SIRP MİLLİYETÇİLİĞİ FAY HATTINDA BOSNA-HERSEK SİYASETİNİN KRİZİ

Yıl 2020, Cilt 8, Sayı 2, 102 - 126, 27.07.2020

Sündüs ADAŞ Emrah KONURALP

Öz

1990’ların başında Avrupa kıtasının ortasında yaşanan büyük trajedinin sahnesi olan Bosna-Hersek toprakları, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin dağılmasıyla alevlenen Sırp milliyetçiliği için açık bir hedefe dönüşmüştür. Özellikle Müslüman Boşnakların büyük katliamlara tabi tutulmasıyla geç de olsa gerçekleşen uluslararası müdahale sonrasında masaya oturmak zorunda kalan Sırplar, güttükleri Sırp milliyetçiliğinden vazgeçmemiştir. Savaşın ardından, çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu Bosna-Hersek Federasyonu ve etnik açıdan türdeşleştirilmiş özerk Sırp Cumhuriyeti ile on kantondan meydana gelen Bosna-Hersek’te, Müslüman Boşnaklar, Ortodoks Sırplar ve Katolik Hırvatlar arasında etnik çizgilerle bölünmüş bir siyasal sistem kurulmuştur. Bu araştırmada, kurumsal düzlemdeki etnik bölünmüşlüğün Sırp milliyetçiliği özelinde Bosna-Hersek siyasetine etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Yugoslavya, Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek

