BibTex RIS Kaynak Göster

Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 8, - , 23.02.2015

Yasin Beyaz

https://doi.org/10.17828/yasbed.11842

Öz

Bu çalışmanın amacı Türk Edebiyatı’nın sözlü kültür döneminden başlayarak Klasik, Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde tenkidin ne olduğunu, nasıl anlaşıldığını ortaya koymaktır. Bugünkü modern anlamda tenkid ile o zamanki tenkid arasındaki fark nedir, edebi tenkid ne türlü değişimler geçirmiş ve günümüzdeki şekline nasıl ulaşmıştır bunu incelemeye çalıştık. Bu incelemeyi yaparken özellikle dönemin önde gelen edebi şahıslarının bu konudaki düşüncelerini etraflı olarak ele aldık. Bunu yaparken edebiyatçıların kendilerinin temsil etmiş olduğu yeniyi yaşatmak için eskiyi kıyasıya eleştirdiklerini de gözardı etmedik.Gözardı edilmemesi gereken bir konu da edebi tenkidin sosyal hayat ve siyaset ile olan ilişkisidir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz dönemlerde sosyal olarak ve siyaseten meydana gelen her değişim edebiyatta da yansımasını bulmuştur. Bu nedenle edebiyat, siyaset ve sosyal hayat arasındaki bağı da göstermek istedik.

Kaynakça

  • Aksan, D. (1976). Tartışılan Sözcükler. Ankara: TDK.
  • Ataç, N. (1938). “Denebilir ki: Objektif”. Akşam.
  • Babacan, M. (2003). “Ara Nesil’de Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Balcı, Y. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Bilkan, A.F. (1986). “Divan Edebiyatında Tenkit”. Milli Kültür, 54,11.
  • Carlau, J. C., Fillox, J. C. (1985). Edebi Eleştiri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Çetin, N. (2003). “1960-2000 Yılları Arasında Türk Edebiyatı’nda Eleştiri Çalışmaları” Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 167-184.
  • Çetin, N. (2003). “Öznel/İzlenimci Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 208.
  • Dayanç, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Devellioğlu, F. (1999). Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Ercilasun, B. (1995). İkinci Meşrutiyet Devri’nde Tenkit Türkçü Tenkit. Ankara: Türk Kül- türünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Ersoy, M. A. (1330). “İntikad”, Sebilürreşad, 184.
  • Eyüboğlu, S. (1982). Sanat Üzerine Denemeler Eleştiriler-1. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Gelibolulu Ali. (1994). Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • İpekten, H., İsen, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H., Erduran, A. (2002). Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Kara, İ. (2010). “Unuttuklarını Hatırla/Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Divan, 28, 28.
  • Köprülü, M. F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Öksüz, Y. Z. (2005). “Türkçenin Sadeleştirme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi. Ankara: TDK.
  • Özçelebi, B. M. (2003). “Cumhuriyet Dönemi’nde Edebi Eleştiri (1923-1938)”, Hece Der- gisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 106.
  • Özgül, M. K. (2003). “Tenkidi Eleştirmek”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 7.
  • Özsarı, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Süreya, C. (1990). Sevda Sözleri. İstanbul: Can Yayınları.
  • Tökel, D. A. (2003). “Divan Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 37.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş Baskı), Ankara: TDK.
  • Uçan, H. (2003). Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, Ankara: Hece Yayınları.
  • Uçman, A. (2003). “Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemi Türk Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Üzgör, T. (1990). Türkçe Divan Dibaceleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Yetiş, K. (2007). Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Aksan, D. (1976). Tartışılan Sözcükler. Ankara: TDK.
  • Ataç, N. (1938). “Denebilir ki: Objektif”. Akşam.
  • Babacan, M. (2003). “Ara Nesil’de Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Balcı, Y. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Bilkan, A.F. (1986). “Divan Edebiyatında Tenkit”. Milli Kültür, 54,11.
  • Carlau, J. C., Fillox, J. C. (1985). Edebi Eleştiri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Çetin, N. (2003). “1960-2000 Yılları Arasında Türk Edebiyatı’nda Eleştiri Çalışmaları” Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 167-184.
  • Çetin, N. (2003). “Öznel/İzlenimci Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 208.
  • Dayanç, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Devellioğlu, F. (1999). Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Ercilasun, B. (1995). İkinci Meşrutiyet Devri’nde Tenkit Türkçü Tenkit. Ankara: Türk Kül- türünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Ersoy, M. A. (1330). “İntikad”, Sebilürreşad, 184.
  • Eyüboğlu, S. (1982). Sanat Üzerine Denemeler Eleştiriler-1. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Gelibolulu Ali. (1994). Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • İpekten, H., İsen, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H., Erduran, A. (2002). Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Kara, İ. (2010). “Unuttuklarını Hatırla/Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Divan, 28, 28.
  • Köprülü, M. F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Öksüz, Y. Z. (2005). “Türkçenin Sadeleştirme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi. Ankara: TDK.
  • Özçelebi, B. M. (2003). “Cumhuriyet Dönemi’nde Edebi Eleştiri (1923-1938)”, Hece Der- gisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 106.
  • Özgül, M. K. (2003). “Tenkidi Eleştirmek”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 7.
  • Özsarı, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Süreya, C. (1990). Sevda Sözleri. İstanbul: Can Yayınları.
  • Tökel, D. A. (2003). “Divan Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 37.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş Baskı), Ankara: TDK.
  • Uçan, H. (2003). Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, Ankara: Hece Yayınları.
  • Uçman, A. (2003). “Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemi Türk Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Üzgör, T. (1990). Türkçe Divan Dibaceleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Yetiş, K. (2007). Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.

Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 8, - , 23.02.2015

Yasin Beyaz

https://doi.org/10.17828/yasbed.11842

Öz

Bu çalışmanın amacı Türk Edebiyatı’nın sözlü kültür döneminden başlayarak Klasik, Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet dönemlerinde tenkidin ne olduğunu, nasıl anlaşıldığını ortaya koymaktır. Bugünkü modern anlamda tenkid ile o zamanki tenkid arasındaki fark nedir, edebi tenkid ne türlü değişimler geçirmiş ve günümüzdeki şekline nasıl ulaşmıştır bunu incelemeye çalıştık. Bu incelemeyi yaparken özellikle dönemin önde gelen edebi şahıslarının bu konudaki düşüncelerini etraflı olarak ele aldık. Bunu yaparken edebiyatçıların kendilerinin temsil etmiş olduğu yeniyi yaşatmak için eskiyi kıyasıya eleştirdiklerini de gözardı etmedik.Gözardı edilmemesi gereken bir konu da edebi tenkidin sosyal hayat ve siyaset ile olan ilişkisidir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz dönemlerde sosyal olarak ve siyaseten meydana gelen her değişim edebiyatta da yansımasını bulmuştur. Bu nedenle edebiyat, siyaset ve sosyal hayat arasındaki bağı da göstermek istedik.

