A Dıscussıon The Study Of The Socıa-Cultural Sıtutıon Of Ahıska Turks In Kazakhstan and Turkey After The Exıle On 15 November 1944

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 140 - 149, 27.12.2024

Esra Yılmaz

Öz

Individuals can migrate for many different reasons. Among these reasons, forced migrations hold significant importance and encompass movements imposed by strong external factors, whether environmental, economic, or political, against the individual's will. When forced migrations occur in mass, there is a threat of distortion, disintegration, and obliteration of the existing cultural and demographic structure. This study focuses on the planned removal of the Ahıska Turks, one of the communities subjected to forced migration, who were displaced from their homes suddenly overnight on November 14, 1944. The discussion revolves around the mass relocation of the population to Kazakhstan and their experiences living there with the local populace, as well as how cultural memory has been preserved during this process. Similarly, it aims to provide a comparative analysis of the current situations of Ahıska Turks who were periodically brought to Turkey and continue to live there. At this point, the process of forcibly exiling the Ahıska Turks and maintaining their cultural life is one of the focal points of the study. The reasons behind the forced removal of the Ahıska Turks from their lands, particularly due to political concerns, will be examined. After November 15, 1944, the Ahıska people migrated again, either voluntarily or involuntarily, and today they live as a scattered community. The preservation of cultural memory and the transmission of values collectively constructed over time to future generations can primarily exist through the effectiveness of the physical environment in which they experienced common living. Since the Ahıska Turks were uprooted from this common ground, the fragmentation of collective memory complicates cultural transmission in the places they have settled as minorities. This study will address the importance of geographical unity in keeping collective memory alive, particularly among the Ahıska Turks, and how differences in places visited transform this community

Anahtar Kelimeler

Forced migration, collective memory, cultural transmission, common living space, cultural change, history, community, displacement

15 Kasım 1944 Sürgününün Ardından Kazakistan ve Türkiye’de Bulunan Ahıska Türklerinin Sosyokültürel Durumlarının İncelenmesi Üzerine Bir Tartışma

Öz

Bireyler birçok farklı sebeplerden dolayı göç edebilmektedir. Bu nedenler arasında zorunlu olarak gerçekleşen göçler önemli bir yer tutmaktadır ve kişinin iradesi dışında çevresel, ekonomik veyahut siyasi olarak güçlü bir dış faktörün dayatması ile gerçekleştirilen hareketleri kapsamaktadır. Zorunlu göçler kitlesel olarak gerçekleştiğinde mevcut kültürel ve demografik yapının bozulması, dağılması ve yok olması tehdidi bulunmaktadır. Bu çalışma da zorunlu göçün uygulandığı topluluklardan biri olan Ahıska Türklerinin planlanmış bir şekilde 14 Kasım 1944 tarihinde bir gece ansızın yerlerinden edilmelerini konu edinmektedir. Yoğun bir şekilde nüfusun Kazakistan’a gönderilmesi ve orada yerel halk ile yaşama tecrübelerine ve bu süreçte kültürel hafızanın nasıl yaşatıldığına dair bir tartışma yürütülmektedir. Aynı şekilde belirli periyotlarla Türkiye’ye getirilen ve burada yaşamaya devam eden Ahıska Türklerinin durumları üzerinden iki ülkedeki mevcut durumları arasında karşılaştırmalı bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Bu noktada Ahıska Türklerinin söz konusu zorunlu göçe tabi tutularak sürgüne gönderilmesi süreci ve ardındaki kültürel hayatın yaşatılması çalışmanın odak noktalarındandır. Ahıska Türklerinin özellikle siyasi kaygılarla kendi topraklarından gönderilmelerinin altındaki nedenler irdelenecektir. Gönderildikleri coğrafyada 15 Kasım 1944 tarihinden sonra zaman ilerledikçe zorunlu veya gönüllü olarak Ahıskalılar tekrar göç etmişlerdir ve bugün dağınık bir topluluk olarak yaşamaktadırlar. Kültürel hafızanın yaşatılması ve bir arada kalınan zaman içerisinde ortak inşa edilen değerlerin gelecek nesillere taşınması her şeyden önce ortak yaşanılan ve doğal akışı içerisinde devam ettirilen fiziksel çevreninin etkinliği ile var olabilmektedir. Ahıska Türkleri bu ortak zeminden koparıldıklarından kolektif hafızanın parçalanması nedeniyle azınlık olarak gidilen yerlerde kültürel aktarımda zorlaşmaktadır. Bu çalışmada Ahıska Türkleri özelinde kolektif hafızanın yaşatılmasında coğrafi bir aradalığın önemine ve gidilen yerlerdeki farklılıkların bu topluluğu nasıl dönüştürdüğüne değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu göç, kolektif hafıza, kültürel aktarım, ortak yaşam alanı, kültürel değişim, tarih, topluluk, yerinden edilme

