YAŞLILARIN KENTSEL AÇIK MEKÂN KULLANIMLARININ İNCELENMESİ: TRABZON KENTİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 8, 09.07.2017

Tugba Düzenli Elif Merve Alpak

Öz

Son
yıllarda yaşlı nüfusunda görülen artış, yaşlıların sorunlarına önem verilmesi
gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle; yaşlılık döneminin tanınması, yaşlılar
için özelleştirilmiş, onların fizyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinmelerini
karşılayabilecek uygun kentsel mekânların yaratılması hem tasarımcılar hem
kullanıcılar için önemlidir. İhtiyaçlara
yönelik olarak düzenlenmiş kentsel açık mekânlar birtakım fiziksel ve
psikolojik baskılar altında bulunan yaşlılar için büyük önem taşımaktadır. Sosyal
bağları güçlendirmesi konusunda oldukça önemli yeri olan kentsel açık
mekânların tüm yaş grubu ve kullanıcı tiplerini birleştirici rolleri
bulunmaktır. Kentin bir parçası olan yaşlıların açık mekânlara katılımı ancak bu
mekânların yaşlı ihtiyaçlarına uygun olarak tasarlanmasıyla sağlanabilir. Bu
çalışmada da amaç hangi kentsel açık mekânların yaşlılar tarafından ne kadar ve
ne amaçla kullanıldığının belirlenmesidir. Diğer bir deyişle; yaşlılara uygun
kentsel açık mekânlar için tasarım ölçütleri ortaya koymak, yaşlıların kentsel
yaşama katılımlarını, kentsel açık mekan kullanımlarını araştırmaktır.

Çalışmada
Trabzon kentinde yaşayan 125 yaşlı bireyle (65-75 yaş) anket yapılmıştır. İlk
olarak kişilerin yaşları, cinsiyetleri, meslekleri ve yaşam güvenceleri olup
olmadığı sorgulanmıştır. Daha sonra yaşlılara en çok hangi açık mekânları ne
sıklıkta kullandıkları, bu açık mekânlarda neler yaptıkları sorulmuştur. Ayrıca
buralara gitme nedenleri de sorgulanmıştır. Anketin bu kısmında 5’ li likert
tutum skalası kullanılmıştır.

Sonuçta,
yaşlıların kentsel açık mekânlardan en çok parklarda vakit geçirdikleri,
kentsel açık mekânları en çok arkadaşlarıyla birlikte olmak ve oturup dinlenmek
için kullandıkları belirlenmiştir. Ayrıca bu mekânları tercih nedenlerinin
ulaşılabilirlik, doğallık ve güvenlik olduğu da tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, kentsel açık mekânlar

Kaynakça

• Booth, M.L. (2000). Assessment of physical activity: an international perspective. Research Quarterly for Exercise and Sport, 71(2): 114-120.
• Connel, B.R., Sanford, J.A. and Lewis, D. (2007). Therapeutic effects of an outdoor activity program on nursing home residents with dementia. Journal of Housing for Elderly, 21(3-4):195-209.
• Fujita, K., Fujiwara, Y., Chaves, P., Motohashi, Y. and Shinkai, S. (2006). Frequency of going outdoors as a good predictor for incident disability of physical function as well as disability recovery in community dwelling older adults in rural Japan. Journal of Epidemiology, 16(6):261-270.
• Görgün-Baran, A. (2008). Yaşlılıkta sosyalizasyon ve yaşam kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2: 86-97.
• Harel, Z. (1981). Quality of care, congruence and well-being among institutionalized aged. The Gerontologist, 21(5): 523-531.
• Herzog, T.R., Maguire, C.P., and Nebel, M.B. (2003). Assessing the restorative components of environments. Journal of Environmental Psychology, 23: 159-170.