ULUSLARARASI BİR AKTÖR OLARAK İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 51 - 68, 30.12.2019

Merve Acar

Öz

Küreselleşmeyle beraber ulus devletlerin egemen olduğu rakip emperyalizmler çağından ulus-üstü aktörlerin, şirketlerin, uluslararası örgütler, bölgesel organizasyonların da uluslararası arenada egemen olduğu bir dünya sistemine geçilmiştir. Devlet dışı aktörlerin de sahada bulunduğu böylesi bir sistemde, bu aktörlerden biri olan İslam İşbirliği Teşkilatı’nın bu sistem içerisindeki yerini araştırmak önemli bir meseledir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’nin de oluşumundan bu yana katılım gösterdiği İslam İşbirliği Teşkilatı’nın tarihçesine kısaca değinerek kuruluş amaçları ve ilkelerini anlattıktan sonra uluslararası meselelerde bölgesel bir aktör olarak etkinlik derecesini saptamaya çalışmaktır. Bu saptamayı yapmak, üye devletler arasındaki koordinasyonun incelenmesi ve bu doğrultuda alınan kararların ne derece işlerlik kazandığını incelemek açısından faydalı olacaktır. Bu bağlamda birinci bölümde Teşkilatın kuruluşu ve gelişimi anlatıldıktan sonra ikinci kısımda küresel sorunlara karşı Teşkilatın aldığı kararlar incelenecek, son kısımda ise Teşkilatın küresel bir aktör olarak işlerliğinin olup olmadığı sorusu irdelenerek açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Uluslararası Örgütler, İslam Dünyası, İslamofobi, İslam İşbirliği Teşkilatı

Kaynakça

• Aktaş, Murat. “AB Ülkelerinde İslamofobi ve Terörizm”. Ombudsman Akademik. c. 4 s. 7 (2017): 127- 155.
• Aral, Berdal. Küresel Güvenlikten Küresel Tahakküme BM Güvenlik Sistemi ve İslam Dünyası. İstanbul: Küre Yayınları, 2016.
• Ataman, Muhittin, Ayşenur Gökşen. “Sembolizm ve Aktivizm Arasında İslam İşbirliği Teşkilatı”, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. s. 74 (2014): 7- 26.
• Davut, Dursun. İslam Dünyasında Entegrasyon Hareketleri ve İslam Konferansı Teşkilatı. İstanbul: İşaret Yayınları, 1999 (Aktaran: Terzioğlu, Süleyman Sırrı. Bir Uluslararası Kişisi Olarak İslam İşbirliği Teşkilatı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013).
• Davut, Dursun. “İslam Konferansı Teşkilatı”. TDV İslam Ansiklopedisi. c. 23, İstanbul: TDV yayınları, 2001 (Aktaran: Sağlam, Bilal. “İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) Uluslararası Bir Aktör Olma Potansiyeli”. Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Uluslararası Güvenlik Ana Bilim Dalı, 2015).
• Gasimov, Niyazi. “İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Yukarı Karabağ Sorununa Bakışı ve Çözüm Arayışları”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• Hacı Hayrettin Tıraş, Hüseyin Ağır. “İnsani Gelişmişlik Göstergeleri Açısından İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Ülkelerinin Değerlendirilmesi”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi. c. 18. S. 35 (2018): 20-40.
• Hasgüler, Mehmet, Mehmet B. Uludağ. Devletlerarası ve Hükümetler Dışı Uluslararası Örgütler. 5. bs. İstanbul: Alfa Yayınları, 2012.
• Ishtiaq Hossain. “Muslim Ummah, International Organisations, and Human Development in the MMCs”. The Muslim World in the 21st Century Space, Power, and Human Development. ed. Samiul Hasan. New York: Springer, 2012.
• “İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)”. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası Örgüt Künyesi. http://www.mfa.gov.tr/islam-isbirligi-teskilati.tr.mfa [22.12.2018].
• Kesgingöz, Hayrettin. “Türkiye İçin Gümrük Birliği’ne Alternatif Bir Pazar: İslam İşbirliği Teşkilatı”. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi. c. 3, s. 1 (2018): 710- 732. Sağlam, Bilal. “İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) Uluslararası Bir Aktör Olma Potansiyeli”. Yüksek Lisans Tezi. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Uluslararası Güvenlik Ana Bilim Dalı, 2015.
• Sharqieh, İbrahim. “Can the Organization of Islamic Cooperation (OIC) Resolve Conflicts”. Peace and Conflict Studies. c. 19, s. 2 (2012).
• Terzioğlu, Süleyman Sırrı. Bir Uluslararası Kişisi Olarak İslam İşbirliği Teşkilatı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
• Okur, Mehmet Akif. Emperyalizm, Hegemonya, İmparatorluk. 3.bs. İstanbul, Ötüken Yayınları, 2015.
• Öztürk, Burcu. “The Role of Religion in International Relations: The Case of The Relatıons Between Turkey and Organisation of Islamic Cooperation (OIC)”. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013.
• Kayaoğlu, Turan. “A Rights Agenda for the Muslim World? The Organization of Islamic Cooperation‟s Evolving Human Rights Framework”. Brookings Doha Center Analysis Paper. s. 6, 2013 (Aktaran: Öztürk, Burcu. “The Role of Religion in International Relations: The Case of The Relatıons Between Turkey and Organisation of Islamic Cooperation (OIC)”. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013