Yaşlı Kullanıcı Gözüyle Konut İç Mekan Güvenliği

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 8, 30.06.2023

Makbule Berfin Büker , Raziye Şavkın , Nihal Büker

https://doi.org/10.46414/yasad.1191128

Öz

Amaç: Sağlıklı yaşamın temel öğelerinden biri olan konutun niteliği ve kullanıcısına yönelik olarak düzenlenmesi, ev kazaları açısından risk altında olan yaşlı popülasyonda oldukça önemlidir. Bu çalışmada yaşlılarda konutta iç mekânın güvenlik durumu incelenerek, ev güvenliği açısından gerekli iç mekân kriterlerini içeren bir tablo ortaya konması amaçlandı.
Metod: Çalışmaya yaş ortalaması 71.80±6,28 yıl olan 287 yaşlı dahil edildi. Katılımcıların demografik ve tanımlayıcı bilgileri kaydedildi. Ev güvenlik düzeyi araştırmacılar tarafından hazırlanan Konut İç Mekanlarında Yaşlı Ev Güvenliği Kontrol Listesi ile değerlendirildi. Çalışma sonunda her bir katılımcıya iç mekân düzenlemeleri ve düşmelerin önlenmesi için iç mimar ve fizyoterapistlerce bilgilendirme eğitimleri yapıldı.
Bulgular: Yaşlı bireylerin çoğunluğu doğal ve yapay aydınlatmanın yeterli (%90,2), aydınlatma anahtarlarının erişilebilir (%94,8), mobilyaların kendileri için uygun ölçülerde (%88,9) olduğunu, genel olarak yaşadıkları konutun iç mekanındaki yerleşimin rahat ve güvenli hareket etmeye izin verdiğini (%94,1) bildirdi. Bununla birlikte katılımcıların %54,4’ü mobilyaların bulunduğu konuma sabitlenmediğini, %52,3’ü kaza anında yaralanmayı önlemek amacıyla mobilya ve yüzeylerdeki sivri kenar/köşelerde uygun önlemlerin alınmadığını, %76’sı yaşadıkları konutun iç mekânında kaygan zeminlerin, %72,8’i eşiklerin varlığını belirtti.
Sonuç: Yaşlıların yaşadıkları evlerin profesyonel kişilerce değerlendirilip gerekli düzenlemelerin ve önlemlerin alınması ve ev kazaları, ev güvenliği ve düşmeler hakkında bilgilendirme eğitimlerinin yaygınlaşması ile ev kazaları ve yaralanmaların büyük oranda önlenebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Yaşlı Ev Güvenliği, Konut, İç Mekân, Düşme

Residential Indoor Safety Through the Eyes of Elderly Users

Öz

Aim: One of the foundations of a healthy life, the quality of the house and its arrangement accord-ing to the user is important for the older adult who are at risk for home accidents. In this study, it was aimed to examine the security situation of the interior space in the residence for the elderly and to present a table containing the interior space criteria necessary for home safety. Method: 287 older adults with a mean age of 71.80±6.28 years participated in the study. Demographic and descriptive information of the participants were recorded. Home security level was evaluated with the Elderly Home Safety Checklist in Residential Interiors prepared by the researchers. At the end of the study, the participants were trained by interior architects and physiotherapists for interior arrangements and prevention of falls. Results: The majority of the older adults have sufficient natural and artificial lighting (% 90.2), the lighting switches are accessible (% 94.8), the furniture is of appropriate size (% 88.9), and the layout in the interior of their dwellings allows them to move comfortably and safely (% 94.1) reported. However, 54.4% of the partici-pants stated that the furniture was not fixed, 52.3% stated that precautions were not taken on the sharp corners of the furniture and surfaces to prevent injury, 76% stated that there were slippery floors in the interior of the house and 72.8% stated that there were thresholds. Con-clusion: It is thought that home accidents and injuries can be prevented to a large extent by evaluating the homes of the older adults by professionals, taking the necessary regulations and precautions, and spreading information about home accidents, home safety and falls.

