Relationship between Composite Leading Indicators Index and January Anomaly: Application in Turkey

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 45, 113 - 127, 28.02.2025

İrfan Sektioğlu

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1506665

Öz

The relationship between macroeconomic variables and stock markets has been examined from past to present. It has been determined that various macroeconomic variables also affect stock exchange rates. On the other hand, with the expansion of behavioral finance literature in recent years, it has been understood that many anomalies are effective in stock exchange rates. In the study, the relationships of macroeconomic variables with stock markets are discussed in a different dimension. The relationship between the Composite Leading Indicators Index, which is used to determine the course of economies in the future, and the January anomaly, which can affect stock exchange rates, is examined. In this regard, the existence of the January anomaly in Borsa İstanbul National 100 Index between 2002 and 2023 is investigated by the power ratio method, using the Composite Prior Indicators Index boom and contraction periods. As a result of the findings, January anomaly is observed in the period subject to the research in Turkey, and the anomaly periods are generally compatible with the Composite Leading Indicators Index.

Anahtar Kelimeler

Composit Leading Indıcator Index, January Effects, Behavioral Finance

Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi ve Ocak Ayı Anomalisi İlişkisi: Türkiye Uygulaması

Öz

Geçmişten günümüze makroekonomik değişkenler ile pay senedi piyasaları arasındaki ilişki birçok çalışmada inceleme konusu olmuştur. Makroekonomik değişkenlerin pay senedi fiyatlarını da etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca son yıllarda davranışsal finans yazınının genişlemesiyle birlikte pay senedi fiyatlarında birçok anomalinin de etkili olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışmada, makroekonomik değişkenlerin pay senedi piyasaları ile olan ilişkileri farklı bir boyutta ele alınarak; ekonomilerin gelecek dönemlerdeki seyrini tespit etmede kullanılan Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi ve pay senedi fiyatlarını etki altında bırakabilen ocak ayı anomalisi arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu doğrultuda, 2002-2023 yılları arası Borsa İstanbul Ulusal 100 Endeksinde Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi canlanma ve daralma devreleri kullanılarak ocak ayı anomalisinin varlığı güç oranı yöntemi ile araştırılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde Türkiye’de araştırmaya konu dönemde ocak ayı anomalisine rastlanmakta, anomali dönemleri Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi ile genel anlamda uyumluluk göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi, Ocak Ayı Anomalisi, Davranışsal Finans

