“YAŞLILAR İÇİN YALNIZLIK ÖLÇEĞİ ” NİN TÜRK KÜLTÜRÜNE UYARLAMASI: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, - , 29.06.2015

Hanife Akgül Binnur Yeşilyaprak

Öz

Yaşam süresinin uzaması ile birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yaşlılara yönelik psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine duyulan gereksinim artmıştır. Bu çalışmada yalnızlık düzeyinin belirlenmesinde kullanılmak üzere Gierveld & Kamphuis (1985)  tarafından geliştirilmiş  olan ve 2006 yılında revize edilen “Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeğinin (YİYÖ)” Türk kültürüne uyarlanması amaçlanmıştır.  Çalışma grubunu oluşturan 809 kişinin verileri istatistiksel analizler için kullanılmıştır. YİYÖ’nin geçerliliğini sınamak amacıyla yapı geçerliliği ve ölçüt bağıntılı geçerlilik çalışmaları yapılmıştır. Ölçme aracının yapı geçerliği Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile test edilmiştir. Faktör analizi sonucunda YİYÖ’nün tüm maddelerin, öz değeri birden büyük iki faktörde toplandığı,  orijinalinde olduğu gibi ölçeğin iki faktörlü bir yapıya sahip olduğu bulunmuştur. Ölçüt bağıntılı geçerlik çalışmaları kapsamında YİYÖ’nin depresyon ile korelasyonu .69 ve yakınlık değişkeniyle korelasyonu ise -.65 dir.  Ölçeğin  Cronbach alfsı ise α = .85’tir. Ölçeğin test-tekrar test sonucu ise r=.93 dür.  Bu sonuçlara göre YİYÖ’nün hem alt boyutlar hem de toplam puan açısından kararlı ölçümler yapabildiği ve ölçüm güvenirliğinin yeterli olduğu söylenebilir. Bu özellikleri ile ölçeğin Türkiye’de yaşlılar ile ilgili çalışmalarda kullanılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, yalnızlık, yaşlı yalnızlık ölçeği, ölçek uyarlama

