Scale Development Study to Determine the Role of the Media in the Negative Psychological Impact of the Earthquake

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 45, 247 - 260, 28.02.2025

Yusuf Karaşin , Yalçın Karagöz , Mustafa Filiz

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1498070

Öz

The aim of the study is to develop a psychometric measurement tool that measures the effect of negative psychology created by the media on the individual during the earthquake period. For this purpose, a participant group of 437 people over the age of 18, who were indirectly affected by the earthquakes in Pazarcık and Elbistan-centered districts of Kahramanmaraş province, which occurred on February 6, 2023, is reached. Within the scope of the study, firstly, a conceptual structure is created, and an item pool is created based on this conceptual structure. After the item pool is created, expert opinion is sought. After expert opinion, a pilot study is conducted on the remaining items in the scale. Test-retest reliability is determined after the pilot study. After these stages, the scale is applied to the participants. Participants are reached both online and face-to-face using the convenience sampling method. Explanatory and Confirmatory Factor Analysis is applied to the data obtained within the scope of the study. As a result of the analysis, it is found that a psychometric measurement tool consisting of 2 factors and 18 statements is developed. The factors are named "Individual Negative Attitude" and "Misuse of Media" in a way that best explains the statements collected under them. It is determined that the developed scale is a valid and reliable measurement tool to determine the role of the square in multiplying the negative psychological impact of the earthquake.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Media, Psychological Effect, Negative Psychology, Scale Development

Etik Beyan

For this study the approval of ethical committee no 18457941-050.99-83673 dated 05.03.2023 was taken from the Ethical Committee, Artvin Çoruh University.

Depremin Oluşturduğu Negatif Psikolojik Etkinin Katlanmasında Medyanın Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Öz

Bu çalışmanın amacı, deprem döneminde medyanın bireyde oluşturduğu negatif psikolojinin etkisini ölçen bir psikometrik ölçüm aracı geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda 06 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş ilinin Pazarcık ve Elbistan merkezli ilçelerindeki depremlerden dolaylı olarak etkilenen 18 yaş üstü 437 kişilik bir katılımcı grubuna ulaşılmıştır. Çalışma kapsamında ilk olarak kavramsal yapı oluşturulmuş ve bu kavramsal yapıdan yola çıkılarak madde havuzu meydana getirilmiştir. Madde havuzu oluşturulduktan sonra uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzman görüşü sonrasında ölçek maddelerinde kalan maddeler üzerinden pilot çalışma yapılmıştır. Pilot çalışma sonrasında test-yeniden test güvenilirliği belirlenmiştir. Bu aşamaların ardından ölçek katılımcılara uygulanmıştır. Katılımcılara hem çevrimiçi hem de yüz yüze olarak kolayda örneklem yöntemiyle ulaşılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen verilere Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucunda 2 faktör ve 18 ifadeden oluşan psikometrik bir ölçüm aracının geliştirildiği bulgusuna ulaşılmıştır. Faktörlere, altında toplanan ifadeleri en iyi açıklayacak şekilde “Bireysel Olumsuz Tutum” ve “Medyanın Kötüye Kullanımı” isimleri verilmiştir. Geliştirilen ölçeğin, depremin oluşturduğu negatif psikolojik etkinin katlanmasında meydanın rolünün belirlemek için geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Medya, Psikolojik Etki, Negatif Psikoloji, Ölçek Geliştirme

Etik Beyan

Bu çalışma için Artvin Çoruh Üniversitesi Etik Kurulundan 18457941-050.99-83673 sayılı ve 05.03.2023 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