Anahtar Kelimeler

Older adults, older adult home safety, housing, interior, falls

Kaynakça

• Akan, E. (2017). Yaşlılık kurumlarında yaşlı mekânsal davranış ve bilişiminin mekânsal dizim bağlamında irdelenmesi (doktora tezi). YÖK tez merkezinden edinilmiştir (458868).
• Atamna H, Tenore A, Lui F, Dhahbi JM. Organ reserve, excess metabolic capacity, and aging. Biogerontology. 2018 Apr;19(2):171-184. doi: 10.1007/s10522-018-9746-8
• Atay, E., Akdeniz M. (2010). Yaşlılarda düşme, düşme korkusu ve bedensel etkinlik. GeroFam, 2(1): 11-28.
• Balcombe, N.R. and Sinclair, A. 2001. Ageing: definitions, mechanisms and the magnitude of the problem. Best Practice & Research Clinical Gastroenterologh, 15(6): 835-849. doi: 10.1053/bega.2001.0244
• Doğan, A. (2009). Yaşlı ve ergonomi. Türk Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 55(2), 95-99
• Dünya Nüfus Günü, 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2022-45552
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (1999). World health report: making a difference.
• Erkal, S. (2010). Home Safety, Safe Behaviors of Elderly People, and Fall Accidents at Home. Educational Gerontology, 36(12): 1051-1064, doi: 10.1080/03601277.2010.482482
• Erkal, S. (2011). Kazaların Önlenmesine İlişkin Sorumluluklar, ‘‘Ev Kazaları’’. Detay Yayıncılık, Ankara
• Gilbert, S.F. (2000), Aging: The Biology of Senescence, Developmental Biology, 6th edition. Sunderland (MA): Sinauer Associates.
• Güner, P., Güler, Ç. (2002). Yaşlıların ev güvenliği ve denetim listesi. Turkish Journal of Geriatrics, 5(4): 150-154.
• Hatcher D, Chang E, Schmied V, Garrido S. Exploring the Perspectives of Older People on the Concept of Home. J Aging Res. 2019 Jun 18;2019:2679680. doi: 10.1155/2019/2679680.
• İlçe, A.Ö, İlçe, A.C. & Dramalı, A. (2007). Yaşlılarda ev kazalarının önlenmesi ve ev kazalarının önlenmesine yönelik iç mekân çözümlemeleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/aiciad.pdf İstatistiklerle Yaşlılar, 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C7'ye%20y%C3%BCkseldi
• Josephson, K.R., Fabacher, D.A., Rubenstein, L.Z. (1991). Home safety and fall prevention. Clinics in Geriatric Medicine, 7(4): 707-732. doi: 10.1016/S0749-0690(18)30515-9
• Gökçe Kutsal, Y. (2006). Yaşlanan dünya. Türk Fizikisel Tıp Rehabilitasyon Dergisi, 52(Özel Ek A): A6-A11.
• Milanović Z, Pantelić S, Trajković N, Sporiš G, Kostić R, James N. (2014). Age-related decrease in physical activity and functional fitness among elderly men and women. Clin Interv Aging. 9: doi: 10.2147/CIA.S44112 Onur, B. (1995). Gelişim Psikolojisi: Yetişkinlik, Yaşlılık, Ölüm. İmge Yayınevi, Ankara
• Report of the Second World Assembly on Ageing, Madrid, 8-12 April 2002. https://www.un.org/development/desa/ageing/madrid-plan-of-action-and-its-implementation/second-world-assembly-on-ageing-2002.html
• Rioux, L. (2005). The well-being of aging people living in their own homes. Journal of Environmental Psychology, 25 (2), 231-243. doi: 10.1016/j.jenvp.2005.05.001
• Shephard RJ. Gender, physical activity, and aging. CRC Press, New York. 2002, p: 121-218.
• Spalt, E.W., Curl, C.L., Allen R.W., Cohen, M., Adar, S.D., Stukovsky, K.H., Avol, E., Castro-Diehl, C., Nunn, C., Mancera-Cuevas, K., Kaufman, J.D., (2016). Time-location patterns of a diverse population of older adults: the multi-ethnic study of atherosclerosis and air pollution (MESA air). Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology, 26(4): 349–355. doi: 10.1038/jes.2015.29
• Stalenhoef, P., Diederiks, J., Knottnerus, A., De Witte, L., Crebolder, H. (2009). How predictive is a home-safety checklist of indoor fall risk for the elderly living in the community?. The European Journal of General Practice, 4(3): 114-120. doi: 10.3109/1381478909160362
• T.C. Kalkınma Bakanlığı, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 2018. Ankara
• Zedelenmez, A. (2015). Avanos ilçesinde yaşayan 65 yaş üstü bireylerin ev ortamlarının ev kazası yönünden değerlendirilmesi (yüksek lisans tezi). YÖK tez merkezinden edinilmiştir (414098).
• Zorlu, T. (2017). Yaşlılar İçin Konutta İç Mekân Tasarımı ve Ergonomi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2): 40-53.