Çokkültürlülük Bağlamında Türkiye’deki Kürtlerin Kültürel Durumu

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 43 - 77, 20.01.2021

İdris Turan Ekrem Yaşar Akçay

Öz

Bu çalışmada Türkiye’deki Kürtlerin kültürel durumu ve Türk kültürü ile ilişkisi Çokkültürlülük Yaklaşımı bağlamında ele alınmıştır. Çalışmada yanıtı aranan sorular şunlardır: “Türkiye’deki Kürtlere Çokkültürlülük’ün gerektirdiği kültürel haklar verilmiş midir?” ve “Türkiye’deki Kürt Meselesi etnisiteden bağımsız bir hal almış mıdır?” Çokkültürlülük çeşitliliğin birliğini (in one many) öngörür. Çokkültülülük’e göre bir toplumsallık kültürünün limiti, bir başkasını tehdit ettiği noktadır. Çalışmada görüleceği üzere, Türkiye’deki Kürtlere Çokkültürlülük’ün gerektirdiği meşru haklar verilmiştir. Ayrıca Türkiye’deki Kürt Meselesi etnisiteden bağımsız bir hâl almıştır. Çünkü Kürtlerin sorunlarının (ekonomik, sosyal, güvenlik) az ya da çok benzerleri, Türkiye’nin genelinde de bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Kymlicka’nın Çokkültürlülük Teorisi, Türkiye’deki Kürtler, Kürt Meselesi, Türkiye’deki Kürtlerin kültürel durumu

Cultural Position of Kurds in Turkey in the Context of Multiculturalism

Öz

This study elaborates the cultural position of Kurds in Turkey and their relations with the Turkish culture in the context of the Multiculturalist Approach. Answers for the following questions are sought: “Are cultural rights required by Multiculturalism granted to Kurds in Turkey?” and “Has the Kurdish Issue in Turkey has grown independent from ethnicity?” Multiculturalism stipulates unity of many (in one many). According to Multiculturalism, the limit of a collectivist culture is the point where it threatens another. As it will be seen throughout the study, Kurds in Turkey are given legitimate rights as required by Multiculturalism. Furthermore, the Kurdish Issue in Turkey has become independent from ethnicity. The reason for this is that problems that Kurds (economic, social, security, etc.) experience are more or less similar to those experience across Turkey.

Anahtar Kelimeler

Multiculturalism, Kymlicka’s Multiculturalism Approach, Kurds in Turkey, Kurdish Issue, Cultural Position of Kurds in Turkey