Kaynakça

• Alexander, D. E. (2014). Social media in disaster risk reduction and crisis management. Science and Engineering Ethics, 20, 717-733. https://doi.org/10.1007/s11948-013-9502-z
• Amiresmaili, M., Zolala, F., Nekoei-Moghadam, M., Salavatian, S., Chashmyazdan, M., Soltani, A. ve Savabi, J. (2021). Role of social media in earthquake: A systematic review. Iran. Red. Crescent Med. J, 23(5), 1-9. https://doi.org/10.32592/ircmj.2021.23.5.447
• Asgary, A. ve Ayvaziankari, D. (2013, May). Media coverage of post-disaster recovery and reconstruction: The case of the 2012 East Azerbaijan earthquake. 6th International i-Rec Conference on Sustainable Post-Disaster Reconstruction: From Recovery to Risk Reduction (s. 26-30), Ascona, Switzerland.
• Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for Windows. Routledge.
• Çelik, H. C. (2023). Afet dönemlerinde toplumsal dayanışmanın bir aracısı: Teleton yayıncılığı. TRT Akademi, 8(18), 630-651. https://doi.org/10.37679/trta.1274578
• De Vellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme: kuram ve uygulamalar (Çev. Ed. T. Totan), Nobel Yayıncılık.
• Demirel, S. D. ve Durgeç, P. (2022) Dijital medyada deprem haberlerini infografikler üzerinden okumak: Anadolu Ajansı ve TRT Haber örneği. Journal of Communication, Sociology and History Studies, 2(2), 27-44. https://doi.org/10.53723/cosohis.23
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18, 382-388
• Genç, F. N. (2008). Kriz iletişimi: Marmara depremi örneği. Selçuk İletişim, 5(3), 161-175.
• Ghassabi, F. ve Zare-Farashbandi, F. (2015). The role of media in crisis management: A case study of Azarbayejan earthquake. International Journal of Health System and Disaster Management, 3(2), 95-102. https://doi.org/10.4103/2347-9019.151323
• Gribble, K. D. (2013). Media messages and the needs of infants and young children after Cyclone Nargis and the WenChuan Earthquake. Disasters, 37(1), 80-100. https://doi.org/10.1111/j.1467-7717.2012.01289.x
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis: Pearson new international edition. Pearson Education Limited.
• Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS-AMOS-META uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Yayıncılık.
• Karahisar, T. (2016). Olası bir depremde koordinasyonun sağlanması ve sosyal medyanın rolü. Beykoz Akademi Dergisi, 4(2), 43-64. https://doi.org/10.14514/BYK.m.21478082.2016.4/2.43-64
• Koç, H. (2013). Türk basınının doğal afetlere ilişkin bakış açısını belirlemeye yönelik bir inceleme. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(2), 121-138.
• Kütükoğlu, E. (2021). Afet gazeteciliğine gündem belirme kuramı ve İzmir Depremi haberlerinden bakış. Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi, 4(2), 211-233. https://doi.org/10.33464/mediaj.994871
• Kwanda, F. A. ve Lin, T. T. (2020). Fake news practices in Indonesian newsrooms during and after the Palu earthquake: A hierarchy-of-influences approach. Information, Communication & Society, 23(6), 849-866. https://doi.org/10.1080/1369118X.2020.1759669
• MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Preacher, K. J. ve Hong, S. (2001). Sample size in factor analysis: The role of model error. Multivariate Behavioral Research, 36(4), 611-637. https://doi.org/10.1207/S15327906MBR3604_06
• Matsumura, N., Miura, A., Komori, M. ve Hiraishi, K. (2016). Media mediate sentiments: Exploratory analysis of tweets posted before, during, and after the Great East Japan Earthquake. International Journal of Knowledge Society Research (IJKSR), 7(2), 57-71. https://doi.org/10.4018/IJKSR.2016040104
• Mavi, E. E. (2020). Afet kriz yönetiminde medya: 30 Ekim 2020 İzmir Depremi. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 10(2), 31-53.
• Munro, B. H. (2005). Statistical methods for health care research (Vol. 1). Lippincott Williams & Wilkins.
• Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. McGraw Hill.
• Ogie, R. I., James, S., Moore, A., Dilworth, T., Amirghasemi, M. ve Whittaker, J. (2022). Social media use in disaster recovery: A systematic literature review. International Journal of Disaster Risk Reduction, 70, 102783, 1-18. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.102783
• Oran, F. Ç. ve Balkan Akan, B. (2021). Pandemi döneminde afet yönetimi açısından risk iletişimine ilişkin bir değerlendirme: Sosyal medya paylaşımları içerik analizi. Selçuk İletişim, 14(3), 1371-1397. https://doi.org/10.18094/ JOSC.882578
• Puente, S., Marín, H., Álvarez, P. P., Flores, P. M. ve Grassau, D. (2019). Mental health and media links based on five essential elements to promote psychosocial support for victims: The case of the earthquake in Chile in 2010. Disasters, 43(3), 555-574. https://doi.org/10.1111/disa.12377
• Ranjit, Y. S., Lachlan, K. A., Basaran, A. M. B., Snyder, L. B. ve Houston, J. B. (2020). Needing to know about the crisis back home: Disaster information seeking and disaster media effects following the 2015 Nepal earthquake among Nepalis living outside of Nepal. International Journal of Disaster Risk Reduction, 50, 101725, 1-7. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2020.101725
• Schumacher, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginners guide to structural equation modeling: SEM. Lawrence Erlbaum Associates.
• Simon, A. F. (1997). Television news and international earthquake relief. Journal of Communication, 47(3), 82-93. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.1997.tb02718.x
• Soydan, E. ve Alpaslan, N. (2014). Medyanın Doğal Afetlerdeki İşlevi. İstanbul Journal of Social Sciences, 7, 53-64.
• Tekeli-Yeşil, S., Kaya, M. ve Tanner, M. (2019). The role of the print media in earthquake risk communication: Information available between 1996 and 2014 in Turkish newspapers. International Journal of Disaster Risk Reduction, 33, 284-289. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.10.014
• Uchida, Y., Kanagawa, C., Takenishi, A., Harada, A., Okawa, K. ve Yabuno, H. (2015). How did the media report on the Great East Japan Earthquake? Objectivity and emotionality seeking in Japanese media coverage. PloS one, 10(5), e0125966. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0125966
• Uprety, S., Baral, S., Regmi, K. ve Lamichanne, B. (2016). Media monitoring of Nepal Earthquake: Lessons learnt and way forward. Conference Proceedings: Asian Media Congress of Media and Communication (ACMC).
• Usta, E. ve Yükseler, M. (2021). Afetlerde sosyal medya kullanımı ve etik ikilemler: İzmir Seferihisar depremi örneği. Afet ve Risk Dergisi, 4(2), 249-269. https://doi.org/10.35341/afet.981246
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/ 10.1177/0011000006288127
• Xu, D., Zhuang, L., Deng, X., Qing, C., & Yong, Z. (2020). Media exposure, disaster experience, and risk perception of rural households in earthquake-stricken areas: evidence from rural China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(9), 3246. https://doi.org/10.3390/ijerph17093246
• Yıldız, F. ve Dursun, O. (2021). Milli bir felaket ve basında yaraları sarma çabası gazetelerde 1939 Erzincan Depremi ve ulusal dayanışmanın inşası. Journal of Communication Theory & Research/İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (54), 49-76. https://doi.org/10.47998/ikad.875256
• Yücel, G. ve Gürbüz, D. (2018). Understanding disaster news in media through 2017 Çanakkale-Ayvacık Earthquake. Disaster Science and Engineering, 4(2), 80-89.
• Zaheer, L. (2016). Media coverage of natural disasters in Pakistan: The case of Earthquake (2005), Flood (2010) and Famine (2014). Journal of the Research Society of Pakistan, 53(1), 75-94.