Kaynakça

• Büyüköztürk, S. (2003). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem A Yayıncılık: Ankara.
• Büyüköztürk, S., Çokluk, Ö., Şekercioglu, G. (2010). Çok Değişkenli İstatistik. Pegem A Yayıncılık: Ankara.
• Danış, N.Z., (2009). Kurumlarda Kalan Yaşlıların Yaşam Kalitesi Ve Bunu Etkeleyen Faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara.
• de Jong Gierveld, J. (1988). A Review Of Loneliness: Concept And Definitions, Determinants, And Consequences. Review in Clinical Gerontology, 8, 73-80.
• de Jong Gierveld, J., & Kamphuis, F.H. (1985). The development of a Rasch-type loneliness-scale. Applied Psychological Measurement, 9, 289-299.
• -
• de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1991). Kwaliteitsbepaling van meetinstrumenten via triangulatie. In P.G. Swanborn, J. de Jong Gierveld, T.G. van Tilburg, A.E. Bronner, & G.W. Meijnen (Eds.), Aspecten van onderzoek: Theorie, variabelen en praktijk (pp. 29-64). Rijksuniversiteit Utrecht, Vakgroepen Planning, Organisatie en Beleid & Empirisch Theoretische Sociologie.
• de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1992). Triangulatie in operationaliseringsmethoden. In G.J.N. Bruinsma & M.A. Zwanenburg (Eds.), Methodologie voor bestuurskundigen: Stromingen en methoden (pp. 273-298). Muiderberg: Coutinho.
• de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (1999). Living arrangements of older adults in the Netherlands and Italy: Coresidence values and behaviour and their consequences for loneliness. Journal of Cross-Cultural Gerontology, 14, 1-24.
• de Jong Gierveld, J., & van Tilburg, T.G. (2011). Manual of the Loneliness Scale 1999, VU University, Amsterdam, Erişim Tarihi:8 Ocak 2013. http://home.fsw.vu.nl/tg.van.tilburg/manual_loneliness_scale_1999.html
• de Leeuw, E.D. (1992). Data quality in mail, telephone, and face-to-face surveys. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.
• Dykstra, P.A. (2004). Diversity in partnership histories: Implications for older adults' social integration. In C. Phillipson, G. Allan, & D. Morgan (Eds.), Social networks and social exclusion: Sociological and policy issues (pp. 117-141). London: Ashgate.
• Ertan T., Eker E., Şar V., (1997). “Geriatrik Depresyon Ölçeğinin Türk Yaşlı Nüfusunda Geçerlilik Ve Güvenilirliği”. Nöropsikiyatri Arşivi, 34(1), 62-71.
• Eser S., Saatli G., Eser E., Baydur H., Fidaner C. (2010). “Yaşlılar İçin Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Modülü WHOQOL-OLD: Türkiye Alan Çalışması Türkçe Sürüm Geçerlilik ve Güvenilirlik Sonuçları” Türk Psikiyatri Dergisi, 2(1)37-48.
• Gökçe Kutsal Y., (2006). Yaşlanan Dünyanın Yaşlanan İnsanları, 65 Yaş Üzeri Yaşam Rehberi, (1. baskı), Meditime Ltd. Şti. yayını: İstanbul, ss.36-42.
• Grygiel, P., Humenny, G., Rebisz, S., Switaj, P., & Sikorska-Grygiel, J. (2011). Validating the Polish adaptation of the 11-item De Jong Gierveld Loneliness Scale. European Journal of Psychological Assessment.
• Kline, R. B. (2005). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (2nd ed.). The Guilford Press: New York London.
• Korporaal, M., Broese van Groenou, M.I., & van Tilburg, T.G. (2008). Effects of own and spousal disability on loneliness among older adults. Journal of Aging and Health, 20, 306-325.
• Peplau, L.A., ve Perlman, D. (1982). Perspective on loneliness. In L.A. Peplau ve D.Perlman (Eds), Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and threapy (pp. 1–8). Wiley Interscience: New York.
• Siviş, R. ve Demir, A. (2004). Ageing and mental health in the developing world: Turkish case. Bildiri Sunumu. International Federation on Ageing 7th Global Conference, Singapur.
• Sullivan, H. S. (1953). The Interpersonal Theory of Psychiatry. NY: W.W. Norton ve Company: New York.
• Treacy,P., Butler, M., Byrne, A., Drennan, J., Fealy, G., Frazer, K., and K. Irving (2004). Loneliness and Social Isolation Among Older Irish People. School of Nursing and Midwifery University College Dublin, Report no. 84.
• TÜİK, (2013). Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 27.01.2015).
• van Baarsen, B. (2001). How's life? Adaptation to widowhood in later life and the consequences of partner death on the experienced emotional and social loneliness. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.
• -
• van Tilburg, T.G. (1988). Verkregen en gewenste ondersteuning in het licht van eenzaamheidservaringen [Obtained and desired social support in association with loneliness]. PhD Dissertation, Vrije Universiteit Amsterdam.
• -
• van Tilburg, T.G., & de Jong Gierveld, J. (1999). Cesuurbepaling van de enzaamheidsschaal (Cutting scores on the De Jong Gierveld Loneliness Scale). Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 30, 158-163.
• van Tilburg, T.G., Havens, B., & de Jong Gierveld, J. (2004). Loneliness among older adults in the Netherlands, Italy and Canada: A multifaceted comparison. Canadian Journal on Aging, 23, 169-180.
• Victor, C., Scameler, S.,Bond, J. (2012). The Socıal World Order Of Older People, New York: Springer Publishing Company, LLC. E-book ISBN: 978-0-8261-0800-5
• Weiss, R.S. (1973). Loneliness: The experience of emotion and social isolation. Cambridge: MIT Pres.
• Yesavage JA, Brink TL, Rose TI ve ark. (1983). “Development And Validation Of A Geriatric Depression Screening Scale: A Preliminary Report”. J Psychiatric Research, 17: 37-49.