İnsan Kaynakları Yönetici Yetkinliklerinin Rasyonel Karar Alma Davranışı Üzerine Etkisi İle İlgili Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 176 - 188, 30.10.2024

Sema Gedik , Ersin Kavi

https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.1537663

Öz

Küreselleşme ile rekabetin kendini iyice hissettirdiği günümüzde, yöneticiler tarafından yerinde alınan kararlar şirket değerine değer katarken, yanlış kararlar örgütlerin büyük zararlar görmesine neden olabilmektedir. Artık günümüzde en önemli karar alanlarından biri de insan kaynakları ile ilgili olanlardır. Bu çalışma da insan kaynakları (İK) yöneticilerinin sahip olduğu yetkinliklerinin rasyonel karar alma davranışları üzerine etkisini irdelemektedir. Yöneticilerin sahip oldukları yetkinliklerin neler olduğunu bilmek kadar, yöneticinin bu yetkinliğini ne tür karar alma stillinde kullandığı bilgisine sahip olmak da önemlidir. Nicel araştırma yöntemlerinin benimsendiği bu çalışmada 110 yöneticiden anket ile veri toplanmıştır. Verilerin analizinde pearson korelasyon ve regresyon testlerinden faydalanılmıştır. Korelasyon analizi bulgularına göre insan kaynakları yönetici yetkinlikleri-“stratejik yönetim zihniyeti”, “değişim yönetimi”, “işletme bilgisi”, “insan kaynakları yönetimi teknik uzmanlık”, “insan kaynakları çabaları ve uygulamaları”, “yönetim & liderlik becerisi” – ile “rasyonel karar alma” arasında aynı yönlü pozitif ilişki bulunmuştur. Yetkinlikler içerisinde en kuvvetli ilişki “stratejik yönetim” ile “rasyonel karar alma” arasında görülürken, ikinci kuvvetli ilişki “yönetim & liderlik” yetkinliği ile “rasyonel karar alma” arasında görülmüştür. Regresyon analizi sonucunda, “strateji yönetim zihniyeti” ve “yönetim & liderlik” yetkinliklerinin “rasyonel karar alma” davranışını açıklamada” önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnsan Kaynakları Yönetimi, İnsan Kaynakları Yöneticisi, Yönetici Yetkinliği, Karar Alma, Rasyonel Karar Alma

The Impact of Managerial Competencies on Rational Decision-Making for Human Resources Managers (HRM)

Öz

In today’s globalized and competitive environment, decisions made by managers can either enhance a company’s value or lead it to the brink of failure. This article examines the impact of managerial competencies on rational decision-making for human resources (HR) managers. Understanding not only what competencies managers possess but also how they apply these competencies in their decision-making styles is crucial. In this quantitative research study, data were collected through surveys from 110 managers. Pearson correlation and regression tests were used for data analysis. The correlation analysis revealed a positive relationship between HR manager competencies—such as ‘strategic management mindset,’ ‘change management,’ ‘business knowledge,’ ‘HR technical expertise,’ ‘HR efforts and practices,’ and ‘management & leadership skills’—and ‘rational decision-making.’ The strongest relationship was observed between ‘strategic management’ and ‘rational decision-making,’ followed by a strong relationship between ‘management & leadership’ competencies and ‘rational decision-making.’ Regression analysis indicated that ‘strategic management mindset’ and ‘management & leadership’ competencies play a significant role in explaining ‘rational decision-making’ behavior.”