Kaynakça

• AKP. (2015a). “2002-2014 Sessiz Devrim: Türkiye’nin Demokratik Değişim ve Dönüşüm Envanteri”. http://www.akparti.org.tr/upload/documents/sessiz-devrim2002-2014.pdf.
• AKP. (2015b). “7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Seçim Beyannamesi”. http://www.akparti.org.tr/upload/documents/1-demokratiklesme.pdf.
• Baumann, G. (2006). Çokkültürlülük Bilmecesi Ulusal, Etnik ve Dinsel Kimlikleri Yeniden Düşünmek. Işıl Demirakın (Trans.). Ankara: Dost Yay.
• Benhabib, S. (2006). Ötekilerin Hakları Yabancılar, Yerliler, Vatandaşlar. Berna Akkıyal (Trans.). İletişim Yay.
• Beşli, M. K. (2013). “Türkiye’de Kürt Sorunu ve Barış Süreci”. Unpublished master thesis.. Beykent University SBE.
• Bilgiç, M. S. (2011). “Türkiye’de Kürt Sorununun Bazı Alt Parametrelerine İlişkin Algıların Analizi”. Unpublished PhD thesis. Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.
• Çapan, F. (2015). “Analysis of Intra-State Conflicts: The Case Of Kurdish Issue in Turkey”. Unpublished master thesis. Hacettepe University SBE.
• Çeliktürk, T. (2011). “1989’dan 2009 Yılına, Kürt Sorunu’na İlişkin Kamuoyuna Sunulan Raporların ve Açılımların Çokkültürlülük Literatürü Kapsamında Değerlendirilmesi”. Unpublished master thesis. Pamukkale SBE.
• Ensaroğlu, Y. & Kurban, D. (2008). “Kürt Sorununun Çözümüne Dair Bir Yol Haritası: Bölgeden Hükümete Öneriler”. İstanbul: TESEV Yayınları. http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/Kurt_Sorununun_Cozumune_Dair_Bir_Yol_Haritasi_Bolgeden_Hukumete_Oneriler1.pdf.
• Erdem, D. (2008). “Political Reforms in Turkey and EU Membership: Honor Killings and Kurdish Language Rights”. Unpublished master thesis. Sabancı University Sanat ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fahrioğlu, F. (2013). “Güvenlik ve Kimlik Bağlamında İnsan İhtiyaçları Teorisi’nin Türkiye’deki Kürt Sorunu’na Uygulanması”. Unpublished master thesis. Hacettepe University SBE.
• Göngen, M. A. (2012). “The Kurdish Question in Turkey from the European Union Perspective”. Unpublished master thesis. Akdeniz University SBE and Hamburg University İşletme, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Okulu.
• Habermas, J. (1995). “ADDRESS: Multiculturalism and the Liberal State”. Stanford Law Review. 47, 5. 849-853.
• Hakkâri Haber TV. (2017). “Burası Taksim değil Hakkari!”. http://www.hakkarihabertv.com/burasi-taksim-degil-hakkari-34388h.htm.
• İHH İnsani Yardım Vakfı. (2014). “İHH'dan Kürt Meselesi ve Çözüm Süreci Bildirisi”, https://www.ihh.org.tr/ haber/ihhdan-kurt-meselesi-ve-cozum-sureci-bildirisi-2620.
• Kalliny, M. & Ghanem, S. (2010). “Teknolojinin Arap İletişim Tarzına Etkisi”. Gülüm Şener (Trans.). Zeynep Karahan ve Can Bilgili (Ed.). Kırılan Kalıplar 2: Kültürlerarası İletişim, Çokkültürlülük. İstanbul: Beta Yay.
• Karahan, U. Z. (2010). “Tarihin Siyam İkizleri Türkler, Kürtler ve Medya”. Zeynep Karahan ve Can Bilgili (Ed.). Kırılan Kalıplar 2: Kültürlerarası İletişim, Çokkültürlülük. İstanbul: Beta Yay.
• Karahan, Z. & Bilgili, C. (Ed.). (2010). Kırılan Kalıplar 2: Kültürlerarası İletişim, Çokkültürlülük, İstanbul: Beta Yay.
• KONDA. (2011). “Kürt Meselesinde Algı ve Beklentiler Araştırması”. http://akgul.bilkent.edu.tr/Konda/2011_06_KONDA_Kurt_Meselesinde_Algi_ve_Beklentiler.pdf.
• KONDA. (2006). “Toplumsal Yapı Araştırması”. http://www.konda.com.tr/tr/raporlar/2006_09_KONDA_Toplumsal_Yapi.pdf.
