Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bir Belağat Şaheseri Olarak Cahız’ın El-Beyan ve’t-Tebyin Adlı Eseri

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 179 - 192, 30.11.2016

Öz

el-Beyân ve’t-Tebyîn, Arap dil özellikleri üzerinde duran ve Arapların

şiir ve hitabetteki kabiliyetlerini ortaya koyan el-Câhız’ın bu

alandaki en önemli eseridir. Aynı zamanda el-Câhız’ın en çok bilinen,

en çok nâm salan ve en çok basılan kitabıdır.

Eser, bir edebiyat, belâgat, hitâbet ve şiir sergisidir. Lisanı ve

üslûbu bakımından mükemmel bir fesâhat ve belâgat numunesi

olduğu kadar, mevzusu bakımından da Arap edebîyatının zengin

bir antolojisi sayılır.

el-Beyân ve’t-Tebyîn, edebiyat sahasının birbirinden farklı kültürlerden

olan en önemli isimlerini ve onların sanat anlayışlarını

ihtiva eden geniş bir ilmin ürünü olarak kabul edilecek olursa

el-Câhız, –bu eserle- sadece öne çıkıp sivrilmekle kalmaz aynı zamanda,

bize kitabında Arap Beyânına dair titiz bir şekilde mülahaza

ve idrakle ortaya konmuş ilk araştırmaları da sunar. Belâğî

ölçü ve kriterleri içinde bulunduran bu eser, aynı zamanda bariz

bir şekilde “Beyân” ismini taşıyan ilk eserdir.

Kaynakça

  • Bedevî Tabâne, el-Beyânu’l-‘Arabî, Mektebetu’l-Ancelo el-Mısrıyye, Mısır, 1968.
  • Dairatu Meârifi’l-Karni’l-‘Işrîn, “Câhız”, Dâr el-Marife li’t-Tab’ ve’n-Neşr, Beyrut,1933.
  • el-‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. ‘Abdullah b. Sehl, Kitâbu’s-Sınâ‘ateyn: el-Kitâbe ve’ş-Şi‘r, el-Âsitene, tsz.
  • el-Câhız, Ebû ‘Osmân ‘Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, (Thk. M. ‘Abdusselam Harûn), Matbaatu’l-Hancî, Mısır, 1975.
  • İbn Haldun, Mukaddime, Lecnetu Beyân’i-l ‘Arabî, 1968.
  • İbn Raşîk, Ebû ‘Ali el-Hasan el-Kayravânî el-Ezdî, el-‘Umde fî mehâsini’ş-Şi‘r ve âdâbih ve nakdih, I-II, (Thk. Muhammed Karakazan, Birinci Baskı, nşr. Dâru’l-Ma’rife) Beyrut, 1988.
  • Muhammed Kürd ‘Ali, Umerâu’l-Beyân, Lecnetu’t-telif ve’t-terceme ve’n-neşr, 1937.
  • Şeşen, Ramazan, el-Câhız ve Türklerin Faziletleri, İstanbul, 2002.
  • Şevkı Dayf, el-Belâğatu Tatavvurun ve Târihun, Daru’l-Me‘ârif, Kâhire, 1962.
  • Taha Hüseyin, Temhîd fi’l-Beyâni’l-’Arabî, Beyrut, 1983.
  • Yâkut el-Hamevî, Ebû ‘Abdillah, Mu’cemu’l-udebâ, (nşr. Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye), Beyrut, 1991
Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 179 - 192, 30.11.2016

Öz

Al-Bayan wa al-Tabyinn is the most important work of Al-Jahiz,

in which it demonstrates the ability of Arab poetry and oratory.

At the same time, it is the most famous and most printed book

of Al-Jahiz.

The work is a literature, eloquence, oratory, poetry exhibition. In

terms of subject matter considered to be a rich anthology of Arabic

literature as well as a perfect fesâhat, beautiful and effective

speech and rhetoric sample.

Al-Bayan wa al-Tabyinn, if it is accepted as a product of the most

important names of different cultures from each field of literature

and a broad understanding of science containing their art,

Al-Jahiz –with this work- excels. At the same time, it reveals the

first research to rigorous consideration and perception on the

Arab Bayan. This work is the first work bearing the name “Bayan”

which is containing from BELAG measurement and criteria.

Kaynakça

  • Bedevî Tabâne, el-Beyânu’l-‘Arabî, Mektebetu’l-Ancelo el-Mısrıyye, Mısır, 1968.
  • Dairatu Meârifi’l-Karni’l-‘Işrîn, “Câhız”, Dâr el-Marife li’t-Tab’ ve’n-Neşr, Beyrut,1933.
  • el-‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. ‘Abdullah b. Sehl, Kitâbu’s-Sınâ‘ateyn: el-Kitâbe ve’ş-Şi‘r, el-Âsitene, tsz.
  • el-Câhız, Ebû ‘Osmân ‘Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, (Thk. M. ‘Abdusselam Harûn), Matbaatu’l-Hancî, Mısır, 1975.
  • İbn Haldun, Mukaddime, Lecnetu Beyân’i-l ‘Arabî, 1968.
  • İbn Raşîk, Ebû ‘Ali el-Hasan el-Kayravânî el-Ezdî, el-‘Umde fî mehâsini’ş-Şi‘r ve âdâbih ve nakdih, I-II, (Thk. Muhammed Karakazan, Birinci Baskı, nşr. Dâru’l-Ma’rife) Beyrut, 1988.
  • Muhammed Kürd ‘Ali, Umerâu’l-Beyân, Lecnetu’t-telif ve’t-terceme ve’n-neşr, 1937.
  • Şeşen, Ramazan, el-Câhız ve Türklerin Faziletleri, İstanbul, 2002.
  • Şevkı Dayf, el-Belâğatu Tatavvurun ve Târihun, Daru’l-Me‘ârif, Kâhire, 1962.
  • Taha Hüseyin, Temhîd fi’l-Beyâni’l-’Arabî, Beyrut, 1983.
  • Yâkut el-Hamevî, Ebû ‘Abdillah, Mu’cemu’l-udebâ, (nşr. Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye), Beyrut, 1991
Toplam 11 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Semira Karuko

Yayımlanma Tarihi 30 Kasım 2016
Gönderilme Tarihi 22 Ağustos 2016
Kabul Tarihi 10 Ekim 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016 Cilt: 2 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Karuko, Semira. “Bir Belağat Şaheseri Olarak Cahız’ın El-Beyan ve’t-Tebyin Adlı Eseri”. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 2/2 (Kasım 2016), 179-192.

Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.