Mehmet Rauf’un Eylül Romanında Mekâna Dair Duygusal Betimlemeler Yoluyla Tematik Bir Analiz

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 49 - 59, 25.06.2023

Emine Köseoğlu , Kübra Durna

Öz

Romanda mekân, kimi zaman belirleyici kimi zaman da geçici olmak üzere olay kurgusunda yer alır. Bu kavramın ön plana çıkması durumunda, karakter gelişiminde veya olay anında etkili hale geldiği görülebilir. Türk edebiyatının çok tanınan psikolojik romanı olan Mehmet Rauf’un kaleme aldığı Eylül adlı romanda kurgulanan karakterlerin duygu değişimleri ve deneyimleri dolayısıyla mekân algısının nasıl değiştiğini anlayabilmek için roman karakterlerinin içinde bulundukları mekânlarla kurdukları bağın, deneyimler, beklentiler ve duygu değişimleri üzerinden tanımlanma biçimleri incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum araştırması, veri analizinde tematik analiz kullanılmıştır. Bu çalışma, tasarlanarak veya tasarlanmadan oluşan mekânların kişilerin psikolojisi üzerinden algılanmasındaki değişimlere işaret etmekte ve roman karakterleri ile bu konuyu örneklendirmektedir. Mekân tasarımında ve algılanmasında en önemli etkenlerden olan, deneyim ve duygu kavramları üzerine yapılan benzer çalışmalar bu araştırmanın önemine işaret etmektedir. Gösterilen yaklaşımla, bakış açısında farklı bir çerçeve yakalamak amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak ise, kuramsal yaklaşımlar ve okumalar üzerinden karakterlerin mekânlarla kurdukları bağ incelenmiştir. Neticede karakterlerin betimlemelerinden yola çıkılarak oluşturulan kodlamalar, birer tema altında toplanmış ve bu temalar üzerinden mekân algısının değişimi gözlemlenmiştir. Eylül romanında tespit edilen durumlar üzerinden karakterlerin duygu değişimlerinin mekânı algılamalarına olan etkisi ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

mekan algısı, Mehmet Rauf, duygular, deneyim, Eylül

Thematic Analysis via the Emotional Descriptions of Architectural Space in the Novel Eylül by Mehmet Rauf

Öz

In the novels, the place occurs in the plot of the event, sometimes determinant and sometimes temporary. If this concept becomes of importance, it can be seen that it becomes effective in character development or in the process of the event. In order to understand how the spatial perception of the characters fictionalized in the novel Eylül, written by Mehmet Rauf, which is a well-known psychological novel in Turkish literature, changes due to their emotional alterations and experiences, the way in which the characters of the novel are defined through their experiences, expectations and emotional changes were examined. In the study, case study, one of the qualitative research designs, and thematic analysis were used in data analysis. This study points out the changes in the perception of the designed or undesigned spaces through the psychology of the people and exemplifies this subject with the characters of the novel. Similar studies on the concepts of experience and emotion, which are the most important factors in space design and perception, indicate the importance of this research. With the approach shown, it is aimed to capture a different framework in perspective. For this purpose, the connection that the characters corroborate with the places through theoretical approaches and readings has been examined. As a result, the codes created based on the descriptions of the characters were gathered under a theme and the change in the perception of space was observed through these themes. The effects of the emotional changes of the characters on the perception of the space have emerged through the situations identified in the novel Eylül.

Anahtar Kelimeler

spatial perception, emotions, experience, Mehmet Rauf, Eylül

Kaynakça

• Akar, Y. (2017). Mekânın poetiği bağlamında Mehmet Rauf’un ‘Eylül’ romanı. R. Korkmaz içinde, Romanda mekân (s. 47-60). Ankara, Akçağ Yayınları.
• Altan, İ. (1993). Mimarlıkta mekân kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19, 75-88.
• Asiltürk, B. (2009). Mehmet Rauf’un Eylül romanında dört unsur. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 2, 75-99.
• Bachelard, G. (1996). Mekânın poetikası, Çev. Aykut Derman, İstanbul, Kesit Yayıncılık.
• Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3, 77-101.
• Bretscheneider, P., Cirilli, S., Jones, T., Lynch S. & Wilson, N. (2017). Document review as a qualitative research data collection method for teacher research. SAGE research methods cases part 2, SAGE Publications, Ltd. Kanter, B. (2010). Eylül romanında estetize edilmiş kimlikler. TÜBAR, 18, 231-243. Korkmaz, R. (2017). Romanda mekânın poetiği, R. Korkmaz içinde Romanda mekân (s.9-26). Ankara, Akçağ Yayınları.
• Özcan, N. (2013). Eylül romanında can sıkıntısı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 20(1), 135-144.
• Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N., & Hoagwood, K. (2015). Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research. Administration and Policy in Mental Health, 42, 533-544.
• Rauf, M. (2020). Eylül, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sharr, A. (2013). Mimarlar için düşünürler 2 – mimarlar için Heidegger. İstanbul: YEM – Yapı Endüstri Merkezi.
• Şahin, V. (2017). Halid Ziya Uşaklıgil’in ‘Aşk-ı Memnu’ romanında mekân-insan diyalektiği. R. Korkmaz içinde, Romanda mekân (s. 27-46). Ankara, Akçağ Yayınları.
• Şengül, M. B. (2010). Romanda mekân kavramı. Journal of International Social Research, 3(11).
• Tuan, Y.-F. (1975). Place: an experiental perspective. Geographical Review, 65(2), 151-165.
• Tuğluk, A. (2017). Bir mahremiyet mekânı olarak Servet-i Fünûn romanında ‘oda’. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 169-179.