Nef’î’nin Rahşiyeleri ve Bir Rahşiye Kasidesi Üzerine Tespitler

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 50 - 56, 28.06.2024

Bülent Kaya

Öz

Klasik Türk edebiyatında ideal ve güzel olanı anlatma çabası vardır. Bu bağlamda klasik şiirdeki at, ideal ve güçlü bir sembol olarak birçok benzetmeye konu olmuştur. Başta Nef’î’nin rahşiyeleri olmak üzere diğer rahşiyeler ve atı anlatan manzumelerde bunu gözlemlemek mümkündür. Bu çalışmada XVII. yüzyıl divan şairi Nef’î’nin rahşiye türündeki kasideleri ele alınmış, örnek oluşturması açısından 18. kaside şekil ve muhteva açısından öne çıkan yönleriyle incelenmiştir. Rahşiye türünün öncüsü olan ve kendisinden sonra gelen şairleri de etkilemiş olan Nef’î’nin kasideleri incelenerek şairin üslubu noktasında belirleyici olan bazı kanaatlere varılmıştır. Çalışmada rahşiye türü hakkında genel bilgiler verildikten sonra, örneklem olarak seçilen şairin kasidesi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Edebî Türler, Rahşiye, At Kültürü, Nef'î

Etik Beyan

İlgili makale, "Divan Şiirinde At" isimli yüksek lisans tezimizden üretilmiştir.

Determinations on Nef'î's Rahshiyas and a Rahshiya Ode

Öz

In classical Turkish literature, there is an effort to describe the ideal and beautiful. In this context, the horse in classical poetry has been the subject of many similes as an ideal and powerful symbol. It is possible to observe this in Nef'î's rahşiyyes, other rahşiyyes and verses about the horse. In this study, the seventeenth-century Divan poet Nef'î's rahshiyyahs are analysed and the 18th ode is analysed in terms of form and content in order to provide an example. By analysing the odes of Nef'î, who was the pioneer of the rahshiyya genre and influenced the poets who came after him, some opinions that are decisive in terms of the poet's style have been reached. After giving general information about the rahshiyya genre, the ode of the poet selected as a sample will be analysed.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Poetry, Literary Genres, Rahshiyyah, Horse Culture, Nef'î

Kaynakça

• Akkuş, M. (2006). Klasik Türk şiirinin anlam dünyası/edebi türler ve tarzlar. Fenomen Yayınları.
• Akkuş, M. (2018). Nefi divanı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57741,nefi-divanipdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 20. 03. 2021)
• Çınar, A. A. (1996), Kazak ve Türkiye Türklerinde at kültürü ve atın rolü (Tez no. 52745) Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesiü, YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• İpekten, H. (2016). Nef’î, hayatı, eserleri, sanatı, bazı şiirlerinin açıklamaları. 9.baskı. Akçağ Yayınları.
• Karaca, Ş. (1998). Türk ve İslam kültüründe at ve binicilik (Tez no.74518). Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kasır, H. (1990). Sabrî Mehmed Şerif divânı (inceleme-karşılaştırmalı metin) (Tez no. 8928) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kaya, B. (2008). Divan şiirinde at (Tez no. 218962), Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Kısakürek, N. F. (2008). Ata senfoni. 8.baskı. Büyük Doğu Yayınları.
• Küçük, S. (1988). Nef’î’de at sevgisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13(1), 177-191.
• Şen, M. (1987) Haza Kitab u Baytarnâme: tenkidli metin (Tez no. 2989) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.