İhracat Performansının Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemi ile Değerlendirilmesi: Orta Asya Ülkeleri Örneği

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 20, 67 - 78, 30.04.2020

Güçgeldi Bashimov

Öz

Rekabet gücü, uluslararası ticaret literatüründe son yıllarda sıklıkla kullanılan çok boyutlu bir kavramdır. Günümüzde ülkelerin yoğun bir rekabet içerisinde bulundukları söylenebilir. Bu çalışmada, Orta Asya ülkelerinin ihracat rekabet gücü belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada rekabet gücü Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler indeksi ile ölçülmektedir. Analiz aşamasında 2008-2017 dönemine ait Uluslararası Ticaret Merkezi’nin ihracat verileri kullanılmıştır. Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler indeksine göre Orta Asya ülkelerinin daha çok mineral yakıtlar, tarımsal ürünler, tekstil ve hazır giyim ürünleri, kimya sanayii ürünleri ile maden ürünlerinde rekabet gücüne sahip olduğu görülmüştür. Özellikle mineral yakıtlar ile maden ürünlerinde rekabet düzeyinin oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir. Orta Asya ülkelerinin küresel ticaretteki rekabet gücünün arttırılması için ihracatta mal bazında çeşitlendirmeye daha çok önem verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret, Orta Asya, Rekabet Gücü

Kaynakça

• Addison Smyth, D. (2005). Ireland’s Revealed Comparative Advantage. Quarterly Bulletin, 1, 101-114.
• Almas, L.K. ve Hajiyev, N.U. (2014). Azerbaijan’s Current and Potential Comparative Advantage: An Exploratory Study, Journal of Agricultural Science, 6 (11), 74-87.
• Amirbekova, A., ve Madiyarova, D. (2015). Assessment of the Competitiveness of Kazakhstan's Exports. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6 (6), 443-447.
• Bashimov, G. (2015). Özbekistan Pamuk Sektörünün Rekabet Gücünün Belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2 (1), 99-104.
• Bashimov, G. (2017a). Türkmenistan’ın Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemiyle Rekabet Gücünün Analizi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (14), 132-144.
• Bashimov, G. (2017b). Dış Ticarette Ürün Bakımından Yoğunlaşma: Orta Asya Ülkeleri Örneği, Dicle Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 7 (12), 37-50.
• Bashimov, G. ve Çiçek, R. (2017). Orta Asya Ülkelerinin Tarım Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlüğünün Belirlenmesi, İktisadi Yenilik Dergisi, 4 (3), 10-21.
• Ekmen Özçelik, S. ve Erlat, G. (2013). Turkey’s Comparative Advantages and Dynamic Market Positioning in the EU Market. Topics in Middle Eastern and African Economies, 15 (2), 42-70.
• Jumayev, I. (2012). Foreign Trade of Turkmenistan: Trends, Problems and Prospects, Institute of Public Policy and Administration Working Paper No: 11, University of Central Asia.
• Karambakuwa, R. ve Mzumara, M. (2013). The Revealed Comparative Advantage of Swaziland. Greener Journal of Economics and Accountancy, 2 (2), 68-73.
• Khatibi, A. (2008). Kazakhstan’s Revealed Comparative Advantage Vis-À-Vis the EU-27, ECIPE Working Paper No 03, Belgium.
• Maleskic, A. ve Adıgüzel, M. (2017). Bosna Hersek ekonomisinin rekabet gücünün incelenmesi ve değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü WPS No: 60, İstanbul.
• Saboniene, A. (2009). Lithuanian Export Competitiveness: Comparison with other Baltic States, Engineering Economics, 2, 49-57.
• Seymen, D.A. (2009). Türkiye’nin Dış Ticaret Yapısı ve Rekabet Gücü, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Safirova, E. (2019). The Mineral Industry of Uzbekistan, U.S. Geological Survey.
• Sultan, Z.A. (2014). Revealed Comparative Advantage of Saudi’s Exports. Journal of Economics and Sustainable Development, 5 (6), 142-149.
• Timor, A.N., Bayramlı, G. ve Kapan, K. (2018). Geçmişten Günümüze Kazakistan’da Tarım Faaliyetleri, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 233-255.
• Trung, N.T. (2002). Vietnam’s International Trade Regime and Comparative Advantage, CAS Discussion Paper No: 37.
• Tuerxun, A. (2017). Çin’in Küresel Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Yöntemine Göre Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, İstanbul.
• Utkulu, U. ve Seymen, D. (2004). Revealed Comparative Advantage and Competitiveness: Evidence for Turkey vis-à-vis the EU/15, European Trade Study Group 6th Annual Conference, ETSG 2004, Nottingham.
• Utkulu, U. (2005). Türkiye’nin Dış Ticareti ve Değişen Mukayeseli Üstünlükler, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Yasmin, B. ve Altaf, S. (2014). Revealed Comparative Advantage of Carpets and Textile Floor Covering Industry in Pakistan, India and China. Journal of Economic Cooperation and Development, 35 (4), 113-134.
• Yılmaz, Ş.E. (2014). Dış Ticaret Kuramlarının Evrimi, 3. Baskı, Ankara: Efil Yayınevi.
• Yurttançıkmaz, Z.Ç., Sarı, S., Karaköy, Ç. ve Emsen, Ö.S. (2018). Özbekistan Ekonomisinin Dış Ticareti ve Rekabet Gücünde Gelişmeler, International Conference on Eurasian Economies, 211-217.