Spor Yapan Öğretmenlerin Öz Şefkat Düzeylerinin Tükenmişlik İle İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 36 - 45, 25.07.2023

Serkan Talaslıoğlu , Burçak Keskin

Öz

Araştırma; beden eğitimi ve diğer branşlarda öğretmenlik yapan, yaş ortalaması 38.96±8.82 ve 13.54±9.08 yıldır spor yapan 52 kadın, 44 erkek olmak üzere toplamda 96 kişi dahil olmuştur. Araştırmanın veri toplama aracı olarak, kişisel bilgi formu, sporda öz şefkat ve sporda tükenmişlik farkındalık ölçekleri kullanılmıştır. Bazı katılımcılara internet üzerinden ulaşılırken, bazı katılımcılara yüz yüze ulaşılmıştır. Verilerin analizinde istatistiki yöntem olarak; betimsel istatistikler ile non parametric testlerden; Mann Whitney U, Kruskall Wallis ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre spor yapan öğretmenlerin sporda tükenmişlik düzeylerinin orta düzeyde, sporda öz şefkat ölçeği alt boyutlarının ise ortanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Korelasyon analizine göre sporda öz şefkat ölçeği toplam puanının, sporda tükenmişlik ölçeğinin duygusal/fiziksel tükenme, azalan başarı hissi ve duyarsızlaşma boyutları arasında negatif yönde düşük düzeyde, anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada cinsiyete, spor yılına ve branşa göre sporda öz şefkat ölçeği ve sporda tükenmişlik ölçeği alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Yaşa göre öz şefkat ölçeği toplam puanından istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmezken sporda tükenmişlik ölçeğinin duygusal/fiziksel tükenme alt boyutunda ise anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, spor yapan öğretmenlerin öz şefkat düzeyleri arttıkça tükenmişlik düzeylerinin düştüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öz şefkat, Tükenmişlik, Spor, Öğretmen

Kaynakça

• Barnard, L. K., ve Curry, J. F. (2012). The relationship of clergy burnout to self‐compassion and other personality dimensions. Pastoral Psychology, 61(2), 149‐163.
• Çalışkan, O. (2018). İl merkezlerinde ve taşrada görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması (Nevşehir – Kırşehir İli Örneği). Yüksek Lisanas Tezi, Duplupınar Üniversitesi, Kütahya
• Germer, C. K., ve Neff, K. (2019). Öz şefkatli farkındalık uygulama rehberi. (Çev: F. T., Altun). İstanbul: Diyojen Yayınevi.
• Izgar, H. (2003). Çalışanlarda stres ve tükenmişlik, endüstri ve örgüt psikolojisi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Kahill, S. (1981). Symptoms of professional burnout: A review of the empirical evidence. Canadian Psychology, 29(3), 284‐297.
• Karaaslan, İ., Uslu, T., ve Esen, S. (2020). Beden eğitimi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik, iş doyumu ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Journal of Health and Sport Sciences, 3(1), 7-18.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi (25. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kelecek, S., Kara, F. M., Çetinkalp, F. Z. K., ve Aşçı, F. H. (2016). “Sporcu Tükenmişlik Ölçeği” nin Türkçe Uyarlaması. Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 150-161.
• Killham, M. E., Mosewich, A. D., Mack, D. E., Gunnell, K. E., ve Ferguson, L. J. (2018). Women athletes’ selfcompassion, self-criticism, and perceived sport performance. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 7(3): 297-307.
• Koç Doğan, N. E. (2022). Genç -yıldız erkekler grekoromen güreş milli takım sporcularının öz duyarlıkları ve yaşam doyum. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(54), 840-850.
• Neff, K. D. (2003). Self compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2, 85-102.
• Raedeke, T. D., ve Smith, A. L. (2001). Development and preliminary validation of an athlete burnout measure. Journal of Sport and Exercise Psychology, 23, 281-306.
• Reyes, D. (2011). Self‐compassion: a concept analysis. Journal of Holistic Nursing, 30(2), 81- 89.
• Salzberg, S. (1997). Loving kindness: The revolutionary art of happiness. Boston, MA: Shambala.
• Tingaz, E. O., ve Atalay, Z. (2021). Sporcu öz şefkat ölçeği-kısa formu: Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 12(3), 305-318.
• Uzunbacak, H. H., ve Karagöz, Ş. (2022). Öz-şefkatin ve affetmenin iş yeri mutluluğu üzerindeki etkisi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 6(1), 16-38.
• Yıldız, M. E., Gürer, B., ve Esentaş, M. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin spora ilişkin tutumları ile tükenmişlik düzeyleri ilişkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 14-26.