On Linguistic Aspects Of Translation

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 64 - 72, 29.06.2021

Çevirmen: Evren Bal Çevirmen: Mustafa Kırca

Öz

Çevirinin Dilbilimsel Yönleri Üzerine

Öz

Roman Jakobson’ın 1959 yılında basılan "ÇEVİRİNİN DİLBİLİMSEL YÖNLERİ ÜZERİNE" başlıklı yazısı, dilbilim alanındaki gelişmelerin çeviri alanındaki yansımalarının erken çalışmaları arasında yer alır. Roman Jakobson (1896-1982) Rus biçimcilerinin önde gelen isimleri arasında kabul edilmektedir. Ferdinand de Saussure’ün dil ve dilde anlamın oluşturulması konularında getirdiği sistemli çalışmaları takip etmiştir. Saussure’ün dili göstergeler bütünü olarak tanımlamasının Jakobson’ın bu yazısının temelini oluşturduğunu anlarız. Çeviri alanına dilbilimsel yaklaşım, bir dilden başka bir dile aktarım sırasında anlamı başka bir bağlamda (erek kültür) yeniden oluşturma sorunu üzerine özellikle odaklanmıştır. Jakobson bu yazısında daha çok diller arası eşdeğerlik sorunsalı üzerinde durmuş, anlam ve eşdeğerlik kavramlarını çeviri bağlamında tartışarak iki ayrı dilde kullanılan sözcüklerin anlamsal açıdan birbirine eşdeğer olamayacağı sonucuna varmıştır. Çeviriye dilbilimsel yaklaşım 1950’lerde ve 60’larda her iki alanda da yaygın görüş halini alacak ve Jokabson’ın bu eseri çeviri kuramı bağlamında eşdeğerlik sorununa farklı yaklaşımlar sunacak olan Nida ve Catford gibi isimlere de öncü olacaktır. Roman Jakobson’ın çalışması, Venuti’nin The Translation Studies Reader adlı kitabında yer aldığı haliyle Türkçeye aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Dilbilim, Roman Jakobson, eşdeğerlilik

Kaynakça

• Aksoy, B. (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara: İmge. Boase-Beier, J. (2004). Translation and Style, Language and Literature, 13.1, 9-11. Gürçağlar, Ş. T. (2011). Çevirinin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları. Jacobson, R. (1959). On Linguistic Aspects of Translation, The Translation Studies Reader. Lawrence Venuti (ed.). New York: Routledge. 126-131. (2012). Karavin, H. (2016). Çeviri Kuramları Bağlamında Eşdeğerlik Kavramının İzini Sürmek, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(12) 125‐144. Munday, J. (2016). Introducing Translation Studies. New York: Routledge. Venuti, L. (2012). The Translation Studies Reader. New York: Routledge.