Kaynakça

• Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler. 9. baskı. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.
• Banac, Ivo. “Sırbistan’da Milliyetçilik”. Içinde Yeni Balkanlar Eski Sorunlar, editör Kemali Şaybaşlı ve Özcan Gencer. İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 1997.
• Baumann, Gerd. The multicultural riddle: rethinking national, ethnic, and religious identities. New York: Routledge, 1999.
• Bieber, Florian. “Local İnstitutional Engineering: A Tale of Two Cities, Mostar and Brčko”. International Peacekeeping 12, sayı 3 (2006): 420–33.
• Bora, Tanıl. Bölgeler, Sorunlar; Yugoslavya Milliyetçiliğin provakasyonu. 2. baskı. istanbul: birikim yayınları, 1995.
• Bosnahersek.ba. “Bosna Hersek’te nüfus sayısı 3.531.159”. Bosnahersek.ba, 2016. https://www.bosnahersek.ba/bosna-hersekte-nufus-sayisi-3-531-159/.
• Bosnahersek.ba. “Bosnalı Sırp Liderlerden Nüfus Sayımı Tepkisi”. Bosnahersek.ba, 2016. http://www.bosnahersek.ba/bosnali-sirp-liderlerden-nufus-sayimi-tepkisi/.
• Cornell, Stephen Ellicott, ve Douglas Hartmann. Ethnicity and Race: Making Identities in a Changing World. California: Pine Forge Press, 1998.
• Demirağ, Yelda. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşayan Azınlıkların Sosyal ve Ekonomi̇k Durumları”. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi: OTAM, sayı 13 (2002): 15–33.
• Djilas, Aleksa. “Tito’s Last Secret: How Did He Keep the Yugoslavs Together?” Foreign Affairs 74, sayı 4 (1995): 116–22.
• Dragnich, Alex. The First Yugoslavia: Search for a viable political system. Stanford, CA: Hoover Press, 1983.
• Ekinci, Mehmet Uğur. “Bosna-Hersek Si̇yaseti̇ni̇ Anlama Kılavuzu”. SETA Yayınları. C. 42. İstanbul: Seta Yayınları, 2014.
• Freeman, Michael. Theories of Ethnicity Tribalism and Nationalism in Ethnic Conflict, Tribal Politics: A Global Perspective. Editör Kenneth Christie. Curzon Press, 1998.
• Garip, Muhammed Mehdi. “Dayton Anlaşması ve Sonrası”. İstanbul, 2017.
• Gellner, Ernest. Uluslar ve Ulusçuluk. İstanbul: İnsan Yayınları, 1992.
• Gül, Kayhan. “Bosna-Hersek Anayasa Mahkemesinin ‘tarım arazileri’ kararı ülkeyi gerdi”. Anadolu Ajansı, 2020. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bosna-hersek-anayasa-mahkemesinin-tarim-arazileri-karari-ulkeyi-gerdi/1737095. ———. “Sırp lider Dodik, ayrılıkçı söylemleriyle Bosna Hersek’teki krizlerin mimarı oldu”. Anadolu Ajansı, 2020. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/sirp-lider-dodik-ayrilikci-soylemleriyle-bosna-hersekteki-krizlerin-mimari-oldu/1744078.
• Hobsbawm, Eric J. 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit ve Gerçeklik. 6. baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017.
• İnalcık, Halil. Tanzimat ve Bulgar Meselesi. İstanbul: Eren Yayıncılık, 1992.
• Karic, Mirsad. “Bosnıan General Electıons of 2010 And The Postelectıon Crısıs”. Bilge Strateji 4, sayı 6 (2012): 71–102.
• Kitromilides, Paschalis M. “Imagined Communities and the Origins of the National Question in the Balkans”. European History Quarterly 19, sayı 2 (1989): 149–92.
• Kılınç, Zeynel Abidin. “Çokkültürlülük ve Millet Sistemi”. Pesa Internatıonal Journal of Social Studıes 3, sayı 2 (2017): 44–55.
• Konuralp, Emrah. “Kimliğin Etni ve Ulus Arasında Salınımı: Çokkültürcülük mü Yeniden Kabilecilik mi?” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 13, sayı 2 (15 Ağustos 2018): 133–46. https://doi.org/10.17153/oguiibf.400350.
• Küçük, Bahtiyar. “Bosna-Hersek’te neden 10 aydır hükümet kurulamıyor?” Euronews, 2019. https://tr.euronews.com/2019/08/21/bosna-hersekte-neden-hukumet-kurulamiyor.
• Less, Timothy. “Bosnia’s ‘Second Collapse’ is Starting to Look Inevitable”. BalkanInsight, 2020. https://balkaninsight.com/2020/02/28/bosnias-second-collapse-is-starting-to-look-inevitable/.
• Malešević, Siniša. “‘Divine Ethnies’ and ‘Sacred Nations’: Anthony D. Smith and The Neo-Durkhemian Theory of Nationalism”. Nationalism and Ethnic Politics 10, sayı 4 (2015): 561–93.
• Mazower, Mark. Bizans’ın çöküşünden günümüze Balkanlar. 2. baskı. istanbul: Alfa Yayınları, 2017.
• McKay, James. “An Exploratory Synthesis of Primordial and Mobilizationist Approaches to Ethnic Phenomena Ethnic and Racial Studies”. Taylor & Francis Group 5, sayı 4 (1982): 395–420.
• Milliyet. “Bosnalı Sırplar Referandum Kararını Geri Çekti”. Milliyet, 03 Haziran 2011.
• Motyl, Alexander J. Encyclopedia of Nationalism. 2. baskı. San Diego: Academic Press, 2001.
• Pound, Norman. “Balkans”. Içinde Academic American Encyclopedia. Grolier Incorporated, 1994.
• SarajevoTimes. “Member of the Presidency of Bosnia-Herzegovina Milorad Dodik: ‘Goodbye BiH, welcome RS-exit’”. SarajevoTimes, 2020. https://www.sarajevotimes.com/member-of-the-presidency-of-bosnia-herzegovina-milorad-dodik-goodbye-bih-welcome-rs-exit/.
• Semercioğlu, Harun. “Bosna-Hersek’te Yaşanan Boşnak-Sırp Çatışmasının Analizi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 16, sayı 63 (2017): 1339–60.
• Smith, Anthony D. Milli Kimlik. 9. baskı. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 2017.
• Suzuki, Akisato, Djordje Stefanovic, ve Neophytos Loizides. “Displacement and the expectation of political violence: Evidence from Bosnia”. Conflict Management and Peace Science, 2020, 1–19. https://doi.org/10.1177/0738894220908066.
• Tekin, Cemile Haliloviç. Bosna-Hersek Devleti 1991-1992. 3. baskı. Konya: Çizgi Yayınevi, 2012.
• Todorova, Maria. Balkanlar’ı Tahayyül Etmek. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 2003.
• Yanaltma, Servet. “Bosna-Hersek’te seçimden 10 ay sonra hükümet kurulması için anlaşma sağlandı”. Euronews, 2019. https://tr.euronews.com/2019/08/05/bosna-hersekte-secimden-10-ay-sonra-hukumet-kurulmasi-icin-anlasma-saglandi.