YAŞLILARIN ANTROPOMETRİK ÖLÇÜLERİNİN İÇ MEKȂN TASARIMINA UYGULANMASI

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, - , 21.12.2015

Velittin Kalınkara

Öz

Dünya nüfusu hızla yaşlanmakta ve yaşlılar giderek daha önemli bir tüketici grubu haline gelmektedir. Bu süreç ergonomi ve tasarım mesleklerini önemli ölçüde etkilemektedir. Ergonomist ve tasarımcıların yaşlı tüketicilerin yaşamını kolaylaştıracak ürünler tasarlayabilmeleri için antropometrik verilere ihtiyaç vardır. Ancak yaşlılara yönelik tasarımlar için verilerin yetersizliği ortadadır. Yaşlı bireylerin antropometrik ölçülerinin belirlenmesi, gözden geçirilmesi, tasarıma yansıtılması, kullanışlı ve optimum donanımların, araç-gereçlerin üretilmesi bir sorundur. Yaşlı nüfus giderek katlanmaktadır. Doğal olarak yaşlıların yaşamlarını uzun süre bağımsız olarak sürdürmeleri bir zorunluluktur. Özellikle yaşlılara yönelik mevcut ve tasarlanacak kurumların, yaşlı mekanlarının ve konutların yaşlının yaşamını kolaylaştırarak onları aktif hale getirmesi önemlidir. Ergonomik yaklaşım ve geronteknoloji yaşlıların tanınması, onların çevreyle uyum sağlaması ve tatmin edici bir yaşam sürdürmesi konusunda bir strateji sağlar. Yaşlının günlük yaşamını destekleyen mekan ve yer alan ürünler bireyin yerinde yaşamasını desteklediği gibi yaşam kalitesini de artıracaktır. Derleme niteliğindeki bu makalede yaşlıların antropometrik ölçülerinin tasarıma nasıl yansıtılacağı ele alınmakta, nitelikli ve bağımsız bir yaşam üzerindeki etkileri tartışılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Al-Ansari, M.S. and Mokdad, M. (2015). Elderly anthropometrics for ergonomic purposes. Journal of Educational & Psychological Sciences, 16, 1:605-632.
• Ankerson, K.S. and Gabb, B.S. (2002). Aging in place: Breaking the barriers. Implications, 7, 4:1-7.
• Arpaci, F. (2013). The investigation of the anthropometric dimensions of the university students in desk design for the classrooms. International Journal of Academic Research, 5, 2:217-221.
• Barli, O., Midilli Sari, R., Elmali, D. and Aydintan, E. (2006). Anthropometric evaluation of the crèches children furniture in Turkey. Coll. Antropol. 30, 4:853-865.
• Borkan, G.A., Hults, D.E. and Glynn, R.J. (1983). Role of longitudinal change and secular trend in age differences in male body dimensions. Human Biol. 55, 629-641.
• Brick, Y. and Lowenstein, A. (2011). Introduction. İFA Global Ageing, 7, 2:3-4.
• BS 4467 (1969). Guide to dimensions in designing for elderly people. London: British Standards Institution.
• Câmara, J.J.D., Engler, R.D.C. and Fonseca, P.D.O. (2010). Analysis and ergonomics of houses for elderly people. Periodicum Biologorum UDC, 112, 1:47-50.
• Cook, C.C., Yearns, M.H. and Martin, P. (2005). Aging in place: Home modifications among rural and urban elderly. Housing and Society, 32, 1:85-106.
• Damon, A. and Stoudt, H.W. (1963). The functional anthropometry of old men. Human Factors, 5, 483-491.
• Damon, A., Seltzer, C.C., Stoudt, H.W. and Bell, B. (1972). Age and physique in healthy white veterans at Boston. J. Gerontol. 27, 202-208.
