Öz
Sultan Galiyev, siyasi hayata girdikten hemen sonra Rusya Komünist (Bolşevik) Partisi’nde hızlı bir yükselme göstermiş, birçok aktif görevler almıştır. Fikirleri, Ekim Devrimi’nin hemen ardında bütün Sovyet topraklarına ulaşmıştır. Ekim Devrimi’nden SSCB’nin ilanına kadar olan süreçte Rus Bolşevikler tarafından kabul görülen Sultan Galiyev’in fikirleri SSCB’nin ilanını izleyen süreçte yine Rus Bolşevikler tarafından “ayrılıkçı” olmakla suçlanmıştır. Bununla birlikte Sovyet topraklarındaki Müslüman halklar tarafından da desteklenmiştir. Sultan Galiyev’in Marksizm, Türkçülük ve İslam’ı nasıl yan yana getirdiği anlaşılması zor bir sorudur. Buradan hareketle çalışmada, bu soruya cevap aranırken Sultan Galiyev’in ortaya attığı tezler incelenmiştir. Öncelikle konunun sağlam bir temele dayanması için tarihsel arka planı araştırılmıştır. Daha sonra Sultan Galiyev’in biyografisini ana hatları ele alınıp ardından fikirleri ve eylemleri incelenmiştir. Bu doğrultuda kaynak taraması yapılmıştır. Sultan Galiyev hakkında yazılmış kitaplar, dergi makaleleri ve tezler incelenmiş ve bu çalışmada kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Komünizm Milli Komünizm Galiyevcilik Müslüman Doğu Ezilen Halklar
Kaynakça
- Akyol, Taha. “Cedidcilik”. TDV İslam Ansiklopedisi. c. 07. Ankara: TDV Yayın Matbaacılık Ticaret İşletmesi, 2005: 211- 213
- Arslan, Mehmet. “Gaspıtalı İsmail Bey’in Eğitim Reformu Ve Usul-u Cedid - Gaspıralı İsmail Bey’in Yaşam Öyküsü ve Türk Fikir Hayatına Etkileri”. GAU Journal of Social and Applied Science. c.8, s.1 (2016): 8-21
- Benningsen, Alexandre, Chantal Quelquejay. Sultan Galiyev Üçüncü Dünya Devriminin Babası. çev. Erden Akbulut, Ahmet Şensılay. İstanbul: Sosyalist Yayınları, 1995.
- _______. Sultan Galiyev ve Sovyet Müslümanları. çev. Nezih Uzel. Ankara: Elips Yayınları, 2005.
- Benningsen, Alexandre, Enders Wimbush. Sultan Galiyev Ve Sovyetler Birliğinde Milli Komünizm. çev. Bülent Tanatar. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi, 1995.
- Birinci Doğu Halkları Kurultayı Bakü 1-8 Eylül 1920. çev. Ali Alev. İstanbul: Koral Yayınları, 1975.
- Cihangir, Erol. Sultan Galiyev Davası RKP. MK. 4. Toplantısı Sultan Galiyev Dava Tutanakları. İstanbul: Doğu Kütüphanesi, 2006.
- Çağla, Cengiz. Azerbaycan’da Milliyetçilik ve Politika. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2002.
- Ertürk, Yaşar. “Kafkas İslam Ordusu’nun Azerbaycan ve Dağıstan Harekâtı”. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. s.186. (2010): 89-114
- Gültekin, Mehmet B. Sultan Galiyev Eleştirisi. 1. Basım. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1999.
- İlhan, Attila. “Galiyev’in Bazı Tezleri”. (Aktaran: Sosyalist Yayınları, Alexandre Benningsen, Chantal Quelquejay. Sultan Galiyev Üçüncü Dünya Devriminin Babası. çev. Erden Akbulut, Ahmet Şensılay. İstanbul: Sosyalist Yayınları, 1995.).
- İlhan, Attila “Sultan Galiyev, Şarktan Doğan Güneş”. Hangi Atatürk. İstanbul: Bilgi Yayınları, 1981.
- İlhan, Attila. “Sultan Galiyev Üzerine Konuşmalar”. Taksim, 1987. (Aktaran Erol Kaymak. Sultan Galiyev ve Sömürgeler Enternasyonali. İstanbul: İrfan Yayınevi, 2000.).
- Kahraman, Nazan. “Türkiye Solunda Bir Figür Olarak Attila İlhan”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. yıl 3. s.5. (2016): 91-119
- Kaymak, Erol. Sultan Galiyev ve Sömürgeler Enternasyonali. İstanbul: İrfan Yayınevi, 2000.
- Meriç, Cemil. “Avrupa Sosyalistleri ve Asya”. (Aktaran: Sosyalist Yayınları, Alexandre Benningsen, Chantal Quelquejay. Sultan Galiyev Üçüncü Dünya Devriminin Babası. çev. Erden Akbulut, Ahmet Şensılay. İstanbul: Sosyalist Yayınları, 1995.).
- Muhammediyev, Rinad. Mirseyit Sultan Galiyev Sırat Köprüsü. çev. Mustafa Öner. 2. Bs. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, 2017.
- Özcan, Azmi. “Mir Said Sultan Galiyev”. TDV İslam Ansiklopedisi. c. 30. Ankara: TDV Yayın Matbaacılık Ticaret İşletmesi, 2005: 130-132
- Şahin, Erdal. “Kazan Tatar Türklerinin Latin Alfabesi Mücadelesi”. Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi. s.199. (2003): 42-45
- Tellal, Erel. “Mirsaid Sultan Galiyev”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. c.56. s.1. (2014): 105-133
- Togan, Zeki V. Hatıralar: Türkistan Ve Diğer Müslüman Doğu Türklerinin Milli Varlık Ve Kültür Mücadeleleri. İstanbul: Tan Matbaası, 1969.
- Türkoğlu, İsmail. “Müslüman Kongreleri”. TDV İslam Ansiklopedisi. c. 32. Ankara: TDV Yayın Matbaacılık Ticaret İşletmesi, 2005: 96-98
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültürel çalışmalar, Siyaset Bilimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 7 Sayı: 2 |
