Politik Romanın Alaycı İsyankârı: José Saramago

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 57 - 66, 15.10.2021

Selcen Kok Ayşe Nur Kekeç

Öz

İnsanı zoon politicon olarak tahayyül eden siyaset felsefesi ile insana ilişkin hikâyeler anlatan edebî tahayyülün karşılaşmasıyla ortaya çıkan politik roman, toplumsal ve siyasal gerçeklik temsillerinden biridir. İnsanın siyasal trajedileri ve açmazlarını en estetik ve açık haliyle politik romanlar aracılığıyla okuruz. Politik romanlar, tarihselci, davranışçı ve siyaset felsefesi olarak üç perspektiften yazılabilmekle birlikte, en iyi ve yaygın bilinenleri tarihselci bakış açısı ile yazılanlardır. Çalışmamız, daha az bilinen siyaset felsefesi perspektifini tartışmaya açmakta, bir romanın politik olabilmesi için insanı siyasetin derin anlayışına yöneltme yeteneği taşıması gerektiğini iddia etmektedir. Bu yeteneğin sadece siyaset felsefesi perspektifi ile mümkün olduğu düşünüldüğünde, politik romanların siyaset felsefesine tabi olması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kurmacanın geniş olasıklıkları aracılığıyla eşsiz hikâyeler anlatan politik romanlar, bunu yaparken siyaset felsefesinin yarattığı kavramlar ile konuşurlar. Böylelikle siyaset filozofunun yarattığı kavramları gölgelerin içinden çıkarıp, okur için görünür hale getirirler. Bu çalışma söz konusu bu ilişkiyi “büyülü gerçekçilik” sayesinde büyük bir ustalıkla ortaya koyan bir romancıyı, Portekizli yazar José Saramago’yu ve eserlerinin politik roman edebiyatı içindeki yerini konu edinmektedir.

