BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR DERSİ ÖZELİNDE KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 402 - 427, 23.10.2025

Sevim Handan Yılmaz , Mehmet Çetin , Berk Hakan Yılmaz

https://doi.org/10.70007/yalovaspor.1761716

Öz

Beden eğitimi ve spor öğretmenleri kapsayıcı eğitimin uygulanmasında kilit rol oynarlar, ancak bakış açıları yeterince araştırılmamıştır. Fenomenolojik bir yaklaşım kullanan bu nitel çalışma, ölçüt örnekleme yoluyla seçilen 10 beden eğitimi ve spor öğretmeninin (5 kadın, 5 erkek; yaşları 29-55) deneyimlerini, zorluklarını ve stratejilerini incelemektedir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmenlerin kapsayıcı eğitime hazırlık için bireyselleştirilmiş eğitim planları (BEP) geliştirme, öğrencilerin ihtiyaçlarını belirleme, danışmanlara danışma ve çevrimiçi kaynakları kullanma gibi çeşitli hazırlık adımları uyguladığını ortaya koymaktadır. İki ana öğretim yaklaşımı gözlemlenmiştir: özel öğretim teknikleri ve kişiselleştirilmiş yöntemler. Öğretmenler dört büyük zorluk bildirmiştir: (1) çevresel faktörler (yetersiz tesisler/kaynaklar), (2) öğrenciye özgü zorluklar (davranışsal/öğrenme sorunları), (3) öğretmenle ilgili engeller (eğitim/destek eksikliği) ve (4) sistemik sorunlar (yetersiz politika ve müfredat desteği). Çabalarına rağmen, sınırlı eğitim ve yapısal kısıtlamalar etkili uygulamayı engellemektedir. Kapsayıcılığı artırmak için çalışma, kapsayıcı pedagoji konusunda öğretmen eğitiminin iyileştirilmesini, kaynakların ve altyapının artırılmasını ve eğitimciler, danışmanlar ve politika yapıcılar arasında iş birliğinin teşvik edilmesini önermektedir. Gelecekteki araştırmalar, mesleki gelişim ve sistemik desteğin kapsayıcı beden eğitimi üzerindeki uzun vadeli etkisini değerlendirmek için uzunlamasına çalışmalar içermelidir.

Anahtar Kelimeler

Kapsayıcılık , Eğitim , Kapsayıcı eğitim , Beden eğitimi , Beden eğitimi ve spor dersi

Inclusion Education in Physical Education and Sports Course

Öz

Physical education and sports teachers are key to implementing inclusive edu-cation, yet their perspectives are underexplored. This qualitative study, using a phenom-enological approach, examines the experiences, challenges, and strategies of 10 physical education and sports teachers (5 female, 5 male; aged 29–55) selected through criterion sampling. Data were collected via semi-structured interviews and analyzed using content analysis. Findings reveal that teachers engage in several preparatory steps for inclusion, such as developing individualized education plans (IEPs), identifying students’ needs, consulting with counselors, and using online resources. Two main instructional ap-proaches were observed: specialized teaching techniques and personalized methods. Teachers reported four major challenges: (1) environmental factors (inadequate facili-ties/resources), (2) student-specific difficulties (behavioral/learning issues), (3) teach-er-related barriers (lack of training/support), and (4) systemic issues (insufficient policy and curriculum support). Despite their efforts, limited training and structural constraints hinder effective practice. To enhance inclusion, the study recommends improving teacher training on inclusive pedagogy, increasing resources and infrastructure, and fostering collaboration among educators, counselors, and policymakers. Future research should in-clude longitudinal studies to assess the long-term impact of professional development and systemic support on inclusive physical education.

Anahtar Kelimeler

Inclusion , Education , Inclusive education , Physical education , Physical education and sports lessons

