Spor Bilimleri Fakültesinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Doping Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 3, 43 - 56, 26.10.2023

Hayati Arslan

Öz

Çalışma farklı üniversitelerin spor bilimleri alanında öğrenim gören öğrencilerin doping bilgi düzeylerini incelemek amacıyla tasarlanmıştır. Çalışmaya yaş ortalaması 22,86±1,79 yıl olan altı farklı üniversitenin (Erciyes, Ondokuz Mayıs, Mardin Artuklu, Balıkesir, Siirt ve Akdeniz) spor bilimleri alanında öğrenim gören üniversite öğrencileri olmak üzere 299 kadın, 331 erkek toplamda 631 öğrenci gönüllü olarak katıldı. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan “Demografik Bilgi Formu”; öğrencilerin doping bilgi düzeylerini incelemek için Gençtürk ve ark. (2009) tarafından geliştirilen, “Doping Bilgi Düzeyi Anketi” kullanıldı. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 22 paket programı kullanıldı. Verilerin analizinde yüzde frekans analizleri kullanıldı. Araştırmada öğrencilerin doping bilgi düzeyi üniversite, cinsiyet vb. değişkenlerine göre incelendi. Öğrencilerin büyük çoğunluğunun %20,3’ünün doping sözcüğünü ilk olarak antrenör veya eğitmeninden duyduğunu ifade etmişlerdir. 158 öğrenci (%25,1), dopingi performansı yapay yolla artırmak olarak tanımlamıştır. Öğrencilerin %64,8’i dopingin bireysel sporlarda daha fazla kullanıldığını belirtmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin %30,6’sı dopingin sporcuların performansını "çok" artırdığını belirtmişlerdir. Spor bilimleri öğrencilerin büyük çoğunluğu (%63,5), dopingin sağlığa olumsuz etkileri olduğunu düşünmektedirler. Katılım gösteren öğrencilerin %48,3’ü sporcuların doping kullanımındaki psikolojik sebeplerinin kazanmak olduğunu belirtmişlerdir. Farklı üniversitelerdeki spor bilimleri öğrencilerinin doping konusundaki görüş ve tutumları çeşitlilik göstermektedir. Her üniversitenin öğrencileri arasında doping konusunda farklı düşüncelerin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada doping konusunda olan farklı düşüncelerin cinsiyete göre de olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak farklı üniversitelerdeki spor bilimleri öğrencilerinin doping konusundaki görüş ve tutumlarında çeşitlilik olduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte, öğrencilerin doping konusundaki görüşleri cinsiyete göre de farklılık göstermektedir. Özellikle sporcuların ve spor bilimleri öğrencilerinin doping konusundaki bilgi düzeyleri artırılabilir ve sağlıklı sporculuk kültürü teşvik edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Doping, Spor Bilimleri, Üniversite

An Examination of Doping Knowledge Levels Among Students Enrolled in the Faculty of Sports Sciences

Öz

The study was designed to examine the doping knowledge levels of students enrolled in sports sciences programs at different universities. A total of 631 students (299 females, 331 males), with an average age of 22.86±1.79 years, voluntarily participated in the study from six different universities (Erciyes, Ondokuz Mayıs, Mardin Artuklu, Balıkesir, Siirt, and Akdeniz) offering programs in sports sciences. The data collection instrument comprised a "Demographic Information Form" created by the researchers, and the "Doping Knowledge Level Questionnaire" developed by Gençtürk et al. (2009) was used to assess students' doping knowledge levels. The statistical analysis of the data was performed using SPSS 22 software, and percentage frequency analyses were conducted. The students' doping knowledge levels were examined with respect to variables such as university and gender. A majority of the students (20.3%) stated that they first heard about doping from their coach or instructor. 158 students (25.1%) defined doping as artificially enhancing performance. 64.8% of the students indicated that doping is more commonly used in individual sports. 30.6% of the participating students believed that doping significantly enhances athletes' performance. A substantial proportion of sports sciences students (63.5%) thought that doping has negative effects on health. Furthermore, 48.3% of the participants indicated that the psychological reasons for athletes' doping usage are centered around winning. Doping-related opinions and attitudes of sports sciences students from different universities varied significantly. Distinct perceptions regarding doping were identified among students from different universities. Moreover, the study identified gender-based differences in students' opinions about doping. In conclusion, diverse opinions and attitudes toward doping were observed among sports sciences students from various universities. Additionally, students' perspectives on doping exhibited variations based on gender. Enhancing doping-related knowledge levels among athletes and sports sciences students could promote a healthier sports culture.

Anahtar Kelimeler

Doping, Sports Sciences, University

Kaynakça

• Akgün, N. (1991). Spor Yarışmalarında Anabolik Androjenik Steroidlerin Ergojenik Maddelerin ve Drogların Kullanımı. Ankara: Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Aydemir Y. (2019) Antrenörlük eğitimi bölümü öğrencilerinin doping hakkındaki bilgi düzeyleri ve görüşlerinin incelenmesi: Bartın üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Anabilim Dalı, Bartın.
• Çelik, B., Certel, Z., Bahadır, Z., ve Makaracı, M. (2022). Bireysel spor dallarıyla uğraşan antrenör ve sporcuların doping bilgi düzeylerinin ve düşüncelerinin karşılaştırılması. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 2(2), 95-108.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGram-Hill Publishing.
• Gençtürk, G., Colakoglu, T. & Demirel, M. (2009). Elit sporcularda doping bilgi düzeyinin ölçülmesine yönelik bir araştırma güreş örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (3), 213-221.
• Green, M. (2009). Podium or participation? Analysing Policy Priorities under Changing Modes of Sport Governance in the United Kingdom. International Journal of Sport Policy. 1(2), 121-144
• Karacabey, K., Seyhan, S., Öntürk, Y., Apur U. ve Akyel, Y. (2017). Genç sporcuların dopinge yönelimine etken olarak doping hakkındaki bilgi düzeyleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2/2), 168-179.
• Karakoç E. (2007). Cumhuriyet üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin doping içerikli ilaç kullanma sıklığının araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Öztürk EG., Suveren S., ve Çolakoğlu T. (2012). Türkiye’de doping, sporcuların doping bilgi düzeylerinin ölçülmesi (Hentbol Örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi [Bağlantıda]. 9:1. Erişim: http://www.insanbilimleri.com
• Yıldız, M., Pala, A., Biner, M., ve Göral, Ş. (2016). Bireysel ve takım sporları ile ilgilenen sporcuların doping hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Ortopedi Travmatoloji ve Spor Hekimliği Dergisi, 6, 1-12.
• Zülal, Aslı (2004), ‘’Sporun Karanlık Yüzü Doping’’, Bilim ve Teknik Dergisi, S:44.