Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Deniz Kuvvetleri’nin Dış Politikada Artan Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 100. Yıl Özel Sayısı, 108 - 126, 29.10.2023

Eda Tutak

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1331739

Öz

Deniz kuvvetleri, sadece savaş zamanında ulusal güvenliğin teşkil edilmesinde değil barış zamanında bayrak ve varlık gösterme, barışı destekleme, insani yardım ve arama-kurtarma harekâtlarının icrasıyla da ulusal çıkarların gerçekleştirilmesinde kritik rol oynamaktadır. Özellikle barış zamanında gerçekleştirdiği faaliyetler ile dış politik hedeflere hizmet eden deniz kuvvetleri, dış politikanın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Türk Deniz Kuvvetleri, küresel siyasette Türkiye’nin rekabet gücüne önemli ölçüde katkı sunan hem sert hem de yumuşak güç araçlarından biridir. Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyetin 100. yılında Türk Deniz Kuvvetleri’nin ne boyutta geliştiğini incelemek ve dış politikada etkili bir ulusal güç aracı olduğunu ortaya koymaktır. Bu çalışma, Türk Deniz Kuvvetleri’nin 1997’de yayınladığı ve özellikle 2000’li yılların başından itibaren hız kazanan “Açık Denizlere Doğru” stratejisi kapsamında gerçekleştirdiği modernizasyon faaliyetleri, uluslararası harekât, tatbikat ve uygulamalar ile ülke dış politikasında daha etkin rol oynadığını savunmaktadır. Küresel gelişmeler neticesinde denizlerin artan önemi, Türk Deniz Kuvvetleri’ni donanma gücünü geliştirmeye yöneltmiş bu kapsamda donanma altyapısını oluşturan araçların sayısından çok niteliği dikkate alınmıştır. Türk donanma gücü daha teknolojik, daha milli, daha yetenekli ve daha stratejik unsurlarla donatılmış, Cumhuriyetin 100. yılında daha modern bir Türk Deniz Kuvvetleri ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Deniz Kuvvetleri, Türk Dış Politikası, Türkiye Cumhuriyeti

Turkish Naval Force in the 100th Anniversary of the Republic and Increasing Influence on Foreign Policy

Öz

The naval forces play a critical role not only in establishing national security in wartime, but also in realizing national interests by displaying flags and presence in peacetime, supporting peace, carrying out humanitarian aid, and search and rescue operations. The activities carried out especially in peacetime and the naval forces serving foreign policy objectives constitute an important part of foreign policy. The Turkish Naval Forces is one of the tools of both hard and soft power that significantly contribute to Turkey's competitiveness in global politics. The study aims to examine the extent to which the Turkish Naval Forces have developed in the 100th year of the Republic and to reveal that it is an effective national power tool in foreign policy. The study argues that the Turkish Naval Forces plays a more active role in foreign policy of the country with its modernization activities, international operations, exercises and practices carried out within the scope of the “Towards Blue Waters” strategy, which was published in 1997 and gained momentum especially since the beginning of the 2000s. As a result of global developments, the increasing importance of the seas has also led the Turkish Navy to develop its naval power, and in this context, the quality of the vehicles that make up the naval infrastructure has been taken into account rather than the number of vehicles. A more modern Turkish Naval Forces emerged in the 100th year of the Republic, equipped with more technological, more national, more talented and more strategic elements.

