KOSOVA’DA OSMANLI / TÜRK İMAJI: TARİH DERS KİTAPLARI ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 2, 1 - 37, 30.12.2019

Ebru Jılta

Öz

Bu çalışma, Kosova’daki Arnavutça tarih ders kitaplarında Türk imajının ne şekilde yansıtıldığını incelemektedir. Türkler, tam tarihi bilinmemekle beraber yaklaşık olarak 6. yüzyıldan bu yana Kosova’da varlıklarını sürdürmektedirler. Türklerin bölgeye gelişi Osmanlı ile başlamış ve geldikleri andan itibaren diğer etnik gruplar ile çeşitli olaylar yaşamışlardır. Pek çok savaşa tanıklık etmiş Balkanlar’da, şüphesiz ki Osmanlı da büyük rol oynamış ve tarihte iz bırakacak gelişmeler yaşanmıştır. Kosova’nın Bağımsızlığının ilan edilişinden kısa bir süre sonra Türkiye, Kosova’yı ilk tanıyan ülkeler arasında yer almış ve bu erken tanıma, iki ülke arasında olumlu ilişkiler kurulması yönünde bir kapı açmıştır. Fakat daha önce değindiğimiz bu “iz bırakan” olaylar milliyetçiliğin de etkisiyle, Arnavut tarihçiler tarafından farklı yorumlanmış ve dolayısıyla Türkiye ve Türklere yönelik yapılan eleştiriler, nesiller üzerinde yarattığı “yanlış” algı nedeniyle bu olumlu ilişkilerin hassas bir noktaya gelmesine neden olmuştur. İlk olarak tarihsel arka planın incelendiği bu çalışmada, imajın farklı yansıtılmasının ardında yatan temel nedenlere kısaca değinilmekte, devamında da Kosova’daki eğitim sistemi çerçevesinde var olan sorunların kaynaklarından bahsedilmektedir. Temel tartışma konularından birini de, tarih ders kitaplarında Osmanlı’ya yönelik yapılan eleştirilerin objektif olup olmadığı yönündeki iddialar oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kosova, Osmanlı İmparatorluğu, Arnavutluk, Türk İmajı, Tarih Ders Kitapları

Kaynakça

• AGİT Kosova Misyonu. “İlkokul ve Ortaokul Eğitim Sistemleri İçinde Kosova’da Çoğunluk Toplumuna Ait Olmayan Toplulukların Konumu”. İnsan Hakları ve Topluluklar Departmanı, 2009.
• Akgün, Sibel. “Kosova Türklerinin Tarihten Bugüne Kimlik Mücadelesi”. Karadeniz Araştırmaları. s. 34 (2012): 11-36.
• Baymak, Melike. “ II. Dünya Savaşı Sonrası Kosova’daki Müslüman Türk Azınlığın Siyasi Hayatları”. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• Babayonuz, Berna. “Kosova’da Türkçe Eğitim Kapsamında Verilen Tarih Eğitiminin Program ve Ders Kitapları Yönünden İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Çelik, Bilgin. Dağılan Yugoslavya Sonrası Kosova ve Makedonya Türkleri. 2. Bs. İstanbul: Gürer Yayınları, 2013.
• Çelik, Bilgin. İttihatçılar ve Arnavutlar. İstanbul: BÜKE Kitapları, 2004.
• Çencen Namık. “Biz ve Öteki Örnekleminde Türk ve İran Tarih Ders Kitaplarının Karşılaştırılması”. Journal of Human Sciences. c. 14. s. 2 (2017): 1327-1337.
• Çulha, İbrahim. “Kosova’da Türk Topluluğunun Tarihsel Gelişimi ve Sorunlar”. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Demirel, Nuri. Kosova’nın Tarihi ve Sosyolojik Yapısı. İstanbul: Eğitim Yayınevi, 2016.
• Elmas, Nursel. “Kosovalı Türkler: Dilleri ve Kültürleri”. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi. s. 70 (2014): 131-152.
• Ercan, Murat. Pektaş, Zafer. Balkan Siyasetinde Kosova’nın Bağımsızlık ve Egemenlik Sorunu. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 2015.
• Gashi, Feim. “Kosova Bölgesindeki Arnavut, Boşnak ve Türk Gençlerinin Dini Yönelimleri”. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Kadriaj, Shqipran. “Kosova Sorunu”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• “Kosova Cumhuriyeti Haritası”. http://www.wikiwand.com/tr/Kosova%27n%C4%B1n_idari_yap%C4%B1lanmas%C4%B1 [23.08.2010].
• Kosova Cumhuriyeti – Hükümet. “Kosova Cumhuriyeti Üniversite Öncesi Eğitim Müfredat Çerçevesi”. Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2011.
• Kut, Şule. “Kosova Türkleri: Nasıl Bir Gelecek?”. Balkanlarda Kimlik ve Egemenlik. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005: 225-236.
• Kutlu, Sacit. Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında Balkanlar ve Osmanlı Devleti. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Maden, Fahri. “Arnavutluk’un Bağımsızlık Süreci (1877-1913)”. Avrasya Etüdleri. c. 38. s. 1. (2011): 155-196.
• Malcom, Noel. Kosovo: A Short History. New York: New York University Press, 1998.
• “Origjina Hasiane (kosovare) e Gjergj Kastriotit – Skënderbeut”. http://www.drita.info/2017/05/06/origjina-hasiane-kosovare-e-gjergj-kastriotit-skenderbeut/ [05.06.2017].
• “Osmanlı İşgalci Değildi”. http://www.gazetevatan.com/osmanli-isgalci-degldi-515322-gundem/ [17.02.2013].
• Öztürk, Ali. İmajoloji. İstanbul: Doğu Kitabevi, 2008.
• Purova, Nehat. “Kosova’nın Nüfus Coğrafyası”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016. Tuncer, Fatih Fuat. “Kosova Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı / Türk İmajı”. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Ural, Selçuk. “Balkanlarda Aşırı Milliyetçiliğin Gölgesinde Kosova ve Bağımsızlık”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. c. 5. s. 1. 149-180.
• Uysal, Gökşen. “1999’dan Günümüze Kadar Geçen Süreçte Kosova”. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• Ülger, İrfan Kaya. Yugoslavya Neden Parçalandı. 2. bs. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 2016.
• Zengin, Mevsim. Topsakal, Cem. “Kosova Eğitim Sistemi ve Türkiye Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması”. Karadeniz Araştırmaları.(2008): 107-126.
• Rexhepi, Fehmi. Demaj, Frasher. Historia 5. Botimi i Tretë. Prishtine: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2009.
• Rexhepi, Fehmi. Demaj, Frasher. Historia 6. Botimi i Pestë. Prishtine: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2009.
• Bicaj, İsa. Salihu, Arbër. Historia 7. Botimi i Pestë. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2009.
• Rexhepi, Fehmi. Demaj, Frasher. Historia 8. Shkolla e Mesme e Ulët. Prishtine: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2009.
• Rexhepi, Fehmi. Historia 9. Botimi i Katërt. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2009.
• Bicaj, İsa. Ahmeti, İsuf. Historia 10. Botimi i Dytë. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2006.
• Bajraktari, Jusuf. Bicaj, İsa. Historia 11. Botimi i Dytë. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2006.
• Bicaj, İsa. Ahmeti, İsuf. Historia 12. Botimi i Dytë. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2006.
• Bicaj, İsa. Demaj, Frashër. Historia 13. Botimi i Dytë. Prishtinë: Shtëpia Botuese Libri Shkollor, 2006.