Kaynakça

• Aydıngün, A. (2014). Ahıska türkleri ulusötesi bir topluluk ulusötesi aileler. Ankara: Sfn Yayıncılık.
• Aydıngün, A. (2014). Uluslararası ahıskalı türklerin hukuki ve sosyal sorunları sempozyumu. Giresun: Giresun Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi.
• Bayraktar, R. (2014). Ahıskalıların dindarlık durumları. Uluslararası Ahısklalı Türklerin Hukuki ve Sosyal Sorunları Sempozyumu (S. 343-360). Giresun: Giresun Üniversitesi.
• Buntürk, S. (2005). 20.yüzyılda Ahıska türkleri. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
• Creswell, J.H. (2009). Research desıgn qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Singapur: SAGE
• Davrishova, N. (2015). Sovyetler birliği’nin sürgün politikası ve ahıska türkleri. [Yüksel Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
• Devrisheva, F. (2010). Kazakistan’da Ahıska Türklerinin Sosyal-Kültürel Yapılarındaki Değişmeler. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.Ulusal Tez Merkezi
• Dursun, E. (2019). Ahıska türklerinin düğün terminolojisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26-40.
• Dursun, E. (2019). Dursun, E. (2019). Ahıska türklerinin düğün terminolojisi . Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 17 (1) , 27-40. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27-40.
• Http://Www.Datub.Eu/Ahiska-Turklerinin-Kimligi-383. (Tarih Yok). Datüb. 12 21, 2021 Tarihinde
• Http://Www.Datub.Eu/Ahiska-Turklerinin-Kimligi-383 Adresinden Alındı
• Kalkan, M. (1998). Ahıska türklerinin menşei ve tarihi gelişim seyirleri. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Derigisi Bilig-7, 160-170.
• Kariptaş, G. N. (2021). Dünden bugüne ahıska türkleri. Ahi Evran Akademi, 91-107.
• Kariptaş, G. N. (2021). Uluslararası azınlık hakları bağlamında ahıska türklerinin durumu:Kazakistan, Kırgızistan, Azerbaycan örneği. [Yayınlanmamış Yüksel Lisan Tezi]. Ahi Evran Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi
• Kaya, D. T. (2020). Türkiye'deki ahıska türklerinin sosyolojik görünümü:İnegöl ilçesi örneği. Sdü Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 60-76.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• Layder, D.(2015). Sosyolojik araştırma pratiği teori ve sosyal araştırmanın ilişkilendirilmesi. Ankara: Heretik Yayıncılık
• Önal, Ü. (2014). Ahıska'dan sürgün hatıraları. İstanbul: Matsa Basımevi.
• Şimşek, H.(2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Üren, M. (2015). Kimlik, Çıkar ve jeopolitik ekseninde ahıska türkleri sorunu. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi.
• Yılmaz, M. A. (2014). 1992 sonrası türkiye’ye göçen ahıska türklerinin göç, iskan ve uyum sorunlarına ilişkin bir araştırma, bursa örneği. Studıes Of Ottoman Domaın, 1-18.
• Zeyrek, Y. (2001). Ahıska bölgesi ve ahıska Türkleri. Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Zeyrek, Y. (2015). Ahıska gül idi gitti. Ankara: Gökçe Ofset.