Anahtar Kelimeler

Turkish Naval Forces, Turkish Foreign Policy, Republic of Turkey

Kaynakça

• Altunışık, M. B. (2022). The trajectory of a modified middle power: Anattempt to make sense of Turkey’s foreign policy inits centennial. Turkish Studies, https://doi.org/10.1080/14683849.2022.2141624
• Athanassopoulou, E. (1997). Blessing in disguise? The Imia Crisis and Turkish-Greek relations. Mediterranean Politics, 2(3), 76-101.
• Atmaca, A. Ö. ve Torun, Z. (2022). Geopolitical visions in Turkish foreign policy. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 24(1), 114-137. https://doi.org/10.1080/19448953.2021.199218
• BBC. (2023). TCG Anadolu: Türkiye’nin en büyük askerî gemisinin özellikleri neler. https://www.bbc.com/turkce/articles/clw18g3l99ro adresinden 1 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Calabrese, J. (1998). Turkey and Iran: limits of a stable relationship. British Journal of Middle Eastern Studies, 25(1), 75-94.
• Currey, H. (1910). Sea-wolves of the Mediterranean: the grand period of the moslem corsairs. Cornell University Library.
• Çalış, Ş. (2001). Turkey’s Balkan policy in the early 1990s. Turkish Studies, 2(1), 135-46.
• Çiftci, S. (2023). Military might: A domestic economy explanation of Turkish foreign policy. Turkish Studies, https://doi.org/10.1080/14683849.2023.2196020
• Çuhadar, Ç. E., Kaarbo, J., Kesgin, B. & Özkeçeci, B. (2021). Turkish leaders and their foreign policy decision-making style: A comparative and multi-methodperspective. Turkish Studies, 22(1), 1-27. https://doi.org/10.1080/14683849.2020.1724511
• Dal, D. (2018). The Ottoman Naval Academy and the development of naval training in the Reign of Sultan Abdülaziz (1861–1876). The Mariner’s Mirror, 104(3), 279–301.
• Doğar, M. (2022). The place of Italy in Turkish foreign policy in the 1930s. Middle Eastern Studies, 58(1), 48-69. https://doi.org/10.1080/00263206.2021.1955353
• Eker, K. ve Bahtiyar, G. (2019). Atatürk döneminde donanma oluşturma sürecinin finansmanı. Mavi Vatan’dan Açık Denizlere Dergisi, 1(3), 16-23.
• Farley, R. (2019). Will Turkey really get an aircraft carrier armed with F-35s?. The National Interest, https://nationalinterest.org/print/blog/buzz/will-turkey-really-get-aircraft-carrier-armed-f-35s-45172 adresinden 05 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Gingeras, R. (2019). The Turkish Navy in an era of great power competition. https://warontherocks.com/2019/04/the-turkish-navy-in-an-era-of-great-power-competition/ adresinden 03 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Güder, S. ve Mercan, M. H. (2012). 2000 Sonrası Türk dış politikasının temel parametreleri ve Orta Doğu politikası. İnsan ve Toplum, 2(3), 57-92.
• Güvenç, S. ve Barlas, D. (2003). Atatürk’s navy: determinants of Turkish naval policy 1923-38. The Journal of Strategic Studies, 26(1), 1-35.
• HMS. (2023). Maritime strategic evaluation for Israel 2022-23. https://drive.google.com/file/d/1bQxWJm4crkv4BnknboiGAA3NcVR_D4au/view adresinden 03 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Hunter, S. (2001). Turkey, Central Asia, and the Caucasus: Ten years after independence. Southeast European and Black Sea Studies, 1(2), 1-16.
• Israel Maritime Policy and Strategy Research Center. (2021), Maritime Strategic Evaluation for Israel 2020/21. https://drive.google.com/file/d/1GPopf811kPg2TdmfkaiThqRhMxAXpmGc/ view adresinden 24 Ağustos 2023 tarihinde alınmıştır.
• Işık, Y. E. (2022). Türkiye’nin en büyük savunma ihracatı projesinde 3. gemi denize indiriliyor. https://www.defenceturk.net/turkiyenin-en-buyuk-savunma-ihracati-projesinde-3-gemi-denize-indiriliyor adresinden 02 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• İpek, V. ve Biltekin, G. (2013). Turkey’s foreign policy implementation in sub-Saharan Africa: A post-international approach. New Perspectives on Turkey, 49, 121-156. https://doi.org/10.1017/S0896634600002065
• Jenkins, G. (2008). Turkey’s first MİLGEM warshıp launched in Istanbul. Eurasia Daily Monitor, 5(186).
• Kassimeris, C. (2010). Turkey’s foreign policy options: Europe, the USA or Central Asia? Contemporary Politics, 16(3), 321-336.
• Korkut, E. Ata Nutku Gemi Model Deney Laboratuvarı ve Prof. Dr. A. Yücel Odabaşı. Gemi ve Teknolojisi, 183, 46-49.
• Kubicek, P. (2022). Contrasting theoretical approaches to Turkish foreign policy. Turkish Studies, 23(5), 645-658. https://doi.org/10.1080/14683849.2022.2107340
• Kulaç, H. (2006). Türk dış politikasında Deniz Kuvvetlerinin rolü 1939-1960 [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Mavi Vatan (2023). Ukrayna ada sınıfı korvetleri. https://mavivatan.net/ukrayna-ada-sinifi-korvetleri/ adresinden 03 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Merz, F. (2020). Tumult im östlichen mittelmeerraum. CSS Analysen zur Sicherheitspolitik, Center for Security Studies, ETH Zürich, 275, 1-4.
• Metel R. (1966). Atatürk ve Donanma, Deniz Basımevi.
