TÜRKİYE’DE TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ÇALIŞAN KADINLARIN SORUNLARI

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 73 - 86, 15.04.2023

İsmail Özmen , Elif Oktay

Öz

Kadın emeğinin tarihsel gelişimi incelendiğinde yaşanan en büyük değişimin Sanayi Devrimi’yle gerçekleştiği görülecektir. Sanayi Devrimi’yle beraber çok düşük ücretin yanı sıra ağır çalışma koşullarında istihdam edilen kadınlar ekonomik anlamda görünür olmalarına rağmen ailelerine ilişkin sorumlulukların yanı sıra iş hayatının yüklerini de yaşamaya başlayınca erkeklere nazaran daha fazla sorunla karşı karşıya kalmışlardır.
Günümüzde kadınlar erkeklere nazaran daha zor iş bulmakta, daha kolay işten çıkarılmakta, daha düşük ücret almakta, daha uzun çalışma sürelerine, kayıt dışı istihdam, mobing, ayrımcılık, cam tavan ve dışlanma sorunlarıyla karşı karşıya kalabilmekte, iş-yaşam dengesine ilişkin sıkıntılar yaşayabilmektedirler. Türkiye’de tekstil sektörü kadınların en fazla istihdam edildikleri önemli istihdam ve katma değer yaratan ve ülke ekonomisinin gelişmesinde büyük bir rol oynayan sektörlerin başında gelmektedir. Tekstil sektöründe istihdam edilen kadınlar da yukarıda bahsettiğimiz kayıtdışılık, iş-aile yaşam dengesine ilişkin sıkıntılar, erkeklere nazaran düşük ücret alma, terfi vb konularda ayrımcılık vb. çalışan kadınların çalışma hayatında yaşadıkları sıkıntıları da yaşamaktadırlar. Bu çalışmada kadın emeğinin tarihsel gelişimine değinildikten sonra tekstil sektöründe çalışan kadınların sorunları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tekstil sektörü, kadın, istihdam, Türkiye