Anahtar Kelimeler

Human Resource Management, Human Resource Manager, Manager Competency, Decision Making, Rational Decision Making

Kaynakça

• Allwood, C. M. ve Salo, I. (2012). Decision-making styles and stress. International Journal of Stress Management, 19(1), 34-47.
• Arat, M. (2008). Çalışma yaşamında bireysel temel yetkinlikler ve kazanılmasında okul öncesi dönemde anne baba yetiştirmesinin önemi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Balaban, Ö. (2011). Stratejik düşünce düzeyleri ile insan kaynakları yaklaşımları arasındaki ilişkinin araştırılması: ISO 500 örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Biçer, G. ve Düztepe, Ş. (2003). Yetkinlikler ve yetkinliklerin işletmeler açısından önemi. Journal of Aeronautics and Space Technologies, 1(2), 13-20.
• Boyatzis, R. E. (2008). Competencies in the 21st century. Journal of Management Development, 27(1), 5-12.
• Budak,G. (2008). Yetkinliğe dayalı insan kaynakları yönetimi. İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi.
• Choo, C. W. (1996). The knowing organization: How organizations use information to construct meaning, create knowledge and make decisions. International Journal of Information Management, 16(5), 329-340.
• Çetinkaya, M. (2009). Yönetsel yetkinliklerin analizi ve yönetim düzeyleri açısından yönetsel yetkinliklere ilişkin model önerisi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Efil, İ. (1999). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. İstanbul: Alfa Yayınları
• Ertürk, M. (2011). İşletme biliminin temel ilkeleri. İstanbul: Beta Yayınları
• Eser, G. (2022). Karar verme stilleri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İktisat İşletme ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1(2), 146-161.
• Ghaleno, F. R., Pourshafei, H. ve Yunesi, M. R. A. (2015). Decision making styles of managers and its relation with their job performance in high schools of birjand city. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 36(3), 471-481.
• Heracleous, L. (1998). Strategic thinking or strategic planning? Long Range Planning, 31(3), 481-487.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Karahan, A. ve Kav, S. (2018). Hemşirelikte mesleki yetkinlik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5 (2), 160–168.
• Karçkay, A. T. (2004). Karar verme stilleri ölçeğinin öğretmen adayları için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (16). Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Yayınları
• Kreitner, R. ve Kinicki, A. (1995). Organizational behavior. (3rd Ed). Irwin.
• Kuzgun, Y. (2005). Karar stratejileri ölçeği. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Loo, R. (2000). A psychometric evaluation of the general decision-making style inventory. Personality and Individual Differences, 29(5), 895-905.
• Matsuo, M. (2019). The unlearning of managerial skills: A qualitative study of executive officers. European Management Review, 16(2), 303-315.
• Mintzberg, H. (1973). Strategy-making in three modes. California Management Review, 16(2), 44-53.
• Otlu, F. ve Demir, Ö. (2005). Stratejik karar verme açısından maliyet sistemleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 155-170.
• Polat Dede, N. (2007). İnsan kaynakları yöneticilerinin değişen rolleri ve yetkinlikleri ve bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Rahimi, M., Barkat, G. ve Atari, Y. (2014). A study of relationship between cultural ıntelligence and decision making styles of high school principals in ızeh county. International Journal of Scientific and Research Publications, 4(6), 1-5.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2013). Örgütsel Davranış (14. baskı). Çev. İ. Erdem, Ankara: Nobel Yayınları.
• Scott, S. G. ve Bruce, R. A. (1995). Decision-Making style: the development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818-831.
• Simon, H. A. (1993). The new science of management decision. Prentice Hall.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics. (6), 497-516.
• Tunçkanat, H. (1989). Kütüphaneci, yönetim ve üniversite kütüphanesi. Türk Kütüphaneciliği. 3(2), 65-70.
• Ülgen,H. ve Mirze, S.K. (2007). İşletmelerde stratejik yönetim (4.Basım). İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım.
• Vicere, A. A. (1987). Break the mold: Strategies for leadership. Personnel Journal. 66(5), 67-73.
• Yaşlıoğlu, M.M. (2007). Karar verme sürecinde eğilimler ve bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yorkovich, S. A., Waddell, G. S. ve Gerwig, R. K. (2007). Competency-based assessment systems: Encouragement toward a more holistic approach. Proceedings of the Northeast Business & Economics Association. 77-81.