• Mitch, D. (2017). Turkish Navy modernization and shipbuilding plans through 2030. Naval Analyses, https://www.navalanalyses.com/2017/09/turkish-navy-modernization-and.html adresinden 03 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• MSÜ. (2023). Milli olarak dizayn ve inşa edilen ilk Türk korveti MİLGEM projesi. https://dho.msu.edu.tr/sayfalar/00_Anasayfa/numpages/page0003.html adresinden 25 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• NATO MARSEC COE. (2023). MARSEC COE history. https://www.marseccoe.org/history/ adresinden 4 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Oğuzlu, T. (2004). The impact of ‘democratization in the context of the EU accession process’ on Turkish Foreign Policy. Mediterranean Politics, 9(1), 94-113.
• Oğuzlu, T. (2008). Middle Easternization of Turkey’s Foreign Policy: Does Turkey dissociate from the West?. Turkish Studies, 9(1), 3-20.
• Öncel, R. (2021). Türkiye’nin savunma sanayii ihracatı. Kriter, 6(60).
• Öniş, Z. (2003). Domestic politics, international norms and challenges to the state: Turkey-EU relations in the post-Helsinki Era. Turkish Studies, 4(1), 9-34.
• Özcan, M., Köse, T., Karakoç E. (2015). Assessments of Turkish foreign policy in the Middle East during the Arab Uprisings. Turkish Studies, 16(2), 195-218. http://dx.doi.org/10.1080/14683849.2015.1045885
• Özerdem, A. (2016). İnsaniyetçilik ve Türk Dış Politikası. Uluslararası İlişkiler, 13(52), 129-149.
• Özgen, C. (2013). Doğu Akdeniz’de enerji güvenliğine yönelik bir girişim: Akdeniz Kalkanı Harekâtı. Akademik Orta Doğu, 8(1), 101-114.
• Özgen, C. (2017). Türk Deniz Kuvvetleri Stratejisi’nde dönüşüm ve bir uygulama örneği olarak Türk Deniz Görev Grubu. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 167-182.
• Özgen, C. (2018). Türk Deniz Kuvvetleri Açısından Uçak Gemisi Tedarikinin İncelenmesi. Savunma Bilimleri Dergisi, 17(2), 21-59.
• Palaz, D. U. ve Kovanci, A. (2008). Türk Deniz Kuvvetleri denizaltılarının seçiminin AHP ile değerlendirilmesi. Havacilik ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 3(3), 53-60.
• Sertel, S. (2022). Kıbrıs barış harekâtı öncesinde Türk donanma filosunun modernleştirilmesi (1968-1974). Belgi Dergisi, 23(1), 253-279.
• Şahin, K. (2020). Türk Deniz Kuvvetleri ve uluslararası ilişkiler disiplini. Mavi Vatan’dan Açık Denizlere Dergisi, 2(5), 42-47.
• T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. (2023a). Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Tarihçesi. https://www.dzkk.tsk.tr/ArsivAskeriTarih/icerik/deniz-kuvvetleri-komutanligi-tarihcesi adresinden 17 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. (2023b). İlke ve öncelikler. https://www.dzkk.tsk.tr/Arge/icerik/ilke-ve-oncelikler adresinden 19 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. (2023c). Modernizasyon. https://www.dzkk.tsk.tr/Arge/icerik/firkateyn-muhrip-projeleri adresinden 20 Haziran 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. (2023d). Uluslararası faaliyetler. https://www.dzkk.tsk.tr/Harekat/icerik/turk-deniz-gorev-grubu adresinden 1 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı. (2023e). Platformlar. https://www.dzkk.tsk.tr/Destek/icerik/yavuz-sinifi adresinden 3 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Tanchum, M. (2020). The logic beyond lausanne: a geopolitical perspective on the congruence between Turkey’s new hard power and ıts strategic reorientation. Insight Turkey, 22(3), 41-54.
• Taş, H. (2022). Erdoğan and the Muslim Brotherhood: an outside-inapproach to Turkish foreign policy in the Middle East. Turkish Studies, 23(5), 722-742. https://doi.org/10.1080/14683849.2022.2085096
• Terpan, F. (2009). La Turquie et la politique étrangère et de sécurité commune de l'Union européenne. Politique européenne, 29, 83-102. https://doi.org/10.3917/poeu.029.0083
• Terzi, Ö. (2005). Europeanisation of foreign policy and candidate countries: a comparative study of Greek and Turkish cases. Politique Européenne, 17, 113-136. https://doi.org/10.3917/poeu.017.0113
• Toktaş V. (2007). Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın toplam kalite yönetimine geçiş sürecinde eğitim modelinin oluşturulmasına yönelik bir çalışma. [Yüksek Lisans Tezi]. Çağ Üniversitesi.
• Uyanıker, F. (2021). Türk Deniz Kuvvetleri’nde bir tören geleneğinin başlaması: Barbaros Günü’nden Deniz Kuvvetleri Günü’ne. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 185-198.
• Üçer, E. (2006). Turkey’s accession to the European Union. Futures, 38, 197-211.
• Vreÿ, F. ve Blaine, M. (2023) Exploring the maritime nexus in Turkey’s African Agenda, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 1-14. https://doi.org/10.1080/19448953.2023.2236513
• Yaman, M. S. (2019). Türk Kurtuluş Savaşı’nda T.B.M.M.’ye bağlı deniz kuvvetleri teşkilatının kuruluşu. [Yüksek Lisans Tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.