Kaynakça

  • Aksan, D. (1976). Tartışılan Sözcükler. Ankara: TDK.
  • Ataç, N. (1938). “Denebilir ki: Objektif”. Akşam.
  • Babacan, M. (2003). “Ara Nesil’de Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Balcı, Y. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Bilkan, A.F. (1986). “Divan Edebiyatında Tenkit”. Milli Kültür, 54,11.
  • Carlau, J. C., Fillox, J. C. (1985). Edebi Eleştiri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Çetin, N. (2003). “1960-2000 Yılları Arasında Türk Edebiyatı’nda Eleştiri Çalışmaları” Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 167-184.
  • Çetin, N. (2003). “Öznel/İzlenimci Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 208.
  • Dayanç, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Devellioğlu, F. (1999). Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Ercilasun, B. (1995). İkinci Meşrutiyet Devri’nde Tenkit Türkçü Tenkit. Ankara: Türk Kül- türünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Ersoy, M. A. (1330). “İntikad”, Sebilürreşad, 184.
  • Eyüboğlu, S. (1982). Sanat Üzerine Denemeler Eleştiriler-1. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Gelibolulu Ali. (1994). Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • İpekten, H., İsen, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H., Erduran, A. (2002). Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Kara, İ. (2010). “Unuttuklarını Hatırla/Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Divan, 28, 28.
  • Köprülü, M. F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Öksüz, Y. Z. (2005). “Türkçenin Sadeleştirme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi. Ankara: TDK.
  • Özçelebi, B. M. (2003). “Cumhuriyet Dönemi’nde Edebi Eleştiri (1923-1938)”, Hece Der- gisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 106.
  • Özgül, M. K. (2003). “Tenkidi Eleştirmek”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 7.
  • Özsarı, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Süreya, C. (1990). Sevda Sözleri. İstanbul: Can Yayınları.
  • Tökel, D. A. (2003). “Divan Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 37.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş Baskı), Ankara: TDK.
  • Uçan, H. (2003). Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, Ankara: Hece Yayınları.
  • Uçman, A. (2003). “Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemi Türk Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Üzgör, T. (1990). Türkçe Divan Dibaceleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Yetiş, K. (2007). Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • Aksan, D. (1976). Tartışılan Sözcükler. Ankara: TDK.
  • Ataç, N. (1938). “Denebilir ki: Objektif”. Akşam.
  • Babacan, M. (2003). “Ara Nesil’de Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Balcı, Y. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Bilkan, A.F. (1986). “Divan Edebiyatında Tenkit”. Milli Kültür, 54,11.
  • Carlau, J. C., Fillox, J. C. (1985). Edebi Eleştiri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Çetin, N. (2003). “1960-2000 Yılları Arasında Türk Edebiyatı’nda Eleştiri Çalışmaları” Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 167-184.
  • Çetin, N. (2003). “Öznel/İzlenimci Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 208.
  • Dayanç, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
  • Devellioğlu, F. (1999). Osmanlı-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
  • Ercilasun, B. (1995). İkinci Meşrutiyet Devri’nde Tenkit Türkçü Tenkit. Ankara: Türk Kül- türünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Ersoy, M. A. (1330). “İntikad”, Sebilürreşad, 184.
  • Eyüboğlu, S. (1982). Sanat Üzerine Denemeler Eleştiriler-1. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Gelibolulu Ali. (1994). Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • İpekten, H., İsen, M., Kılıç, F., Aksoyak, İ.H., Erduran, A. (2002). Şair Tezkireleri, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Kara, İ. (2010). “Unuttuklarını Hatırla/Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not”, Divan, 28, 28.
  • Köprülü, M. F. (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • Öksüz, Y. Z. (2005). “Türkçenin Sadeleştirme Tarihi Genç Kalemler ve Yeni Lisan Hareketi. Ankara: TDK.
  • Özçelebi, B. M. (2003). “Cumhuriyet Dönemi’nde Edebi Eleştiri (1923-1938)”, Hece Der- gisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 106.
  • Özgül, M. K. (2003). “Tenkidi Eleştirmek”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 7.
  • Özsarı, M. (2012). Eleştiri Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Süreya, C. (1990). Sevda Sözleri. İstanbul: Can Yayınları.
  • Tökel, D. A. (2003). “Divan Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79, 37.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş Baskı), Ankara: TDK.
  • Uçan, H. (2003). Edebiyat Bilimi ve Eleştiri, Ankara: Hece Yayınları.
  • Uçman, A. (2003). “Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemi Türk Edebiyatı’nda Eleştiri”, Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77-78-79.
  • Üzgör, T. (1990). Türkçe Divan Dibaceleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Yetiş, K. (2007). Dönemler ve Problemler Aynasında Türk Edebiyatı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Toplam 56 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yasin Beyaz Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 23 Şubat 2015
Gönderilme Tarihi 23 Şubat 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 4 Sayı: 8

Kaynak Göster

APA Beyaz, Y. (2014). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8). https://doi.org/10.17828/yasbed.11842
AMA Beyaz Y. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri. YSBD. Ekim 2014;4(8). doi:10.17828/yasbed.11842
Chicago Beyaz, Yasin. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 4, sy. 8 (Ekim 2014). https://doi.org/10.17828/yasbed.11842.
EndNote Beyaz Y (01 Ekim 2014) Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 4 8
IEEE Y. Beyaz, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri”, YSBD, c. 4, sy. 8, 2014, doi: 10.17828/yasbed.11842.
ISNAD Beyaz, Yasin. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 4/8 (Ekim 2014). https://doi.org/10.17828/yasbed.11842.
JAMA Beyaz Y. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri. YSBD. 2014;4. doi:10.17828/yasbed.11842.
MLA Beyaz, Yasin. “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, c. 4, sy. 8, 2014, doi:10.17828/yasbed.11842.
Vancouver Beyaz Y. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Edebiyatı’nda Tenkidin Genel Seyri. YSBD. 2014;4(8).
 Kapak Resmi İndir

-