Kaynakça

• Atakan, T. (2008). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda haftanın günü etkisi ve ocak ayı anomalilerinin ARCH-GARCH modelleri ile test edilmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 98-110.
• Chen, H., Gregory, N. ve Vijay, S. (2004). The price response to S&P 500 Index additions and deletions: evidence of asymmetry and a new explanation. The Journal of Finance, 59(4), 1901-1930.
• Chang, E. C. ve Pinegar, L. M. (1989). Seasonal fluctuations in industrial production and stock market seasonals. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 24, 59–74.
• Clayton, R., Delozier, J. ve Ehrhardt, M. C. (1989). A note on january returns in the U.S. Government Bond Market: the term effect. Journal of Financial Services Research, 2(4), 307–318.
• De Bonth , W. ve Thaler, R. (1985) Does the stock market overreact? The Journal of Finance, XL(3), 793-805.
• Demirhan, A. A. (2014). Ekonomik faaliyet için Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi’nde (MBÖNCÜ-SÜE) yöntemsel değişim. TCMB Ekonomi Notları, 1-9.
• Easterday, K. E. ve Sen, P. K., Stephan, J. A. (2009). The persistence of the small firm/january effect: is it consistent with investors’ learning and arbitrage efforts? The Quarterly Review of Economics and Finance 49, 1172–1193.
• Eyüpoğlu, S. ve Eyüpoğlu, K. (2019). Bileşik öncü göstergeler ile Borsa İstanbul sektör endeksleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 285-298. Gu, A. Y. (2003). The declining january effect: evidences from the U S. Equity Markets. The Quarterly Review of Economics and Finance, 43, 395–404.
• Gül, Y. (2020). Ocak ayı anomalisi gerçekten var mı? Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XLVIII, 135-160.
• Güneş, H. (2021). Haftanın günü ve ocak ayı anomalilerinin BİST 100 ile KAT 30 Endekslerinde Tespiti. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 236–248.
• He, L. T. ve He, S. C. (2011). Has the november effect replaced the january effect in stock markets? Managerial and Decision Economics, 32(7), 481–486.
• Horasan, M. (2008) Firma büyüklüğünün hisse senedi getirilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 327-339.
• Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), 263-292.
• Karan, M. B. ve Uygur, A., (2001), İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda haftanın günleri ve ocak ayı etkilerinin firma büyüklüğü açısından değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 56, 103-116.
• Keim, D. B. (1983). Size-related anomalies and stock return seasonality: furtherempirical evidence. Journal of Financial Economics, 12, 13–32.
• Keong, L. B., Yat, C. N. D. ve Chong, H. L. (2010). Month of the year effects in Asian countries: a 20 year study (1990 -2009). African Journal of Business Management, 47, 1351-1362.
• Kramer, C. (1994). Macroeconomic seasonality and the january effect. Journal of Finance, 49, 1883–1891.
• Kohers, T. ve Kohli, R. K. (1992). The yearend effect in stock returns over business cycles: A technical note. Journal of Economics and Finance, 16, 61–68.
• Küçüksille, E. (2012). İMKB endekslerinde ocak ayı etkisinin test edilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 53, 129-138.
• Mehdian, S. ve Perry, M. J. (2002). Anomalies in US equity markets: A re-examination of the january effect. Applied Financial Economics, 12(2), 141–145.
• Phillips, K. R. (1999). The Composite Index of leading economic indicators: A Comparison of approaches. Journal of Economic and Social Measurement, 25(3-4), 141-162.
• Reinganum, M. R. (1982). A direct test of roll’s conjecture on the firm size effect. Journal of Financial Economics, 37(1), 27–36.
• Reinganum, M. R. ve Gangopadhyay, P. (1991). On information release and the january effect: accounting-information hypothesis. Review of Quantitative Finance and Accounting, 1(2), 169–176.
• Roll, R. (1983). On computing mean returns and the small firm premium. Journal Of Financial Economics, 12, 371–386.
• Rozeff, M. S. ve Kinney,W. R., (1976). Capital market seasonality: The case of stock returns. Journal of Financial Economics, 3, 379–402.
• Saydar, Ö. Ö. (2021), Piyasa anomalileri ve Bist-100’de ocak ayı anomalisinin test edilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(25), 703-716.
• Singh, S. ve Das, C. (2020). Calendar anomalies in the banking and it index: The Indian experience. Asian Economic and Financial Review, 10(4), 439-448.
• Stekler, H. O. (2003). Interpreting Movements in the composite index of leading indicators: Use them with caution. Business Economics, 38(3), 58-61.
• Stoll, H. R. ve Whaley, R. E. (1983). Transaction costs and the small firm effect. Journal of Financial Economics, 12(1), 57–78.
• Szakmary, A. C. ve Kiefer, D. B. (2004). The disappearing january/turn of the year effect: Evidence from stock ındex futures and cash markets. Journal of Futures Markets, 24(8), 755–784.
• Topçu, E. (2014). Bileşik öncü göstergeler ile hisse senedi piyasaları arasındaki ilişki: Türkiye örneği. AKÜ İİBF Dergisi, XVI(1), 167-176.
• Turaboğlu, T. T. ve Topaloğlu, T. N. (2017). Bir etkin piyasa hipotezi kavramı olarak anomaliler: Borsa İstanbul (BİST) üzerinden aylara ilişkin anomalilere yönelik bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 216-230.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2024). Elektronik veri dağıtım sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/dashboard/4532 adresinden 15 Şubat 2024 tarihinde alınmıştır.
• Tversky, A. ve Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: heuristics and biases. Science, 185(4157), 1124-1131.
• Yamada, H., Nagatab, S. ve Honda, Y. (2010). A comparison of two alternative composite leading indicators for detecting Japanese business cycle turning points. Applied Economics Letters, 17, 875-879.
• Wachtel, S. B. (1942). Certain observations on seasonal movements in stock prices. Journal of Business, 15(2), 184–193.