Anahtar Kelimeler

siyaset felsefesi, politik roman, büyülü gerçekçilik, José Saramago

Kaynakça

• Aldea, E. (2011). Magical Realism and Deleuze The Indiscernibility of Difference in Postcolonial Literature. London: Continuum Literary Studies.
• Asayesh, M.E. ve Arargüç, M.F. (2017). Magical Realism And Its European Essence. Journal of History Culture and Art Research. 6(2), 25-35.
• Baio, M., Fernandes, P.J., Meneses, F.R. (2003). The Political History of Twentieth-Century Portugal. e-JPH, 1(2), 1-18.
• Baldick C. (2001). The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford: Oxford University Press.
• Benyei, T. (1997). Rereading Magic Realism. Hungarian Journal of English and American Studies (HJEAS). 3(1), 149-179.
• Bloom, H. (2005). Harold Bloom Introduction. A. Klobucka (Ed.), Bloom’s Modern Critical Views José Saramago içinde (9-18. ss.). United States of America: Chelsea House Publishers.
• Cevizci, A. (2003). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Conde, M. (2003). Report on Regents' Lecturer José Saramago. Los Angeles: Department of Spanish and Portuguese University of California. Mester. 31(1).
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (2013). Felsefe Nedir?. (Çev.: T. Ilgaz). İsyanbul: YKY
• Feibel, R.M. ve Arch, J. (2018). Cuban Epidemic Optic Neuropathy (1991-1993) and José Saramago's Novel Blindness (1995). American Journal Of Ophthalmology. 1-18.
• FRANCE 24, (2009). Nobel Prize-Winning Author Denounces Bible As ‘Handbook Of Bad Morals’. 19 Ekim 2009.
• Geetha, B.J. (2010). Magic Realism in Gabriel Garcia Marquez’s One Hundred Years of Solitude. Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities. 2(3), 345-349.
• Gomes, I.P., Amorim, J.P, Correia, J.A, Menezes, I. (2015). The Portuguese Literacy Campaigns After The Carnation Revolution (1974-1977). Journal of Social Science Education. 14(2), 69-80.
• Gordon, R. C. ve Marquis, L. (1955). Reviewed Work(s): The Political Novel by Joseph L. Blotner. Comparative Literature. Changing Perspectives in Modern Literature: A Symposium, 7(2), 179-181.
• Hegerfeldt, A. (2002). Contentious Contributions: Magic Realism Goes British. Janus Head: Journal of Interdisciplinary Studies in Literature, 62-86.
• Henn, D. (2005). History And The Fantastic In José Saramago’s Fiction. S. M. Hart ve W. C. Ouyang (Ed.), A Companion To Magical Realism içinde (103-113. ss.). Woodbridge, Tamesis.
• HUET, N., (2017). Portugal Celebrates Carnation Revolution, Warns Against Populism, Euronews, 25 Nisan 2017.
• Krabbenhoft, K. (2001). Saramago, Cognitive Estrangement, and Original Sin?. A. Klobucka (Ed.). On Saramago, Portuguese Literary and Cultural Studies içinde (123-155. ss.). University of Massachusetts Dartmouth.
• MENDES, M.G., 2010. José e Pilar, El Deseo, Brezilya
• Monteiro, G. (2001). Presentation of José Saramago. Ceremony to Confer Doctor of Humane Letters, Honoris Causa Upon José Saramago. October 22, 1999, A. Klobucka (Ed.). On Saramago, Portuguese Literary and Cultural Studies içinde (281-285. ss.). University of Massachusetts Dartmouth.
• Ouyang, W. (2005). Introduction. A Companion To Magical Realism. 153. S. M. Hart ve W. C. Ouyang. Tamesis.
• Preto-Rodas, R.A. (2005). A View of Eighteenth-Century Portugal: José Saramago’s Memorial Do Convento (Baltasar and Blimunda). A. Klobucka (Ed.). Bloom’s Modern Critical Views José Saramago içinde (1-11. ss.). Chelsea House Publishers, United States of America.
• Riding, A. (1998). A Writer With an Ear for the Melody of Peasant Speech; The New Nobel Prize Winner Jose Saramago Trains an Outsider's Irony on Time, Faith and History. The New York Times. 3 Aralık 1998.
• Rollason, C. (2006). How Totalitarianism Begins At Home: Saramago and Orwell. In Dialogue with Saramago: Essays in Comparative Literature, University of Manchester, 105-120.
• Rueda, C. (2015). Aesthetics of Dystopia: Blindness from Novel To Film Author(s). World Literature Today , 89(3-4), 12-15.
• Sabine, M. ve Martins, A.A.D.P. (2006). Saramago And The Politics of Literary Quotation, 1-25.
• Sanches, E.R. ve Gorbunova, E. (2016). Portuguese Citizens’ Support for Democracy: 40 Years After The Carnation Revolution. South European Society and Politics, 21(2), 211-226.
• Saramago, J. (2012). Yitik Adanın Öyküsü. (Çev.: D. Körpe). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2013). Ricardo Reis’in Öldüğü Yıl. (Çev.: S. Özen). İstanbul: Can Yayınları.
• ——, (2014). Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş. (Çev.: M. N. Kutlu). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2015a). Baltasar ile Blimunda. (Çev.: I. Ergüden). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2015b). Kabil. (Çev.: I. Ergüden). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2015c). Filin Yolculuğu. (Çev.:P. Savaş). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2017), Kopyalanmış Adam. (Çev.: E. İmre). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2018a). Körlük. (Çev.:I. Ergüden). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2018b). Görmek. (Çev.:I. Ergüden). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2018c). Küçük Anılar -Çocukluk ve İlk Gençlik Anıları-. (Çev.:İ. Kut). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• ——, (2019). İsa’ya Göre İncil. (Çev.: E.E.Çakmak). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• Spegele, R. D. (1971). Fiction and Political Theory. Social Research. 38(1), 108-138.
• Srikanth, N.R.C. (2014). Elements Of Magic Realism: A Reading Of Garcia Marquezs’ One Hundred Years Of Solitude And Salman Rushdies’ Midnight’s Children. International Journal of English Language, 2(1).
• Strauss, L. (2000). Politika Felsefesi Nedir?, (Çev.: S. Z. Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Torgal, L.R. (2009). Salazar And The Portuguese “New State”. Images and Interpretations.
• Weissi L. (2008). Speech and Sight: Genesis and Semiotic Difference in José Saramago’s Blindness. D. Kempton (Ed.). Shawangunk Review State University of New York. XIX.
• Williams, S. (2013). A Review Of The Novels Of Jose Saramago: Portuguese Socialist Novelist (1922–2010). Irish Marxist Review, 61-64.
• Zohdi, E. ve Esmaeli, S., (2015). Panopticism in José Saramago’s Blindness. Theory and Practice In Language Studies, 5(12), 2539-2544.