• Dawal, S.Z.M., İsmail, Z., Yusuf, K., Abdul-Rashid, S.H., Shalahim, N.S.M., Abdullah, N.S. and Kamil, N.S.M. (2015). Determination of the significant anthropometry dimensions for user-friendly designs of domestic furniture and appliances - experience from a study in Malaysia. Measurement, 59, 205-215.
• Dreyfuss, H. (1993). The Measure of Man and Woman: Human Factors in Design. New York: Whitney Library of Design.
• Fausset, C.B., Kelly, A.J., Roger, W.A. and Fisk, A.D. (2011). Challenges to aging in place: Understanding home maintenance difficulties. Journal of Housing for the Elderly, 25, 2:125-141.
• Fozard, J.L. (1981). Person-environment relationships in adulthood: Implications for human factors engineering. Human Factors, 23, 7–27.
• Friedlander, J.S., Costa, P.T., Bosse, R., Ellis, E., Rhoads, J.G. and Stoudt, H.W. (1977). Longitudinal physique changes among healthy white veterans at Boston. Human Biol. 49, 541-558.
• Gönen, E., Kalınkara, V. and Özgen, Ö. (1991). Anthropometry of Turkish women. Applied Ergonomics, 22, 6:409-411.
• Ismaila, S.O., Musa, A.I., Adejuyigbe, S.B. and Akinyemi, O.D. (2013). Anthropometric design of furniture for use in tertiary institutions in Abeokuta, Southwestern Nigeria. Engineering Review, 33, 3:179-192.
• Jarosz, E. (2000). Anthropometry of elderly women in Poland: Dimensions for design. International Journal of Industrial Ergonomics, 25, 2:203-213.
• Kahya, E., Gülseren, E., Gelen, E. ve Aydın, S. (2011). Yüksek öğretim öğrencileri için ergonomik sıra ve masa tasarımı. (s. 2-16). 17.Ulusal Ergonomi Kongresi, Eskişehir.
• Kalınkara, V. (1990). Yaşlı Kadınlarda Antropometrik Veri-Mutfak Donanımı İlişkisi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi AD, Doktora Tezi, Ankara.
• Kalınkara, V. (2010). Yaşlı bireyler için yaşam çevresinin ergonomik tasarımı. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2010, 1:54-64.
• Kalınkara, V. ve Arpacı, F. (2015). Yerinde yaşlanma. V. Kalınkara (ed.). Yaşlılık: Disiplinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler-2. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kalınkara, V., Çekal, N., Akdoğan, I. and Kacar, N. (2012). Anthropometric measurements related to the workplace design for female workers employed in the textiles sector in Denizli, Turkey. Eurasian J. Anthropol. 2, 2:102-111.
• Kalınkara, V., Çolakoğlu, H.E., Erturan, G. ve Güngör, H. (2011). Yükseköğrenim yapılarında eğitim donanımı tasarımına yönelik antropometrik ölçülerin belirlenmesi. Verimlilik Dergisi, 4:77-90.
• Kalınkara, V. and Gönen, E. (1992). The relation between anthropometric measurements of elderly women and work heights in kitchen. Intern. Journal for Housing Science and Its Applications, 16, 3:189-196.
• Kamal, K. and Samuel, T. (2001). Anthropometry for design for the elderly. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 7, 1: 15–34.
• Kashyap, S.N. (2011). Assessment of furniture in old age homes of Uttarakhand, North India. J Hum Ecol, 34, 3: 171-177.
• Kayis, B. and Özok, A.F. (1991a). The anthropometry of Turkish army men. Applied Ergonomics, 22, 1:49-54.
• Kayis, B. and Özok, A.F. (1991b). Anthropometric survey among Turkish primary school children. Applied Ergonomics, 22, 1:55-56.
• Kelly, P.L. and Kroemer, K.H.E. (1990). Anthropometry of the Elderly: Status and Recommendations. Human Factors, 5, 571–595.
• Kirvesoja, H., VaKyrynen, S. and Hak, I.A. (2000). Three evaluations of task surface heights in elderly people‘s homes. Applied Ergonomics, 31, 109-119.
