Sağlık Yönetimi Eğitimi: Cumhuriyet’in 100. Yılındaki Durum

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 100. Yıl Özel Sayısı, 200 - 212, 29.10.2023

İpek Camuz Berber , Zehra Özge Çandereli , Elif Arslan

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1330324

Öz

Yönetim biliminin özellikli alanları arasında yer alan sağlık yönetiminin, profesyonel bir meslek olarak kabul edilebilirliği dünyada ve Türkiye’de giderek yaygınlaşmaktadır. Bir işin profesyonel meslek olarak kabul edilmesinin temelini Yükseköğretim kurumlarında verilen lisans ve lisansüstü eğitime ilişkin göstergeler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, sağlık yönetimi lisans eğitiminin Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) bağlı üniversitelerdeki mevcut durumunun üniversite, akademisyen ve öğrenci bazında ortaya konulması amaçlanmıştır. Veriler, Yükseköğretim Lisans Program Atlası ve Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi veri tabanları ve ilgili üniversitelerin web sayfaları incelenerek elde edilmiştir. 2022 yılı itibariyle YÖK’e bağlı sağlık yönetimi alanında lisans eğitimi verdiği tespit edilen 86 üniversite araştırma kapsamına alınmıştır. Bulgular incelendiğinde Sağlık Yönetimi alanındaki lisans eğitimin ağırlıklı olarak kamu üniversitelerinde ve Sağlık Bilimleri Fakültesi bünyesinde sunulduğu; öğrencilerin büyükşehirlerdeki kamu üniversitelerini tercih ettikleri; en yüksek puanla öğrenci alan üniversitelerin çoğunluğunun vakıf üniversitelerinin tam burslu bölümleri olduğu; alandaki 553 akademik personelin çoğunluğunun doktor öğretim üyesi unvanına sahip olduğu; öğrencilerin yaklaşık yarısının üniversiteye ilk defa yerleşen öğrenciler olduğu; mezun sayısının ciddi bir artış eğilimi gösterdiği saptanmıştır. Bu bulgular sağlık yönetimi lisans programının hem üniversite hem akademik hem de öğrenci kapasitesinin her geçen yıl artış eğilimi gösterdiğini ortaya koymaktadır. Çalışmanın, sağlık yönetimi bölümüne ilişkin durumu ortaya koyarak, geleceğe ilişkin planlamalara veri sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Lisans, Sağlık Yönetimi

Healthcare Management Education: The Situation in the 100th Anniversary of the Republic

Öz

The acceptability of Healthcare Management as a professional profession, which is among the specific fields of management science, is becoming more widespread in the world and in Turkey. The basis for the acceptance of a job as a professional profession is the indicators related to undergraduate and postgraduate education given in higher education institutions. In the study, it is aimed to reveal the current situation of health management undergraduate education in universities affiliated to the Council of Higher Education (YÖK) on the basis of university, academician and student. The data are obtained by examining the Higher Education Undergraduate Program Atlas (YÖK Atlas) and Higher Education Information Management System (YÖK Statistics) databases and the web pages of the relevant universities. As of 2022, 86 universities that are determined to provide undergraduate education in the field of health management affiliated to YÖK are included in the research. When the findings are examined, it is seen that undergraduate education in the field of health management is mainly offered in public universities and within the faculty of health sciences; students prefer public universities in metropolitan cities; the majority of the universities that receive students with the highest scores are the departments of foundation universities with full scholarship; the majority of 553 academic staff in the field have the title of assistant professor; about half of the students are students who have been placed in the university for the first time; the number of graduates shows a significant increasing trend. These findings reveal that both the university, academic and student capacity of the health management undergraduate program show an increasing trend every year. It is thought that the study would provide data for future planning by revealing the situation regarding the healthcare management department.

