Kalite Uygulamaları Dikkate Alınarak Gerçekleştirilen Üretim Planlama Programının Çok Amaçlı Programlama Yöntemleri ile Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 18, 41 - 57, 29.04.2019

Selçuk Alp Berna Nayir

Öz

İşletmeler tek bir amaç yerine birden çok amacı aynı anda en iyilemek zorunda kalmaktadır. Çok Amaçlı programlama algoritmaları karar vericiden hedeflerini belirlemesini ve bütün hedeflerini önem derecesine göre sıralamasını istemektedir. Algoritma öncelik faktörlerini kullanarak önem derecesine göre sıralanmış olan hedeflere en önemliden başlamak üzere ulaşılmaya çalışılmakta ve önemli hedefe mümkün olan en iyi düzeyde ulaştıktan sonra bir sonraki hedefi karşılamaya çalışmaktadır. Hedef programlama ile hedeflere verilen kısıtlar altında ulaşılmaya çalışılmakta ve hedeflerden olası en az sapma başarılmaya çalışılmaktadır. Ancak hedeflerin belirsiz olduğu durumlarda hedef programlamanın yerine esneklik sağlayan bulanık hedef programlama kullanılmaktadır. Bu çalışmada kalite koşulları dikkate alınarak yapılan üretim planlama problemi, çok amaçlı karar verme, hedef programlama ve bulanık hedef programlama yöntemleri ile çözülerek sonuçları karşılaştırılmıştır. Bulanık hedef programlama yönteminde en uygun üyelik fonksiyonunun belirlenebilmesi amacı ile üçgensel üyelik fonksiyonlarıyla Yang, Ignizio ve Kim Yaklaşımı kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Amaçlı Programlama, Üretim Planlama, Kalite Kontrol