Kaynakça

• Acar, B. Vd. (2020). Tekstil ve Hazır Giyim Atölyelerinde Çalışan Genç Yetişkin Kadın İşçilerin Çalışma Koşulları, Çalışma ve Toplum, 2020/1, s.90-115.
• Adana Ticaret Odası (2020). Tekstil ve Konfeksiyon Sektör Göstergeleri, Erişim adrresi: https://www.adaso.org.tr/Content//WebDosyalar/Sayfalar/Raporlar/Tekstil%20ve%20Konfeksiyon%20Sunumu%20MK%2010.03.2020.pdf, Erişim tarihi: 05.04.2022
• Afşar, B. & Öğrekçi, S. (2015). Tarihsel Süreçte Kadının Gelişimi ve Ekonomideki Rolü: Toplayıcı Kadından Günümüz Kadınına Dönüşüm, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi , 17 (1), 65-86.
• Bektaş, S. (2019). Türkiye’de Kadın İstihdamının Tarihçesi Ve Kadın İstihdamını Arttırmak İçin Yürütülen Politikalar, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Borkurt, T. (2011). Çalışma Hayatında Cinsiyet Ayrımcılığı. Çalışma İlişkilerinin Evrimi, İstanbul: Beta, 271-318.
• Çınar, M. Ve Öz, R. (2018). Tekstil Sektörü İçin İnsan Sermayesi Modeli İle Ücret Tahmini: Bursa Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 67, Mayıs-Haziran, s.97-112.
• Kılıç, C. (2010). (Editör) Kayıtlı Çalışma Süreci ve Tekstil Sektörü İşletmelerinin Yeniden Yapılandırılması El Kitabı. Öz İplik İş Sendikası İle Malatya Ticaret ve Sanayi Odası “Sosyal Diyalog ve Eğitim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Desteklenmesi” Avrupa Birliği Projesi, Ankara. Erişim adresi: https://www.academia.edu/1839669/Kay%C4%B1tl%C4%B1_%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma_S%C3%BCreci_ve_Tekstil_Sekt%C3%B6r%C3%BC_%C4%B0%C5%9Fletmelerinin_Yeniden_Yap%C4%B1land%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1_El_Kitab%C4%B1
• Esi, B. (2017). Türk Tekstil Endüstrisi ve Gelişimi, Journal of Awareness, 2(3), 643 – 664.
• Çakır, G. vd. (2019). Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Çalışan Genç Yetişkin Kadın İşçilerin Çalışma Sebepleri ve Aile İlişkileri. Turkish Studies, 14 (6), 3083-3103.
• Dedeoğlu, S. (2012). Türkiye’de Tekstil Sektörü ve Kadın İşçiler, Gaziantep, Kahramanmaraş, Malatya ve Adıyaman Araştırması, ILO Yayını.
• Demiröz, B. (2019). Türkiye’de Kadın Yoksulluğunun Tekstil Sektöründe İstihdam Edilen kadınlar Özelinde Değerlendirilmesi,
• Eldeş, I. Y. (2019). Sümerbank Dokuma Fabrikaları’nın Dönüşümü (1935-2019). İstanbul Teknik Üniversitesi, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ergün, T. ve Üçoğlu, T. (2022). COVID-19 Pandemisi’nin Tekstil, Deri ve Giyim Eşyası Sektörlerinde Faaliyet Gösteren Firmalara ve Finansal Raporlarına Etkileri: BIST’te Bir Araştırma, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 66, s.95-112.
• ILO, Labour Statistics On Women, https://ilostat.ilo.org/topics/women/
• İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi (2012). Tekstil Ürünleri İmalatı ve Giyim Eşyalarının İmalatı, Erişim adresi: http://www.iaosb.org.tr/Media/FileDocument/TEKSTIL%20VE%20HAZIR%20GIYIM%20SANAYI%20TEMMUZ%202012.pdf, Erişim tarihi: 14.02.2022
• Karabıyık, I. (2012). Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadın İstihdamı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32 (1), s.231-260.
• Kaya, G. (2018). Az Gelişmiş Bölgenin Tekstil sektöründe Kadın İşçi Olmak: Adıyaman Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (68), s.1502-1517.
• Kocacık, F. Ve Ayan, S. (2011). Türkiye’de Tekstil Alanında Çalışan Kadınlar ve Sorunları (İstanbul-Adana-Denizli-Sivas ve Tekirdağ İli Örnekleri). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), s.464-483.
• Koray, M. (2005). Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi
• Lim, L. L. (?). Female Labour-Force Participation Erişim adresi: https://www.un.org/development/desa/pd/sites/www.un.org.development.desa.pd/files/unpd_egm_200203_backgroundpaper_female_labour-force_participation_lim.pdf, Erişim tarihi: 04.05.2022
• Makal, A. (2010). Türkiye'de Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği, Çalışma ve Toplum, 11. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Emek Tartışmaları Özel Sayısı, 25, Ed: Makal, A., s. 13-39.
• Semiz, Y. & Toplu, G. (2019). Cumhuriyet Döneminde Devlet tarafından Kurulan İlk Sanayi Kuruluşu Kayseri Sümerbank Bez Fabrikası. SUTAD, Nisan, 45, s. 29-5
• TÜİK (2022). İstatistiklerle Kadın 2021, Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2021-45635, Erişim tarihi: 05.07.2022
• T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2011). Giyim Üretim Teknolojisi, Tekstil Lifleri, Ankara, Erişim adresi: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Tekstil%20Lifleri.pdf Erişim tarihi: 05.05.2022
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014). Onuncu Kalkınma Planı 2010-2014 Tekstil-Deri-Hazır Giyim Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• T.C. Sanayi ve Kalkınma Bakanlığı (2021). Covid 19 Krizine Yanıt ve Dayanıklılık Projesi, Tekstil Sektörü Analiz Raporu, TR 31 Bölgesi (İzmir), Erişim adresi: https://www.cka.org.tr/uploads/pages_v/tekstik-sektoru-analiz-raporu-ve-kilavuzu-tr62-bolgesi.pdf, Erişim tarihi: 01.08.2022
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2021a). Tekstil Sektörü Analiz ve Kılavuzu, TR32 Bölgesi (Denizli, Aydın, Muğla), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2019). Tekstil, Hazırgiyim ve Deri Ürünleri Sektörleri Raporu, Ankara. Yorgun, S. (2010). Sömürü, Koruma ve Pozitif Ayrımcılıktan Çalışma Hayatının Egemen Gücü Olmaya Doğru Kadınlar: 21. Yüzyıl ve Pembeleşen Çalışma Hayatı. Sosyo-Ekonomi,Ocak-haziran, 2010-1, s.167-189.