences from a panel of 35 countries. International Multidisciplinary Scientific GeoConference on Ecology, Economics, Education and Legislation-SGEM 2019 (s. 687-694). MISC.
• Gardas, B. B., Raut, R. D. ve Narkhede, B. E. (2019). Analysing the 3PL service provider’s evaluation criteria through a sustainable approach. International Journal of Productivity and Performance Management, 68(5), 958-980.
• Hamzaçebi, C. ve Pekkaya, M. (2011). Determining of stock investments with grey relational analysis. Expert Systems with Applications, 38(8), 9186-9195.
• Kim, G. ve Han, S. (2011). Comparative analysis of transportation sustainability in OECD countries. Journal of the Eastern Asia Society for Transportation Studies, 9, 82-97.
• Liu, L., Lian, M., Lu, C., Zhang, S., Liu, R. ve Xiong, N. N. (2022). TCSA: A traffic congestion situation assessment scheme based on multi-ındex fuzzy comprehensive evaluation in 5G-IoV. Electronics, 11(7), 1032.
• MFA. (2020). https://www.mfa.gov.tr/iktisadi-isbirligi_ve-gelisme-teskilati-_oecd_.tr.mfa adresinden 01 Temmuz 2022 tarihinde alınmıştır.
• Mo, F. ve Wang, D. (2019). Environmental sustainability of road transport in OECD countries. Energies, 12(18), 3525.
• Naletina, D. (2022). Importance of multimodal transport in developing a more sustainable transportation network in the european union. Economic and Social Development (Book of Proceedings), 84th International Scientific Conference on Economic and Social (s. 169-177).
• Nguyen, T. K. L., Le, H. N., Ngo, V. H. ve Hoang, B. A. (2020). CRITIC method and grey system theory in the study of global electric cars. World Electric Vehicle Journal, 11(4), 79.
• Saidi, S. ve Hammami, S. (2017). Modeling the causal linkages between transport, economic growth and environmental degradation for 75 countries. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 53, 415-427.
• Santos-Arteaga, F. J., Di Caprio, D., Tavana, M. ve Tena, E. C. (2022). A credibility and strategic behavior approach in hesitant multiple criteria decision-making with application to sustainable transportation. IEEE Transactions on Fuzzy Systems.
• Saxena, P., Kumar, V. ve Ram, M. (2022). A novel CRITIC‐TOPSIS approach for optimal selection of software reliability growth model (SRGM). Quality and Reliability Engineering International.
• Sayyadi, R. ve Awasthi, A. (2020). An integrated approach based on system dynamics and ANP for evaluating sustainable transportation policies. International Journal of Systems Science: Operations & Logistics, 7(2), 182-191.
• Google Scholar. (2022). https://scholar.google.com/scholar?hl=en&as_sdt=0%2C5&q=CRITIC+method&btnG= adresinden 20 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır.
• Singh, M., Rathi, R., Antony, J. ve Garza-Reyes, J. A. (2022). A toolset for complex decision-making in analyze phase of Lean Six Sigma project: a case validation. International Journal of Lean Six Sigma, (ahead-of-print).
• OECD.Stats. (2022). https://stats.oecd.org/ adresinden 03 Temmuz 2022 tarihinde alınmıştır.
• Steg, L. ve Gifford, R. (2005). Sustainable transportation and quality of life. Journal of transport geography, 13(1), 59-69.
• Şişman, B. ve Eleren, A. (2013). En uygun otomobilin Gri ilişkisel analiz ve ELECTRE yöntemleri ile seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 411-429.
• Wang, Y., Zhou, Y., Zhu, L., Zhang, F. ve Zhang, Y. (2018). Influencing factors and decoupling elasticity of China’s transportation carbon emissions. Energies, 11(5), 1157.
• Wang, C. N., Le, T. Q., Chang, K. H. ve Dang, T. T. (2022). Measuring road transport sustainability using MCDM-based entropy objective weighting method. Symmetry, 14(5), 1033.
• Yaacob, N. F. F., Mat Yazid, M. R., Abdul Maulud, K. N. ve Ahmad Basri, N. E. (2020). A review of the measurement method, analysis and implementation policy of carbon dioxide emission from transportation. Sustainability, 12(14), 5873.
• Zhu, C. ve Gao, D. (2019). A research on the factors influencing Carbon emission of transportation industry in “the Belt and Road Initiative” countries based on panel data. Energies, 12(12), 2405.