COMPARISON OF SPATIAL RELATIONS IN MENZIL COMPLEXES ON THE HISTORIC ROUTES OF ANATOLIA

Yıl 2024, , 165 - 178, 30.10.2024

Funda Gençer

https://doi.org/10.57120/yalvac.1538297

Öz

Özet 1: Menzil Complexes had started to be constructed at the crossroads of significant trade routes since the Anatolian Seljuk period. These social structures promoted the growth of cities, facilitated commerce, and ensured safety in the Ottoman period. It is essential to examine the relationships between commercial, accommodation, religious, and educational spaces analytically in the design of the Menzil complexes. The study aims to determine the relationship between the functions in the Menzil complex by Visibility Graph Analysis (VGA) connectivity (connection between spaces) and through vision (movement path) analysis. In this way, the location and importance of the functions in the design of the range complexes established to promote urban development and trade will be determined.

Özet 2: The method of the study consists of two steps. In the first step, the space functions and the transitions between spaces were identified. In the second phase, the relation between the spaces that have different functions is investigated with the Visibility Graph Analysis (VGA) connectivity and through vision analysis by DepthMapX 0.8.0. It is seen that there is no clear distinction between plan organizations in terms of region or route, but the primary targets are preserved in terms of spatial organization. Ensuring spatial relationships while protecting the main objectives in different plan organizations shows the development of the architectural planning approach of that period.

Anahtar Kelimeler

Menzil Complexes, Visibility Graph Analysis, Plan Organization.

COMPARISON OF SPATIAL RELATIONS IN MENZIL COMPLEXES ON THE HISTORIC ROUTES OF ANATOLIA

Öz

Kaynakça

• 1. Lütfi Paşa. (1982). Asafname. A. Uğur (Trans.). Ankara: Kültür and Turizm Bakanlığı Publications.
• 2. Halaçoğlu, Y. (1992). Belen. Türkiye Dİyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 5, 403-404.
• 3. Müderrisoğlu, F. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Menzil Yolları ve Menzil Külliyeleri. (Unpublished PhD Thesis). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 4. Denktaş, M. (1997). İncesu Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Külliyesi. Vakıflar Dergisi, 26, 193–224.
• 5. Çetin C. (2014). Anadolu iskeleleri ve kara yolu bağlantıları (XVI. yüzyil sonları). International Journal of Social Science, 28, 349-367.
• 6. İreçek, K.Y. (1990). Belgrad-İstanbul Roma Askeri Yolu. A.K. Balkanlı (Trans.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• 7. Ertaş, M. Y. (2006). İstanbul-Şam haç güzergâhindaki menzil külliyelerinin bakım ve onarımı (1729-1732). Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 15, 1-24.
• 8. Güngör, Ş. (1997). İncesu-Kara Mustafa Paşa Medresesi Restorasyon Projesi. (Unpublished Master Thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• 9. Erkan, G. (2005). Tabhane. Toplum ve Sosyal Hizmet, 16(2), 53-56.
• 10. Tanman, B. (1988). Sinan’ın Mimarisi İmaretler, Mimarbaşı Kocasinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri I. Ankara Vakıflar Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• 11. Cezar, M. (1983). Typical Commercial Buildings of the Ottoman Classical Period and the Ottoman Construction System. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• 12. Sınmaz, S. (2017). Külliyelerin Mekansal Tasarımı: Anadolu’da Külliyelerin Gelişim Süreci ve Kentsel Tasarım Kurgusu. Kent Akademisi, 10(32), 381-395.
• 13. Cantay, G. 2023. Osmanli külliyelerinin kuruluşu. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
• 14. Tokay, H. (1994). Osmanlı külliyelerinin temel özellikleri ve günümüz ortamında değerlendirilmeleri. (Unpublished PhD Thesis). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• 15. Kuran, A. (1979, October 15-20). 15-16. Yüzyıllarda inşa edilen Osmanlı külliyelerinin mimari esasları hakkında bazı görüşler. I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi, İstanbul.
• 16. Ögel, S. (1963). Osmanlı devrinde Türk külliyesi. Türk Kültürü, 1(11), 37-41.
• 17. Kuban, D. (1981). Osmanlı mimarisinde külliye nedir. Hangi nedenlerle meydana gelmiştir ve nasıl biçimlenmiştir?. 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• 18. Akozan, F. (1969). Türk külliyeler. Vakıflar Dergisi, 8, 303-308.
• 19. Kuran, A. (1971). Orta anadolu’da klasik osmanlı mimarisi çağının sonlarında yapılan iki külliye. Vakıflar Dergisi, 9, 239-249.
• 20. Tokay, H. (1996). Külliye tanımı, kavramı, kapsamı, oluşum ve gelişimi. Isparta: S.D.Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Yayını.
• 21. Topçu, S. M. (2016). Sivas Yildizeli Kemankeş Mustafa Paşa Menzil Külliyesi. The Journal of Academic Social Science, 36, 108-130.
• 22. Yılmaz, S. (2017). Klasik Osmanlı Dönemi menzil külliyesi örneği: Eskişehir Kurşunlu Külliyesi. (Unpublished Master Thesis). Uludağ University, Bursa.
• 23. Eriş Kızgın, E. (2021). Menzil külliyelerinde yer alan sıbyan mektepleri. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 34-62.
• 24. Babacan, N. (2021, June 21-22). Sokollu Mehmed Pasha's Menzil Complexes. International Congress on Art and Design Research and Exhibition, 73-74. Turkey: Niğde.
• 25. Sarıhan, E. (2021). Visibility model of tangible heritage. Visualization of the urban heritage environment with spatial analysis methods. Heritage, 4(3), 2163–2182.
• 26. Abeynayake, T., Meetiyagoda, L., Kankanamge, N., & Mahanama, P. K. S. (2022). Imageability and legibility: cognitive analysis and visibility assessment in Galle heritage city. Journal of Architecture and Urbanism, 46(2), 126–136.
• 27. Körmeçli, P. Ş. (2022). Çankırı İstiklal Yolu Parkı'nın görünürlük grafik analizi (VGA) ile değerlendirilmesi. Artium, 10(1), 1–11.
• 28. Güngör, O. & Harman Aslan, E. (2020). Defining urban design strategies: An analysis of Iskenderun city center's imageability. Open House International, 45(4), 407–425.
• 29. Koutsolampros, P., Sailer, K., Varoudis, T., & Haslem, R. (2019, July 8-13). Dissecting visibility graph analysis: The metrics and their role in understanding workplace human behavior. 12th Space Syntax Symposium. China: Beijing.
• 30. Germanaite, I., Zaleckis, K., Butleris, R., Lopata, A., & Lopata, A. (2022). General spatial pattern and meta- pattern model for problems that need analytical approach in complex spatial systems. Applied Sciences, 12(1), 302, 1-20.
• 31. Moreira, A. & Serdoura, F (2024, June 24-28). Evaluating user satisfaction and dwelling program performance and adequacy in studio apartments in Lisbon. 14th Space Syntax Symposium. Cyprus: Nicosia.
• 32. Yunitsyna, A. & Shtepani, E. (2023). Investigating the socio-spatial relations of the built environment using the Space Syntax analysis – A case study of Tirana City. Cities, 133, 104147.
• 33. Nayır, Z. (1975). Osmanlı Mimarlığında Sultan Ahmet Külliyesi ve sonrası (1606-1690). İstanbul: İtü Baskı Atölyesi, İstanbul.
• 34. Kuran, A. (1986). Mimar Sinan. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayını.