Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: G20 Ülkelerinde Bir Uygulama

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 41, 41 - 57, 28.02.2024

Arzu Özmerdivanlı , Evin Akgün

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1317473

Cited By: 1

Öz

Küreselleşme, bilgi ve iletişim teknolojileri ve liberalizasyon açısından dünyada meydana gelen hareketler geçmiş dönemlere göre doğrudan yabancı yatırımların ve yüksek teknolojili ürün ihracatının artmasına imkan sağlamıştır. Bununla birlikte daha fazla yabancı yatırım alan ve yüksek teknolojili ürün üretip ihraç eden ülkeler ekonomik büyüme açısından avantajlı bir konuma sahip olmuştur. Ekonomik açıdan büyüyen ve gelişen ülkeler uluslararası platformda rekabet gücünü artırabilmekte ve daha hızlı bir şekilde kalkınabilmektedir. Bu bağlamda doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme ve yüksek teknolojili ürün ihracatı arasındaki ilişkilerin incelenmesi, geçmiş dönemlerden daha fazla önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme ve yüksek teknolojili ürün ihracatı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu kapsamda G20 ülkelerinde 2010 – 2021 dönemi için panel nedensellik analizleri kullanılarak araştırma yapılmıştır. Analiz sonucu elde edilen bulgular ülke düzeyinde değişkenler arasında nedensellik ilişkilerinin var olduğunu ve bu ilişkilerin yönünün ülkeden ülkeye değiştiğini göstermektedir. Panel düzeyinde elde edilen bulgular ise doğrudan yabancı yatırımlar, ekonomik büyüme ve yüksek teknolojili ürün ihracatı arasında çift yönlü bir etkileşim olduğunu ve bu değişkenlerin karşılıklı olarak birbirlerini etkilediklerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Ekonomik Büyüme, G20, Panel Nedensellik Analizi

The Relationship Among Foreign Direct Investment, High-Tech Exports and Economic Growth: An Application in G20

Öz

Movements in the world in terms of globalization, information and communication technologies and liberalization have allowed foreign direct investments and high-tech product exports to increase compared to previous periods. However, countries that receive more foreign investment and produce and export high-tech products have an advantageous position in terms of economic growth. Economically growing and developing countries can increase their competitiveness in the international platform and develop faster. In this context, examining the relations among foreign direct investments, high-tech product exports and economic growth is more significant than in previous periods. The aim of the study is to examine the relationship among foreign direct investments, high technology product exports and economic growth. In this context, research is conducted using panel causality analyses in G20 countries for the period 2010 – 2021. The results of the analysis show that there are causal relations between the variables at the country level and the direction of these relations varies from country to country. The findings obtained at the panel level reveal that there is a bidirectional interaction among high-tech product exports, foreign direct investments and economic growth, and that these variables affect each other.

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investments, High-Tech Product Exports, Economic Growth, G20, Panel Causality Analysis

Kaynakça

• Akam, D., Nathaniel, S. P., Muili, H. A. ve Eze, S. N. (2022). The relationship between external debt and ecological footprint in SANE countries: insights from Kónya panel causality approach. Environmental Science and Pollution Research, 29, 19496–19507. https://doi.org/10.1007/s11356-021-17194-y
• Akman, A. S. (2019). Doğrudan yabancı yatırımların Türkiye’nin ihracat performansı üzerindeki etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Almfraji, M. A., Almsafir, M. K. ve Yao, L. (2014). Economic growth and foreign direct investment inflows: The case of Qatar. Procedia-Social and Behavioural Sciences, 109, 1040-1045. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.586
• Awad, A. ve Warsame, M. H. (2022). The poverty-environment nexus in developing countries: Evidence from heterogeneous panel causality methods, robust to cross-sectional dependence. Journal of Cleaner Production, 331, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.129839
• Ayaydın, H. (2010). Doğrudan yabancı yatırımlar ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 133-145.
• Balasubramanyam, V., Salisu, M. ve Sapsford, D. (1996). Foreign direct investment and growth in EP and IS countries. The Economic Journal, 106(434), 92-105. https://doi.org/10.2307/2234933
• Baltagi, B. H., Feng, Q. ve Kao, C. (2012). A Lagrange Multiplier test for cross-sectional dependence in a fixed effects panel data model. Journal of Econometrics, 170, 164–177. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2012.04.004
• Basılgan, M. ve Akman, A. S. (2019, Haziran 22). Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye'nin İhracatı Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 11(2), 168-208.
• Başarır, Y. (2013). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyüme üzerine etkisi (Türkiye uygulaması) [Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Çeştepe, H., Tüzün, O. ve Aybudak, H. G. (2022). Yüksek teknolojili ürün ihracatı ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyümeye etkisi: E7 ülkeleri üzerine ampirik bir analiz. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(2), 1-15.
• Dhrifi, A. (2015). Foreign direct investment, technological innovation and economic growth: empirical evidence using simultaneous equations model. Int Rev Econ, 62, 381–400. https://doi.org/10.1007/s12232-015-0230-3
• Dura, Y. C. ve Yılmaz, E. G. (2022). Does export of high-tech products provide advantage for economic growth? Empirical evidence from developed countries. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 3(1), 82-94.
• Göçer, İ. (2013). Ar-Ge harcamalarının yüksek teknolojili ürün ihracatı, dış ticaret dengesi ve ekonomik büyüme üzerindeki etkileri. Maliye Dergisi, 165, 215-240.
• Herzer, D., Klasen, S. ve Lehmann D., N. L. (2008). In search of FDI-led growth in developing countries: the way forward. ScienceDirect Economic Modelling, 25(5), 783-810. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2007.11.005
• Kabaklarlı, E., Duran, M. S. ve Telli Üçler, Y. (2018). High-technology exports and economic growth: Panel data analysis for selected OECD countries. Forum Scientiae Oeconomia, 6(2), 47-60. https://doi.org/10.23762/FSO_VOL6NO2_18_4
• Kabaklarlı, E., ve Konya, S. (2019). OECD ülkelerinde yüksek teknolojili ürün ihracatının ekonomik büyümeye etkisinin panel tahmini. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 6(48), 4418-4426.
• Kar, M., Nazlıoğlu, Ş. ve Ağır, H. (2011). Financial development and economic growth nexus in the MENA countries: BOOTSTRAP panel granger causality analysis. Economic Modelling, 28, 685-693. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2010.05.015
• Karakostas, E. (2022). What determines the medium and high technology products exports: The case of Germany. International Journal of Advanced Economics, 4(3), 40-52. https://doi.org/10.51594/ijae.v4i3.316
• Karluk, R. (1983). Türkiye'de yabancı sermaye yatırımları. Taştan Matbaası.
• Khaliq, A., ve Noy, I. (2007, Ekim 1). Foreign direct investment and economic growth: empirical evidence from sectoral data in Indonesia (Working Papers No. 200726). University of Hawaii at Manoa, Department of Economics. http://www.ekonomiks.hawaii.edu/research/workingpapers/WP_07-26.pdf.
• Kibritçioğlu, A. (1998). İktisadi büyümenin belirleyicileri ve yeni büyüme modellerinde beşeri sermayenin yeri. AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53(1-4), 207-230.
• Kónya, L. (2006). Exports and growth: Granger causality analysis on OECD countries with panel data approach. Economic Modelling, 23(6), 978-992. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2006.04.008
• Mello, L. R. (1999). Foreign direct investment-lef growth: Evidence from time series and panel data. Oxford Economic Papers, 51(1), 133-151. https://doi.org/10.1093/oep/51.1.133
• Mencinger, J. (2003). Does foreign direct investment always enhance economic growth? Kyklos, 56(4), 491-508. https://doi.org/10.1046/j.0023-5962.2003.00235.x
• Moraes, J., ve Luna, I. (2018). Dynamic and determinants of high technology exports in Latin America and the Caribbean: A network and a panel data analysis. Industria e Desenvolvimento Economico: Desafios e Perspectivas, 5(1), 1-16.
• Mutascu, M. (2016). A bootstrap panel Granger causality analysis of energy consumption and economic growth in the G7 countries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 63, 166–171. http://dx.doi.org/10.1016/j.rser.2016.05.055
• OECD. (2008). OECD Benchmark definition of foreign direct investment (Fourth Edition).
• OECD. (2011). Directorate for science, technology and industry, economic analysis and statistics division. https://www.oecd.org/sti/ind/48350231.pdf adresinden 10 Mayıs 2023 tarihinde alınmıştır.
• Özel, H. A. (2012). Ekonomik büyümenin teorik temelleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 63-72.
• Özer, M., ve Çiftçi, N. (2009). Ar-Ge harcamaları ve ihracat ilişkisi: OECD ülkeleri panel veri analizi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 1-9.
• Özgür, M. I. ve Demirtaş, C. (2015). Finansal gelişme ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkileri: Türkiye örneği. 10(3), 76-91.
• Pesaran, H. M. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels (IZA Discussion Paper No. 1240). http://repec.iza.org/dp1240.pdf
• Pesaran, H. M., Aman Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A bias – adjusted LM test of error cross section independence. Econometrics Journal, 11, 105-127. https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
• Sandu, S., ve Ciocanel, B. (2014). Impact of R&D and innovation on high-tech export. Procedia Economics and Finance, 15, 80-90. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(14)00450-X
• Sarımaden, A. (2021). Finansal serbestleşme ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
• Seyidoğlu, H. (2001). Uluslararası finans. Güzem Yayınları.
• Tremglobal. (2021, 24 Ağustos). Yabancı yatırımcılar neden Kanada’yı tercih ediyor? https://wwwtremglobal.com/tr/articles/why-do-foreign-investors-prefer-canada adresinden 28 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yalman, İ. N. (2019). Yüksek teknolojili ürün ihracatı, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, enerji tüketimi ve karbon emisyonunun ekonomik büyüme ile ilişkisi: BRICS-T ülkeleri örneği. S.C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 128-149.
• Yeni Şafak. (2022, 21 Kasım). G20 ülkeleri hangileri. https://www.yenisafak.com/g20-nedir-g-20-ulkeleri-siralamasi-h-3891225 adresinden 28 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2013). Panel veri ekonometrisi Statla uygulamalı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Yörük, B. (2019). Çok uluslu şirketler ve gelişmekte olan ülke ekonomilerine etkileri: Türkiye örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Zhang, K. H. (2006). Foreign direct investment and economic growth in China: A panel data study for 1992-2004. The Conference of WTO, China and Asian Economies (s. 24-25). China.