• Kothiyal, K. and Tettey, S. (1997). Anthropometry of the elderly Australian. Proceedings of the 13th Triennial Congress of the International Ergonomics Association, Tampere, Finland.
• Kothiyal, K. and Tettey, S. (2001). Anthropometry for design for the elderly. Int. J. of Occupational Safety and Ergonomics, 7, 1:15-34.
• Lecovich, E. (2014). Aging in place: From theory to practice. Anthropological Notebooks, 20, 1:21-33.
• Levy, D. and Malcolm, C. (2015). Life-Span Design of Residential Environments for an Aging Population: Design and Problems of Aging. Los Angeles: Southern California Andrus Gerontology Center.
• Molenbroek, J.F.M. (1987). Anthropometry of elderly people in the Netherlands: Research and applications. Applied Ergonomics, 3, 187-199.
• Norazizan, S.A.R.S., Rosnah, M.Y., Aizan, H.T., Lina, G.S.C. and Rizal, H.M. (2006). Ageing-in-Place: Towards an ergonomically designed home environment for older Malaysians. Gerontechjournal, 5, 1:92-98.
• Octavia, J.R. and Widjaja, M.S. (2013). Ergonomic living-dining room design to enhance assisted living for elderly people in Indonesia. Advanced Engineering Forum, 10, 51-56.
• Pheasant, S. (1986). Bodyspace Anthropometry: Ergonomics and Design. London: Taylor and Francis.
• Rashid, SNSA, Hussain, M.R. and Yusuff, R.M. (2008). Designing homes for the elderly based on the anthropometry of older Malaysians. Asian J Gerontol Geriatr, 3, 75-83.
• Rioux, L. (2005). The well-being of aging people living in their own homes. Journal of Environmental Psychology, 25, 231–243.
• Roberts, D.F. (1960). Functional anthropometry of elderly women. Ergonomics, 4, 321-327.
• Rogers, N., Ward, J., Brown, R. and Wright D. (1996). Ergonomic data of elderly people and their application in rehabilitation design. Disabil Rehabil.,18, 10:487-496.
• Rosnah, M.Y., Rashid, S.N.S.A, Hamid, T.A., Goh, S.C.L. and Rizal, R.M. (2005). Anthropometric dimensions of older Malaysians: Towards designing an ergonomically friendly home environment for the elderly, Gerontechjournal, 3, 4:196.
• Rosnah, M.Y., Rizal, H.M. and Sharifah-Norazizan, S.A.R. (2009). Anthropometry dimensions of older Malaysians: Comparison of age, gender and ethnicity. Asian Social Science, 5, 6:133-140.
• Siqueira,V.O., Costa, B.V.L., Lopes, A.C.S., Santos, L.C., Costa, M.F.L. ve Caiaffa, W.T. (2012). Different equations for determining height among the elderly: The Bambuí cohort study of aging. Cad. Saúde Pública , 28, 1:125-134.
• Stoudt, H.W. (1981). The anthropometry of the elderly. Human Factors, 1, 29-37.
• Sulaiman, R., Taha, Z. and Dawal, S.Z.M. (2013). Application of anthropometric dimensions for estimating stove height, stove depth and cooking task envelope for Malaysian elderly population. Pertanika J. Sci. & Technol. 21, 1:15–28.
• Ward, J.S. and Kirk, N.S. (1967). Anthropometry of elderly women. Ergonomics, 1, 17-24.
• Wright, U., Kumar, G.M. ve Mital, A. (1994). Reach design data for the elderly. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting, 38, 2: 137-141.
• Yusuff, R.M., Hussein, M.R. and Rashid, S.N.Y.A. (2015). Application of anthropometry data for elderly home design. http://www.hfem.org/conference/pdf/Lecture%20 abstracts/L2%20 Rosnah%20et%20al%20Abstract.pdf Son erişim: 13.08.2015.