Apollon Kültünde Doğulu Öğeler

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 94 - 108, 27.12.2024

Hilal Kutlu Alancı

Öz

Bu çalışmaya konu olan Güneş Tanrısı Apollon Yunan inanç sisteminde doğruluk, kehanet, adalet, bereket, müzik, sanat, tıp ve iyileşme ile alakalı görülmüştür. Yunan din ve mitolojsinde Apollon’dan tanrıların en Yunanlısı olarak bahsedilmiş olmasına rağmen Yunan panteonuna sonradan katılan bu tanrının adı etimolojik olarak bile Yunanca değildir. Apollon adının orijini ile ilgili birçok görüş ileri sürülmüş olsa da bunların hiçbiri genel kabul görmemekle birlikte, Mezopotamya’nın Güneş Tanrısı UTU ile oldukça benzerlikler gösteren Apollon, Yunanistan’a Anadolu yolu ile geçmiş olabilir. Çünkü bu tanrının kültüne, Anadolu’da Patara, Didyma ve Klaros gibi birçok yerde rastlanılmıştır. Bu çalışmanın amacı Güneş tapınımının doğudan batıya esinlenmesi sürecinde Apollon kültüne doğulu öğelerin ne ölçüde taşındığını incelemektedir. Bu bağlamda öncelikle Apollon inacının nasıl doğduğuna, bu tanrının tapınım yerleri ve taşıdığı tanrısallık özelliklerine değinildikten sonra doğu kültürlerinde güneş tapınımı ele alınıp Apollon inancının bu kültürlerden ne derecede etkilendiği ne derecede özgün kaldığı değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Apollo, Doğu, İnanç, Güneş Tanrısı

Kaynakça

• Beckman, G., (2000). “My sun-god” reflections of mesopotamian conceptions of kingship among the hittites”,
• ıdeologies as ıntercultural phenomena. Proceedings of the third annual symposium of the assyrian and babylonian ıntellectual heritage project.
• Botterweck, G. J., Ringgren, H., Fabry, H. J., (1993). theological dictionary of the oldtestament, (14).
• Black, J., & Green, A., (1998). Gods, demons and symbols of ancient mesopotamia. anıllustrated dictionary.
• Bottéro, J., (2002). "Intelligence and the technical function of power: enki-ea", mesopotamia:writing, reasoning, and the gods.
• Burney, C., (2004). Historical dictionary of the hittites.
• Erhat, A., (2005). Mitoloji sözlüğü.
• Foster, B.R., (2005). Before the muses: an anthology of akkadian literature.
• Gürdal, T., (2007). Anadolu’da apollon kültü, [Doktora tezi, AnkaraÜniversitesi]. Yök Ulusal Tez Merkezi.
• Johnston, S. I., (2007). Ancient religions.
• Kısakürek E. E. & Kısakürek A., (2009). Anadolu merkezli dünya tarihi: Roma.
• Lerner, G., (1986). The creation of patriarchy volume 1.
• Mascoti, S., (1965). Fenikeliler.
• Menant, M. J., (2005). Ninova Sarayı Kütüphanesi, Çeviren: Vedii İlmen.
• Miller, J., (2010). “Apollo in roman religion”, The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, Volume 7. Oswalt, G., (1969). Concise encyclopedia of greek and roman mythology.
• Pritchard, J. B., (1969). Ancient near eastern texts relating to the old testament.
• Ringgren, H., (1973). Religions of the ancient near east.
• Robson E., (2010). "Sacrificial divination: confirmation by extispicy." Knowledge and power in the neo assyrian empire.
• Sagona, A. G., (2006) The heritage of eastern turkey: from earliest settlements to ıslam,
• Uncu, E., (2012). “Demeter Kültünde Mezopotamyalı ve Anadolulu Unsurlar”, History Studies Volume 4/1.
• Uncu, E., (2013). “Mezopotamya, Anadolu ve mısır medeniyetlerinde güneş kültü”, History Studies ,5 ( 1). 530-556.
• Üreten, H., (2007). “Tanrıça leto: lydia sikkeleri üzerine”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı:16.
• van der Toorn, K., Becking, B., van der Horst, P. W., (1999). Dictionary of deities and demons in the bible.
• van Loon, M. N., (1966). Urartian art: ıts distinctive traits ın the light of new excavations.
• Taracha, P., (2009). Religions of second millennium anatolia.
• Taşlıklıoğlu, Z., (1954). Tanrı Apollon ve Anadolu ile münasebeti.
• Taşlıklıoğlu, Z., (1963). Anadolu’da Apollon kültü ile ilgili kaynaklar.
• Thackeray, H. St. J., (1920). The septuagint and jewish worship.
• http://oracc.museum.upenn.edu/amgg/listofdeities/utu/index.html http://www.britannica.com/topic/Shamash