• Kurubaş, E. (2012). “Kürt Sorununun Çözüm Mantığını Anlamak: Zorluklar, Zorunluluklar ve İdealler”. Rapor No: 2012-2, Ankara: Ankara Strateji Enstitüsü Yayınları. https://serdargunes.files.wordpress.com/2015/08/kurt-sorununun-cozum-mantigini-anlamak_2012.pdf.
• Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü Yurttaşlık. Abdullah Yılmaz. (Trans.) İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Meer, N. (2010). Citizenship, Identity and the Politics of Multiculturalism, The rise of Muslim Consciousness. UK: Palgrave Macmillan.
• NTV. “Millattan önce de Anadolu’daydık”. http://arsiv.ntv.com.tr/news/174040.asp.
• Oda TV. (2017). “Ünlü lokanta molada Türkçe konuştu diye çalışanını kovdu”. http://odatv.com/unlu-lokanta-molada-turkce-konustu-diye-calisanini-kovdu-0710171200.html.
• Preiss, J. B. (2011). “Multiculturalism and Equal Human Dignity: An Essay on Bhikhu Parekh”. Springer Science &Business Media B.V. 2011. 141-156.
• Qin, X. (2011). “Multiculturalism in the Current American Society”. US-China Foreign Language. 9, 10. 666-672.
• Roper, L. D. (2011). “Supervising Across Cultures: Navigating Diversity and Multiculturalism”. New Directions For Student Services. Wiley Periodicals. no. 136. 69-80.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki. Ayşegül Sönmezay (Trans.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• Sevin, V. & Özfırat, A. (2001). “Hakkari Stelleri: Doğu Anadolu’da Savaşçı Çobanlar İlk Not”. Türk Tarih Kurumu Belleten. 65, 243. 501-518. http://www.ttk.gov.tr/yayinlarimiz/dergi/belleten-cilt-lxv-sayi-243-yil-2001-agustos/.
• SHP. (1989). “Sosyal Demokrat Halkçı Parti’nin Doğu ve Güneydoğu Sorununa Bakışı ve Çözüm Önerileri Raporu”. https://serdargunes.files.wordpress.com/2015/08/doc49fu-ve-gc3bcneydoc49fu-raporu-chp-1989.pdf.
• Somer, M. (2013). “Barış Süreci ve Kürt Meselesi’nde Kimlik ve Dış Politika Riskler ve Fırsatlar”. Ortadoğu Analiz. 5, 57. 46-53.
• Somuncuoğlu, S. (2010). “Kürtçe üzerinde bir inceleme -I-”. http://www.yenicaggazetesi.com.tr/kurtce-uzerinde-bir-inceleme-i-16317yy.htm.
• Stjemfelt, F. (2012). “Liberal Multiculturalism as Political Philosophy: Will Kymlicka” . Illionis: The Monist. 95, 1. 49-71.
• Sultangazi Gazetesi. (2016). “Hakkari´de 4 Bin Yıllık Türk Mezarı bulundu…”. http://www.sultangazigazetesi.com/haber/hakkaride-4-bin-yillik-turk-mezari-bulundu-44169.html.
• Tatel, C. P. “Non-Western Peoples as Filipinos: Mediating Notions of “Otherness” in Photographs from the National Geographic Magazine in the Early 20 the Century”. Asian Anthropology. Chinese University Press. 61-78.
• TBMM. (2013). “Toplumsal Barış Yollarının Araştırılması ve Çözüm Sürecinin Değerlendirilmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Raporu”. http://tbmm.gov.tr/komisyon/cozum_sureci/docs/cozum_kom_raporu.pdf.
• TTK. (2008). “Hakkari’de 4 bin yıllık Türk mezarı”. http://www.ttk.gov.tr/?Page=Print&BasindaNo=375&Yer=Basinda.
• Turner, B. S. & Arslan, B. Z. (2011). “Shari’a and legal pluralism in the West”. European Journal of Social Theory. 14, 2. 139-159.
• UNESCO. (2009). “UNESCO World Report No. 2: Investing in Cultural Diversity and Intercultural Dialogue”. Paris.
• Yayman, H. (2011). “Şark Meselesinden Demokratik Açılıma Türkiye’nin Kürt Sorunu Hafızası”. SETA Yayınları. http://file.setav.org/Files/Pdf/20130130121531_seta-turkiyenin_kurt_sorunu_hafizasi.pdf.
• Yılmaz, H. (2014). “Türkiye’de Kimlikler, Kürt Sorunu ve Çözüm Süreci: Kamuoyundaki Algılar ve Tutumlar”. http://aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/turkiyede_baris_sureci_kim_ne_istiyor.pdf.