Öz
İmam hatip okulları Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile birlikte Türk
eğitim sistemi içinde yasal temele oturtulmuş olmasına rağmen,
cumhuriyet tarihi boyunca en çok tartışılan eğitim kurumlarının
başında yer almıştır. Tartışmaların odağında bu okullarda yetişen
öğrencilerin ağırlıklı olarak ideolojik eksende kimliğinin nasıl
şekillendiği konusu yer almıştır. İmam hatip okullarında hâkim
olan atmosfer, okulun kültürü ve kimliği, ‘imam hatiplilik şuuru’
gibi kavramsallaştırmalarla belirli özelliklere sahip öğrenci profili
yetişmesinde etkili olmuştur. İmam hatip okullarının hâkim atmosferini
oluşturan kimlik oluşumunda başat rol eğitim-öğretim
programları, veli profili, idareci, öğrenci gibi paydaşlar yanında
meslek dersleri öğretmenlerine aittir. Bu çalışmada İmam Hatip
Liselerinde görev yapmakta olan meslek dersleri öğretmenlerinin
‘İmam Hatipli Vizyonu’nun ne olduğu, oluşan vizyonun ne gibi ortak
özelliklere sahip olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Dolayısıyla
elde edilen veriler ortaya çıkacak olan ‘imam hatipli kimliği’ hakkında
fikir sahibi olmamıza yardımcı olacaktır. Araştırma nitel
yönteme dayalı olarak, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile
2016/2017 eğitim-öğretim yılında Malatya il merkezi İmam Hatip
Liselerinde meslek dersleri öğretmeni olarak görev yapmakta olan
25 katılımcıdan elde edilen verilere dayanmaktadır. Araştırma sonucunda
öğretmenlerin, mesleki yeterliliğe sahip ve gelişime açık;
öğrenme motivasyonu yüksek, araştıran sorgulayan, eleştirel düşünebilen
bir zihin yapısına sahip; dürüst, söz ve davranışları
uyumlu, sabırlı, özverili, çalışkan bir ahlaki yapıda; vatan, millet,
ümmet hassasiyeti olan bir lider, önder, rol model; içinde yaşadığı
toplumun kültürün farkında, uyumlu ve bunu geliştirerek devam
ettiren, teknolojiyi kullanan, çağı yakalayan ama ona bağımlı olmayan;
ehl-i sünnet çizgisinde ama mezhep taassubu olmayan,
farklı inançlara saygılı bir öğrenci arzuladıklarını ifade ettikleri
görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
İmam Hatip Lisesi/Okulları Vizyon Kurumsal Kimlik Meslek Dersleri Öğretmeni; Din Eğitimi
Kaynakça
- Aşlamacı, İbrahim. Öğrenci ve Öğretmenlerine Göre İmam-Hatip Liseleri. İstanbul. dem.2017
- Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: dem, 2014.
- Ayık, Ahmet, ve Şükrü Ada. «İlköğretim Okullarında Oluşturulan Okul Kültürü İle Okulların Etkililiği Arasındaki İlişki.» Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 2 (2009): 429-446.
- Balcı, Ali. Etkili Okul Geliştirme, Kuram Uygulama ve Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
- Baş, Türker, ve Ulun Akturan. Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2013. Bursalıoğlu, Ziya. Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri, 2000.
- Büyükbaykal, Güven N. «Günümüzde Kurumsal Kimlik Olgusunun Yeri ve Önemi.» İletişim Fakültesi Dergisi, no. 22 (2005): 61-65.
- Çelik, Vehbi. «Eğitim Yönetiminde Vizyoner Liderlik.» Eğitim Yönetimi, no. 4 (1997): 465-474.
- —. Okul Kültürü ve Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
- Eğinli, Temel, ve Yeygel Çakır. «Toplum Kültürünün Kurum Kültürüne Yanısıması.» Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 3, no. 2 (2011): 37-50.
- Ekiz, Durmuş. Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş. Ankara: Anı, 2003.
- Erdem, Orhan, ve Metin Dikici. «Liderlik ve Kurum Kültürü Etkileşimi.» Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 29 (2009): 198-213.
- Güler, Ahmet, Mustafa Bülent Halıcıoğlu, ve Serkan Taşğın. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2013.
- Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel, 2007.
- Korkut, Adem, ve Özge Hacıhafızoğlu. «Öğretmenlerin Okul Kültürünü Algılama Düzeyleri: Büyükçekmece Örneği.» Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi www. esosder.org 10, no. 37 (2011): 135-152.
- Köse, Sevinç, Semra Tetik, ve Cuma Ercan. «Örgüt Kültürünü Oluştura Faktörler.» Yönetim ve Ekonomi 7, no. 1 (2001): 219-242.
- Kuş, Elif. Nicel Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı, 2009.