Kaynakça

• Acarlar, F. (2013). Kaynaştırma modeli ve özel gereksinimli küçük çocukların özellikleri. In B. Sucuoğlu & H. Bakkaloğlu (Eds.), Okul öncesinde kaynaştırma (pp. 21–73). Kök Yayınları.
• Alhumaid, M. M., Althikr Allah, B. A., Alhuwail, A. A., Alobaid, M. A., Abu Hamad, N. N., Alsalman, Z. A., ... & Bastos, T. (2022). Physical education teachers’ attitudes toward inclusion of students with disabilities in Saudi Arabia. Frontiers in Psychology, 13, 1006461. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1006461
• Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(1), 39–56.
• Aydın, M. (2014). Assessing knowledge levels of secondary school physical education and sports teachers about inclusive education. Educational Research and Reviews, 9(7), 174–182. https://doi.org/10.5897/ERR2014.1902
• Block, M. E. (2007). A teacher's guide to including students with disabilities in general physical education. Brookes Publishing.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25th ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cavkaytar, A. (2017). Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar ve özel eğitim. In İ. H. Diken (Ed.), Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar ve özel eğitim (pp. xx–xx). Pegem Akademi Yayınları.
• Çalışkan, E. (2011). Engelli çocuklarda spor eğitimi ve ailelerin yaklaşımları. I. Uluslararası Katılımlı Engellilerde Beden Eğitimi ve Spor Kongresi, 5-7 Mayıs 2011, Konya, 30.
• Demirhan, G. (2003). Dünyada beden eğitimi öğretmeni yetiştirme. Çağdaş Eğitim Dergisi, 300, 13–22. Deniz, E., & Çoban, A. (2019). Kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 734–761.
• Diken, İ. H., & Batu, S. (2015). Kaynaştırmaya giriş. In İ. H. Diken (Ed.), İlköğretimde kaynaştırma (pp. xx–xx). Pegem Akademi Yayınları.
• Ergin, M. (2022). Beden eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik görüşleri. Turkish Studies Education, 17(1), 73–90. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.52149
• Granada Azcárraga, M., Pomés Correa, M. P., & Sanhueza Henríquez, S. (2020). Actitud de los profesores hacia la inclusión educativa. Papeles de Trabajo, 25, 51–59. https://doi.org/10.35305/revista.v0i25.88
• Güneş, A. (2002). Okullarda beden eğitimi ve oyun öğretimi. Pegem Yayıncılık.
• Güngör, N. B., Yılmaz, A., & İlhan, E. L. (2019). Yaşam kalitesi bağlamında özel bir sporcunun kazanımları: Ebeveyn görüşleri doğrultusunda bir durum çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(3), 1–23.
• Heward, W. (2006). Exceptional children: An introduction to special education. Merrill Prentice Hall.
• Hutzler, Y., Meier, S., Reuker, S., & Zitomer, M. (2019). Attitudes and self-efficacy of physical education teachers toward inclusion of children with disabilities: A narrative review of international literature. Physical Education and Sport Pedagogy, 24(3), 249–266.
• İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315–324.
• Kargın, T. (2006). Kaynaştırma: Temel kavramlar, tarihçe ve ilkeler. In A. Oktay & Ö. Polat Unutkan (Eds.), İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları: Yaklaşımlar, yöntemler, teknikler (pp. xx–xx). MORPA Kültür Yayınları Ltd. Şti.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B., & Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431–2464.
• Jin, J., & Yun, J. (2013). Three frameworks to predict physical activity behavior in middle school inclusive physical education: A multilevel analysis. Adapted Physical Activity Quarterly, 30(3), 254–270. https://doi.org/10.1123/apaq.30.3.254
• Lieberman, L. J., & Houston-Wilson, C. (2009). Strategies for inclusion: A handbook for physical educators. Human Kinetics.
• Lohrmann, S., & Bambara, L. M. (2006). Elementary education teachers' beliefs about essential supports needed to successfully include students with developmental disabilities who engage in challenging behaviors. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 31(2), 157–173.
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Orakçı, Ş., Aktan, O., Toraman, Ç., & Çevik, H. (2016). The influence of gender and special education training on attitudes towards inclusion. International Journal of Instruction, 9(2), 107–122.
• Orel, A., Zerey, Z., & Töret, G. (2004). Sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 5(1), 23–33.
• Öztürk, C. Ç., & Eratay, E. (2010). Eğitim uygulama okuluna devam eden zihin engelli öğrencilerin öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı hakkında görüşlerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 145–159.
• Ramos, J., Gomez-Paniagua, S., Adsuar, J. C., Mendoza-Muñoz, M., Castillo-Paredes, A., Denche-Zamorano, A., Garcia-Gordillo, M. A., & Barrios-Fernandez, S. (2023). Attitudes towards peers with disabilities among schoolchildren in physical education classes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 3802. https://doi.org/10.3390/ijerph20053802
• Sanioğlu, A., Büyükkaragöz, S., Duman, S., & Sarı, H. (2008). İlköğretim okullarındaki özel eğitim sınıflarında görevli öğretmenlerin beden eğitimi ders programı ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 40–50.
• Sucuoğlu, B. (2006). Etkili kaynaştırma uygulamaları. Ekinoks Yayınları.
• Sevilla Santo, D. E., Martín Pavón, M. J., & Jenaro Río, C. (2018). Actitud del docente hacia la educación inclusiva y hacia los estudiantes con necesidades educativas especiales. Innovación educativa, 18(78), 115–141.
• UNESCO. (2012). Addressing exclusion in education: A guide to assessing education systems towards more inclusive and just societies. Programme Document. Paris.
• Ünlü, H., Sünbül, A. M., & Aydos, L. (2008). Beden eğitimi öğretmenleri yeterlilik ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 23–33.
• Vickerman, P. (2007). Training physical education teachers to include children with special educational needs: Perspectives from physical education initial teacher training providers. European Physical Education Review, 13(3), 385–402. https://doi.org/10.1177/1356336X07083706
• Tristani, L., Sweet, S., Tomasone, J., & Bassett-Gunter, R. (2022). Examining theoretical factors that influence teachers' intentions to implement inclusive physical education. Research Quarterly for Exercise and Sport, 93(3), 564–577. https://doi.org/10.1080/02701367.2021.1877605
• Orhan, B. E., Uzunçayır, D., & İlhan, E. L. (2021). Kaynaştırma eğitimi sürecinde beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Aksaray University Journal of Sport and Health Researches, 2(1), 28–49.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10th ed.). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. H. (2023). Engellilik ve spora katılımda zorlanma: Karma model araştırması. (Yayımlanmış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr