Herkes İçin Sürdürülebilir Ürün Tasarımı: Braun Prize Tasarım Yarışması Analizi

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 64 - 81, 29.12.2016

Hatice Kübra Dolap Osman Tutal

Öz

Bu çalışmada, 21. yüzyıldaki demografik eğilimlere eşlik eden herkes için tasarım ve sürdürülebilirlik kavramları bağlamında Braun Prize Uluslararası Tasarım Yarışması analiz edilmiştir. Analizler, yarışmada ödül alan ve finale kalan ürün tasarımları üzerinden yapılmış, çeşitli tasarım yaklaşımları arasında güncelliğini koruyan herkes için tasarım ve sürdürülebilirlik kavramlarının birlikteliği ve ilişkileri sorgulanmıştır. Analizlerde kalitatif veri toplama tekniklerinden biri olan doküman inceleme yöntemi ile kavramları oluşturan prensipler ve bu prensiplere eklenen güncel yaklaşımlar ele alınmıştır. Elde edilen bilgiler
doğrultusunda sayısal çıktılar elde etmeye ve genelleme yapabilmeye imkan tanıyan kantitatif araştırma yöntemi kullanılarak bir kontrol listesi oluşturulmuş, Braun Prize Uluslararası Tasarım Yarışmasında 2001-2015 yılları arasında ödül alan ve finale kalan ürünler herkes için tasarım ve sürdürülebilirlik kavramları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Yapılan analizler ve
değerlendirmeler sonucunda, ürün tasarımı ve ergonomisine yansıyan temel ilkelerin neler olduğu, bu ilkelerin yıllara göre artış ve azalışları ile ürün gruplarına göre kullanım alanları
ortaya konmuştur. Sonuç olarak, yaşamının belirli dönemlerinde kısıtlılıklarla karşılaşan kişilerin, özellikle de yaşlı kullanıcıların yaşam kalitelerini etkileyen sürdürülebilir niteliklere sahip ürünler tasarım ilkeleri ve ergonomik açıdan tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler: 1. Ürün tasarımı, 2. Herkes için tasarım, 3. Sürdürülebilirlik, 4. Braun Prize Yarışması, 5. Yaşlılık ve engellilik

Kaynakça

• Akyol, E. (2009). Endüstriyel Tasarım Eğitiminde Evrensel Tasarım Algısı, Yüksek Lisans Tezi.
• Dolap, H. K. (2016). Evrensel Tasarım ve Sürdürülebilirlik Kavramlarının Braun Prize Ödülleri Üzerinden Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y. (2009). DOSYA Tasarıma Kapsayıcı Yaklaşım: Herkes İçin Tasarım, Mimarlık 347, Mayıs-Haziran.
• Goldsmith , S. (1963). Designing for the Disabled, RIBA Publication, London,UK.
• Gossett, A. vd. (2009). Beyond Access: A Case Study on The Intersection Between Accessibility, Sustainability and Universal Design, Disability and Rehabilitation: Assistive Technology.
• Hanson, J. (2004). The Inclusive City: Delivering A More Accessible Urban Environment Through Inclusive Design, Conference Paper, International Construction Conference Responding to Change,7-8 September 2004.
• Kavak, M. (2010). Evrensel Tasarım Yaklaşımı Bağlamında Kamusal Mekanlar: Harbiye Kongre Vadisi Örneği ,Yüksek Lisans Tezi.
• Liu, Y. ve Hou, Y.(2010). Green and Harmony Idea Study Based on the Sustainable Universal Design, 2nd Conference on Environmental Science and Information Application Technology.
• Mace, R.L. (1998). “A Perspective on Universal Design”, Designing for the 21st Century: An International Conference on Universal Design, FAIA.
• Mikiten, E.(2013). Redefining Sustainable Design, Universal Design Newsletter, http://d27vj430nutdmd.cloudfront.net/25094/152377/981791660a7e212d3ffb4bf3a4f2b053bcd2566d.1.pdf
• Miyake, Y. (2001). Landscape Design (Chapter 48), edited by: Preiser, W.F.E. and Ostroff E., Universal Design Handbook, McGraw Hill, New York, USA.
• Mustaquim, M. M. (2013) Nyström, T., Designing Sustainable IT System- From the Perspective of Universal Design Principles, 7th International Conference, UAHCI 2013, Held as Part of HCI International.
• Rossetti, R. (2012). It's Time To Live Green, Special Living.(http://www.udll.com/a/articles/its-time-to-live-green.pdf)
• Steinfeld E. ve Maisel J., L. (2012). Universal Design Creating Inclusive Environment, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
• Story, M.F., Mueller,J.L., ve Mace ,R.L. (1998). The Universal Design File Designing for People of All Ages and Abilities, Published by the Center for Universal Design , North Carolina State University (http: //www.udeducation.org./resources/63.html).
• Sykes, K. (2013). Sustainable, Visitible and Universal By Design, (http://www.archfoundation.org/2013/06/sustainable-visitable-and-universal-by-design/
• Tierney, M.(2012). Universal Design and Sustainability in Architectural Education: A Student's Opinion, Universal Design Newsletter, Nisan.
• TÜİK (2013), İstatistiklerle Yaşlılar 2013, TUİK Yayınları, Ankara.
• Tutal, O. (2013). Hala Tercihli Bir Yaklaşım: Herkes İçin Tasarım, Herkes İçin Tasarım Müfredatı Geliştirme Çalıştayı, s. 108
• Zec, P. (2009). Universal Design Best Practice, Red Dot Edition, Essen, Germany.