- Kuşakçıoğlu, Arzu. Marka Kimliği, Kurum Kimliği ve Aralarıdaki Bağlantı. Basılmamış Yüksek Lisanas Tezi, Ankara: Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
- Macit, Mustafa. «Medyada “İmam Hatipli” Sosyal Temsilleri:Kollektif Bir Kimlik Söylemindeki Toplumsal İz Düşümler.» Düzenleyen dem ed. Recep Kaymakcan vd. “100. Yılında İmam Hatip Liseleri” Uluslararası Sempozyumu. İstanbul: dem , 2015. 343-358.
- Mayring, Phlip. Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. Ankara: Bilgesu, 2011.
- MEB. Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri (Temel Dini Bilgiler, Siyer, Fıkıh,Tefsir, Dinler Tarihi, Hadis, Akaid, Kelam, Hitabet ve Mesleki Uygulama) Öğretim Programları. Ankara: Talim Terbiye Kurulu, 02/05/2017.
- Merter, Feridun, Yahya Doğar, ve Bijen Filiz. Örtük Program, Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sınıf İçi ve Sınıf Dışı Davranışları. ?: ?, 2011.
- Miles, Matthew B., ve A. Michael Huberman. Nitel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 2015.
- Okay, Ayla. Kurum Kimliği. Ankara: MediaCat Kİtapları, 2000.
- Öcal, Mustafa. Medresetü’l-Eimme ve’l-Huteba’dan İmam Hatip Liselerine Bizim Okullarımız. İstanbul: Önder, 2011. —. Osmanlı’dan Günümüze Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce, 2011.
- Sezgin, Ferudun. «Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığının Bir Yordayıcısı Olarak Okul Kültürü.» Eğitim ve Bilim 35, no. 156 (2010): 142-159.
- Sönmez, Melek Alev. «Meslek Liselerinde Örgüt Kültürü.» Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, no. 45 (2006): 85-108.
- Şahin, Semiha. «Okul Kültürünün Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.» Elementary Education Online http://ilkogretim-online.org.tr 9, no. 2 (2010): 561-575.
- Terzi, Ali Rıza. «İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü.» Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, no. 43 (2005): 423-442.
- Veznedaroğlu, R.Levent. Okulda ve Sınıfta Örtük Program (Bir Özel İlköğretim Okulu Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, 2007.
- Yavuz, Yaşar, ve Emel Yılmaz. «Resmi ve Özel İlköğretim Okullarının Okul Kültürü Üzerine Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri.» International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education 1, no. 3 (2012): 76-90.
- Yıldırım, Ali, ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2006.
- Yıldırım, Bilal. Okul Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin İş Doyumuna ve Meslek Ahlakına Etkisi. Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
Öz
Imam Hatip High School Vocational Courses Teachings
are turned to be known as ‘Imam Hatip Attender’ Visions. Imam
Hatip schools were at the forefront of the most discussed educational
institutions in the history of the republic of Turkey, despite
the legal basis within the Turkish education system with the Law
on Unity of Education (Tevhid-i Tedrisat Kanunu). The focus of
the discussions is on how students who grow up in these schools
are predominantly shaped by the ideological axis. The atmosphere
prevailing in the Imam Hatip Schools influenced the education of
students with certain characteristics through conceptualizations
such as school culture and identity, and ‘imam hatipism consciousness’.
In the formation of the identity that constitutes the
dominant atmosphere of the imam hatip schools, the primary role
is belonging to the teachers of the vocational courses besides the
stakeholders such as education programs, parent profile, administrators
and students. In this study, it was trialed to determine
what common characteristics of the vision of Imam Hatip and the
visions of the vocational school teachers working at Imam Hatip
High Schools. Therefore, the obtained data will provide to have
an idea about the ‘imam hatip identity’. The research is based on
qualitative method, semi-structured interview technique and the
data obtained from 25 participants working as vocational courses
teachers at İmam Hatip High Schools in Malatya city center in
2016/2017 academic year. As a result of the research, it is seen
that the teachers could express their desire on students who
have occupational competence and open to development; learning
motivation is high, researching and questioning, have a critical
thinking mind structure; honest, promising and behaving in
a harmonious, patient, self-sacrificing, in a hard working moral
structure; leadership based on patriotism, umma sensitivity; pioneer,
role-model, aware of the culture of the society in which they
live, harmonious and continue to develop it, using technology and
catching the age but not dependent on them; on the line of Ahl
al-Sunnah but not sectarian, and respectful of different beliefs.
Anahtar Kelimeler
Imam Hatip High School / Schools Vision Corporate Identity Vocational Courses Teacher; Religious Education
Kaynakça
- Aşlamacı, İbrahim. Öğrenci ve Öğretmenlerine Göre İmam-Hatip Liseleri. İstanbul. dem.2017
- Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: dem, 2014.