Anahtar Kelimeler

Education, Undergraduate, Healthcare Management

Kaynakça

• Aba, G., Zekioğlu, A. ve Mete, M. (2020). Sağlık yönetimi öğrencilerinin güncel sağlık politikaları hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 5(2), 298-305. http://doi.org/ 10.5336/healthsci.2020-74744
• Bektaş, G., Soyiç, N., Aytaç, B. ve Palasoğlu, E. D. (2020). Türkiye'de sağlık yönetimi eğitiminde mevcut durum ve bir vakıf üniversitesi staj ve uygulama örneği değerlendirilmesi. 4. Uluslararası Sağlık Bilimleri Kongresi- Tam Metin Kitabı (140-147). Ankara, Türkiye.
• Çimen, M. (2010). Sağlık yönetimi ve sağlık yönetim eğitimi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 136-139.
• Ersan, H., Türkmen, İ. ve Kaya, R. R. (2021). Sağlık kurumları işletmeciliği programlarının ders çeşitliliğinin analizi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 792-809. https://doi.org/10.31592/aeusbed.818012
• Ersoy, K. ve Şahin, K. (1995). Hastane yönetimi: nereden başlamalı. Toplum ve Hekim Dergisi, 10(69-70), 6-9. Filiz, M. (2021). Sağlık yönetimi bölümünün eğitsel ve akademik yapısı. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(3), 614-624.
• Güngör Önlen, B. ve Öngel, V. (2018). Türkiye'de sağlık yöneticiliği eğitimi ve yüksek lisans öğrencilerinin öz değerlendirmeleri. Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 23, 887-903.
• Hilsenrath, P. E. (2012). Healthcare management education settings in the United States: history and perspective. Journal of Management History, 18(4), 386-401. http://doi.org/10.1108/17511341211258738
• Karaşin, Y. ve Tatlı, E. (2022). Sağlık yönetimi bölümünün akademik profili. Sağlık Bilimleri ve Yaşam Dergisi, 6(1), 55-65.
• Kıyak, M. (2013). Sağlık yönetimi eğitimi: durum ve öneriler. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 27, 30-33.
• Koçyiğit, S. Ç., Şenay, F., Dursun, T. N. ve Kahraman, G. (2018). Türkiye’de ki üniversitelerde sağlık yönetimi yüksek lisans eğitiminde muhasebe ve finansman dersleri üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 13(49), 149-166. https://doi.org/10.14783/maruoneri.vi.349077
• Kurt, M.E. (2016). Sağlık hizmetleri yöneticilerinin yönetim eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi; Diyarbakır örneği [Doktora Tezi]. Dicle Üniversitesi.
• Linnander, E. L., Mantopoulos, J. M., Allen, N., Nembhard, I. M. ve Bradley, E. H. (2017). Professionalizing healthcare management: a descriptive case study. International Journal of Health Policy and Management, 6(10), 555. https://doi.org/10.15171/ijhpm.2017.40
• Medipol Üniversitesi. (2023) Akredite olan birimler. https://www.medipol.edu.tr/universite/kalite-guvencesi/akreditasyon/akredite-olan-birimler adresinden 14 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Özata, M. (2017). Sağlık yönetimi mezunları istihdam sorunları ve çözüm önerileri. http://ussam.org/tr/ussam/saglk-yonetimi-mezunlar-istihdam-sorunlar-ve-cozum-onerileri/ adresinden 15 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Özsarı, S. H. (2013). Sağlık yönetimi ve sağlık eğitimi ilişkisi. Yükseköğretim Dergisi, 3(1), 9-11
• Öztürk, Z. ve Ilıman, E. (2015). Sağlık yönetimi ve işletmeciliği bölümünde okuyan öğrencilerin bölümü tercih nedenleri ile beklenti ve motivasyon düzeyleri üzerine bir araştırma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 71-93. https://doi.org/10.17218/husbed.28790
• Sağlık Bilimleri Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (SABAK). (2023). Akredite Program Listesi. https://www.sabak.org.tr/index.php/tr/akreditasyon/akredite-olan-programlarin-listesi adresinden 15 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. (2014, 22 Mayıs). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/05/20140522-14.htm
• SAYÇEP 2017 Çalışma Grubu. (2017). Sağlık Yönetimi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı 2017. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Ulusal-cekirdek-egitimi-programlari/saglik_yonetimi.pdf adresinden 10 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Serter, N. (1982). Bir devlet görevi olarak eğitim. Journal of Social Policy Conferences, 31, 381-394.
• Şahin İ,. Sargutan E. ve Tarcan M. (2000). Dünya’da ve Türkiye’de sağlık yönetimi eğitimi. 1. Ulusal Sağlık İdaresi Kongresi. Ankara, Türkiye.
• Şahin, T. ve Ocak, S. (2019). Türkiye'de sağlık yönetimi disiplininde yürütülen tezlerin bibliyometrik analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(3), 543-558.
• Şener, E., Erdem, R. ve Akçakanat, T. (2010). Türkiye'de lisans düzeyinde sağlık yöneticisi yetiştiren kurumların akademik ve eğitsel profili. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(1), 29-44.
• Tengilimoğlu D., Işık O. ve Akbolat M. (2014). Sağlık işletmeleri yönetimi (6. Baskı). Nobel Yayın.
• Uğurluoğlu Aldoğan, E. (2019). Sağlık kurumları yönetimi eğitimi. Y. Akbulut (Ed.), Sağlık kurumları yönetimi I içinde (s. 1-21). Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Ulusoy, H., Tosun, N. ve Aydın, J.C. (2014). Türkiye’de sağlık yönetimi alanında lisans eğitimini sürdürmekte olan öğrencilerin genel profilinin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), 10-22. https://doi.org/10.17681/hsp.96474
• Yaman, T. T. ve Çakır, Ö. (2017). Üni̇versi̇te tercihlerinin seçime dayalı konjoi̇nt analizi̇ ile belirlenmesi̇. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1(1), 65-84. https://doi.org/10.31200/makuubd.337287
• Yorulmaz, M. (2019). Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin bölümü tercih etme nedenlerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 74-82. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.506880
• Yorulmaz, M. ve Gençtürk, M. (2018). Türkiye’de sağlık yönetimi mesleğinin karşılaştığı temel sorunlar: nitel bir çalışma. Business & Management Studies: An International Journal, 6(4), 1310-1321. https://doi.org/10.15295/bmij.v6i4.299
• Yorulmaz, M., Gençtürk, M. ve Demirkıran, M. (2015). Historical development of health management training in Turkey. Journal of International Health Sciences and Management, 1(1), 14-20.
• Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK). (2018). YÖKAK 2019-2023 stratejik planı. https://yokak.gov.tr/Common/Docs/sp/Yokak_2019_2023_Stratejik_Plan.pdf adresinden 16 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2023). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 10 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2023). Yükseköğretim program atlası. https://yokatlas.yok.gov.tr/ adresinden 10 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.