Kaynakça

• Acar, N. Üretim Planlaması Yöntem ve Uygulamaları. 2. Baskı, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 1985.
• Alp, S. Doğrusal Hedef Programlama Yönteminin Otobüsle Kent İçi Otobüsle Toplu Taşıma Sisteminde Kullanılması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2008; 7(13): 73-91.
• Atlas, M., Keçek G. Hedef Programlama ve Bir Seramik İşletmesinde Uygulama Denemesi. Anadolu Üniversitesi İİBF Dergisi, 2000; 18(1-2): 81-104.
• Ayan, T.Y. Toplam üretim planlaması problemi için bir bulanık hedef programlama yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2010; 34: 69-90.
• Bağ. N., Özdemir N.M., Eren, T. 0-1 Hedef Programlama ve ANP Yöntemi ile Hemşire Çizelgeleme Problemi Çözümü. Kırıkkale Üniversitesi Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 2012; 4(1): 2-6.
• Bellman, R. ve Zadeh L.A. Decision Making in A Fuzzy Environment, Management Science, 1970; 17B (4): 141-164.
• Ediz, A. ve Yağdıran Y. Hedef programlama tekniğiyle menü planlaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2009; 11(1): 45-74.
• Erdin, C. Bulanık Hedef Programlama ve İşletme Yönetiminde Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2007.
• Erpolat, S. Üretim planlamsında hedef programlama ve bulanık hedef programlama yöntemlerinin karşılaştrılması. Öneri Dergisi, 2010; 9 (34): 233-246.
• Ertuğrul, İ. Bulanık Hedef Programlama ve Bir Tekstil Firmasında Uygulama Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2005; 6(2): 45-79.
• Evren, R., Ülengin F. Yönetimde Çok Amaçlı Karar Verme. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, 1992.
• Hannan, E.L. On Fuzzy Goal Programming, Decision Sciences, 1981; 12(1): 522-531.
• Ignizio, J. P. Goal Programming and Extensions. London: Lexington Books Co, 1976.
• Ijiri, Y. Management Goals and Accounting for Control, North Holland, Amsterdam, 1965.
• Inuiguchi, M., ve Ichihashi, H. Relative Modalities and Their Use in Possibilistic Linear Programming, Fuzzy Sets and Systems, 1990; 35(3): 303-323.
• Ishikawa, K. Toplam Kalite Kontrol: 2. Baskı, lstanbul: Kalder Yayınları, 1997.
• Juran, J. M., Godfrey A.B. Juran’s Quality Handbook. Fifth Edition, New York: Mc Graw-Hill, 1998.
• Kağnıcıoğlu, C.H. Hedef Programlama ve Bulanık Hedef Programlama Arasındaki İlişki. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2006; 7 (2): 17-38.
• Kim, J.S. ve Whang K.S. A Tolerance Approach to The Fuzzy Goal Programming Problems with Unbalance Triangular Membership Function. European Journal of Operational Research, 1998; 107(1): 614-624.
• Kobu, B. Üretim Yönetimi. 17. Baskı, lstanbul: Beta Basım Yayın, 2014.
• Kornbluth, J. A Survey of Goal Programming. Omega, 1973; 1: 193-205.
• Lai, Y.J ve Hwang C.L. Fuzzy Multiple Objective Decision Making Methods and Applications, Berlin: Springer-Verlag, 1996.
• Lee, S. M. Goal Programming for Decision Analysis. Philadelphia: Aberbach Publisher, 1972.
• Leung, M.T., Daouk, H., Chen A.S. Using Investment Portfolio Return to Combine Forecasts: A Multiobjective Appoach, European Journal of Operational Research, 2001; 134: 84-102.
• Li, S.Y. Zou, T. ve Yang Y.P. Finding The Fuzzy Satisfying Solutions to Constrained Optimal Control Systems and Application to Robot Path Planning. International Journal of General Systems, 2004; 33(2-3): 321-337.
• Mendoza G.A. Goal Programming Formulations and Extensions: An Overview and Analysis. Canadian Journal of Forest Research, 1987; 17(7): 575-581.
• Mezghani, M., Rebai, A., Dammark, A., Loukil T. A Goal Programming model for Aggregate Production Planning Problem. International Journal of Operational Research, 4(1): 2009; 23-34.
• Nakamura, K. Some Extension of Fuzzy Linear Programming, Fuzzy Sets and Systems, 1984; 14(1): 211-229.
• Narasimhan, R. Goal Programming in A Fuzzy Environment, Decision Sciences, 1980; 11(2): 325-336.
• Neigota, C.V. ve Ralesco, D.A. Applications of Fuzzy Sets to Systems Analysis, Birkhauser Verlag, 1977.
• Organ, A. Ertuğrul İ, Gürel S.G. Bütünleşik Üretim Planlamasının Hedef Programlamayla Optimizasyonu ve Denizli İmalat Sanayiinde Uygulanması. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013; 6(1): 96-115.
• Orhan, İ., Kapanoğlu, M., Karakoç T.H. Hedef Programlama ile Bütünleşik Uçak Rotalama ve Bakım Çizelgeleme. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2012; 27 (1): 11-26.
• Özkan, M. M. Bulanık Hedef Programlama. Bursa, Ekim Kitabevi, 2003.
• Render, B. Stair, R.M., Hanna, M.E. Quantitative Analysis for Management. 11th Edition, New Jersey: Prentice Hall, 2012.
• Sakawa, M. Fuzzy Sets and Interactive Multiobjective Optimization. Plenum Press, New York, 1993.
• Schniederjans, M. J. Linear goal programming. New Jersey: Petrocelli Books, 1984.
• Selim, H., Araz, C., Özkarahan, İ. Collaborative Production-Distribution Planning in Supply Chain: A Fuzzy Goal Programming Approach: Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 2008; 44(3): 396-419.
• Sofyalıoğlu, Ç., Öztürk, Ş. Hedef Programlama ile Tedarik Zincirinde Dağıtım Planlaması ve Bütçe Ayrıştırması. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2013; 6(2): 1-16.
• Tekin, M. Üretim Yönetimi, Cilt II, Geliştirilmiş ve Değiştirilmiş 3. Baskı, Konya: Arı Ofset Matbaacılık, 1996.
• Timor, M. Yöneylem Araştırması, İstanbul: Türkmen Kitabevi, 2010.
• Torabi, S. A., Hassani E. An Interactive Possibilistic Programming Approach for Multiple Objective Supply Chain Master Planning. Fuzzy Sets and Systems, 2008; 159: 193-214.
• Turanlı, M., Köse, A. Doğrusal Hedef Programlama Yöntemi ile Türkiye'deki Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2005; 4(7): 19-39.
• Üreten, S. Üretim/İşlemler Yönetimi: Planlama-Denetim Kararları, Karar Modelleri ve İyileştirme Yaklaşımları. Ankara: THK Matbaası, 1998.
• Yang T., Ignizio, J.P. ve Kim H.J. Fuzzy Programming with Nonlinear Membership Functions: Piecewise Linear Approximation. Fuzzy Sets and System, 1991; 41(1) : 39-53.
• Zeleney, M. Multiple Criteria Decision Making. NewYork: McGraw-Hill Book Company, 1973.
• Zimmerman H.J. Fuzzy Mathematical Programming. Computer and Operations Research, 1978; 4 (1): 291-298.