- Ayık, Ahmet, ve Şükrü Ada. «İlköğretim Okullarında Oluşturulan Okul Kültürü İle Okulların Etkililiği Arasındaki İlişki.» Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 2 (2009): 429-446.
- Balcı, Ali. Etkili Okul Geliştirme, Kuram Uygulama ve Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
- Baş, Türker, ve Ulun Akturan. Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2013. Bursalıoğlu, Ziya. Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri, 2000.
- Büyükbaykal, Güven N. «Günümüzde Kurumsal Kimlik Olgusunun Yeri ve Önemi.» İletişim Fakültesi Dergisi, no. 22 (2005): 61-65.
- Çelik, Vehbi. «Eğitim Yönetiminde Vizyoner Liderlik.» Eğitim Yönetimi, no. 4 (1997): 465-474.
- —. Okul Kültürü ve Yönetimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002.
- Eğinli, Temel, ve Yeygel Çakır. «Toplum Kültürünün Kurum Kültürüne Yanısıması.» Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 3, no. 2 (2011): 37-50.
- Ekiz, Durmuş. Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metodlarına Giriş. Ankara: Anı, 2003.
- Erdem, Orhan, ve Metin Dikici. «Liderlik ve Kurum Kültürü Etkileşimi.» Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 29 (2009): 198-213.
- Güler, Ahmet, Mustafa Bülent Halıcıoğlu, ve Serkan Taşğın. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin, 2013.
- Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel, 2007.
- Korkut, Adem, ve Özge Hacıhafızoğlu. «Öğretmenlerin Okul Kültürünü Algılama Düzeyleri: Büyükçekmece Örneği.» Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi www. esosder.org 10, no. 37 (2011): 135-152.
- Köse, Sevinç, Semra Tetik, ve Cuma Ercan. «Örgüt Kültürünü Oluştura Faktörler.» Yönetim ve Ekonomi 7, no. 1 (2001): 219-242.
- Kuş, Elif. Nicel Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı, 2009.
- Kuşakçıoğlu, Arzu. Marka Kimliği, Kurum Kimliği ve Aralarıdaki Bağlantı. Basılmamış Yüksek Lisanas Tezi, Ankara: Ankara Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.
- Macit, Mustafa. «Medyada “İmam Hatipli” Sosyal Temsilleri:Kollektif Bir Kimlik Söylemindeki Toplumsal İz Düşümler.» Düzenleyen dem ed. Recep Kaymakcan vd. “100. Yılında İmam Hatip Liseleri” Uluslararası Sempozyumu. İstanbul: dem , 2015. 343-358.
- Mayring, Phlip. Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş. Ankara: Bilgesu, 2011.
- MEB. Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri (Temel Dini Bilgiler, Siyer, Fıkıh,Tefsir, Dinler Tarihi, Hadis, Akaid, Kelam, Hitabet ve Mesleki Uygulama) Öğretim Programları. Ankara: Talim Terbiye Kurulu, 02/05/2017.
- Merter, Feridun, Yahya Doğar, ve Bijen Filiz. Örtük Program, Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Sınıf İçi ve Sınıf Dışı Davranışları. ?: ?, 2011.
- Miles, Matthew B., ve A. Michael Huberman. Nitel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 2015.
- Okay, Ayla. Kurum Kimliği. Ankara: MediaCat Kİtapları, 2000.
- Öcal, Mustafa. Medresetü’l-Eimme ve’l-Huteba’dan İmam Hatip Liselerine Bizim Okullarımız. İstanbul: Önder, 2011. —. Osmanlı’dan Günümüze Din Eğitimi. İstanbul: Düşünce, 2011.
- Sezgin, Ferudun. «Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığının Bir Yordayıcısı Olarak Okul Kültürü.» Eğitim ve Bilim 35, no. 156 (2010): 142-159.
- Sönmez, Melek Alev. «Meslek Liselerinde Örgüt Kültürü.» Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, no. 45 (2006): 85-108.
- Şahin, Semiha. «Okul Kültürünün Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi.» Elementary Education Online http://ilkogretim-online.org.tr 9, no. 2 (2010): 561-575.
- Terzi, Ali Rıza. «İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü.» Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, no. 43 (2005): 423-442.
- Veznedaroğlu, R.Levent. Okulda ve Sınıfta Örtük Program (Bir Özel İlköğretim Okulu Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, 2007.
- Yavuz, Yaşar, ve Emel Yılmaz. «Resmi ve Özel İlköğretim Okullarının Okul Kültürü Üzerine Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri.» International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education 1, no. 3 (2012): 76-90.
- Yıldırım, Ali, ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2006.
- Yıldırım, Bilal. Okul Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin İş Doyumuna ve Meslek Ahlakına Etkisi. Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Ağustos 2017 |
| Kabul Tarihi | 21 Ekim 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 3 Sayı: 2 |
