Lizbon Antlaşması Sonrasında Avrupa Birliği’nde Ulusal Parlamentoların Rolü ve TBMM Açısından Bir Değerlendirme

Yıl 2009, Sayı: 13, 5 - 44, 01.12.2009

Bahar Varlı

Öz

Avrupa Birliği AB ’nin demokratik meşruiyetinin ve etkinliğinin güçlendirilmesi amacıyla kurumsal yapıda önemli değişiklikler getiren Lizbon Antlaşması 1 Aralık 2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. “Reform Antlaşması” olarak da adlandırılan Lizbon Antlaşması, AB’nin asli ve işlevsel kurumlarının yanı sıra ulusal parlamentoların yetkilerinde ve rollerinde de önemli değişiklikler getirmiştir.

Kaynakça

• 4.2003 tarih ve 4847 Sayılı “Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanunu”, http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/abuyum/ab_anayasa.htm, (Erişim Tari- hi: 09.03.2010)
• Anayasal Antlaşma, Treaty Establishing a Constitution for Europe, Official Journal C 310, 16/12/2004, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ: C:2004: 310:SOM:EN:HTML , (Erişim tarihi: 04.03.3010)
• Anayasal Antlaşma’ya ekli Ulusal Parlamentoların Rolü Hakkındaki Protokol, Proto- col on the Role of National Parliaments in the European Union, http://eur- l e x . e u r o p a . e u / L e x U r i S e r v / L e x U r i S e r v . d o ? u r i = O J : C : 2004:310:0204:0206:EN:PDF (Erişim Tarihi: 17.12.2007)
• Anayasal Antlaşma’ya ekli Katmanlı Yetki ve Orantılılık İlkelerinin Uygulanması Protokolü, Bkz. Protocol on the Application of the Principles of Subsidiarity and Proportionality, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do? uri=OJ:C:2004:310:0207:0209:EN:PDF (Erişim Tarihi: 17.12.2007)
• Amsterdam Antlaşması’na Ekli Ulusal Parlamentoların AB’indeki Rolüne Dair Pro- tokol Protocol on the Role of National Parliaments in the European Union, h t t p : / / e u r - l e x . e u r o p a . e u / e n / t r e a t i e s / d a t / 1 1 9 9 7 D /htm/11997D.html#0113010016, (Erişim Tarihi: 04.03.2010)
• Amsterdam Antlaşması’na Ekli Katmanlı Yetki ve Orantılılık İlkelerinin Uygulanma- sı Hakkında Protokol Protocol on the Application of the Principles of Sub- sidiarity and Proportionality, http://eur lex.europa.eu/en/treaties/dat/11997D /htm/11997D.html#0105010010, (Erişim Tarihi: 07.04.2010)
• Açıkmeşe, Sinem Akgül. “Avrupa Birliği’nde Demokratik Meşruiyet Sorunu”, An- kara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 2, No: 4, (Bahar 2003), (ss. 23-45)
• Arsava, Füsun Arsava. “AB’nin Karar Mekanizmasında Ulusal Parlamentoların Ye- ri”, Nice Antlaşması Sonrası AB’nin Geleceği, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Araştırma Dizisi, No: 18, An- kara, 2003.
• Baykal, Sanem. Avrupa Birliği Hukukunda Yetki, Ankara Üniversitesi AB Hukuku Uzmanlık Programı Ders Notu.
• Baykal, Sanem (2004). “Avrupa Birliği’nin Geleceği: Meşruiyet Sorunu, Anayasa- laşma Süreci ve Bütünleşmenin Nihai Hedefi Üzerine”, Uluslararası İlişki- ler, Cilt 1., Sayı 1, Bahar 2004, (ss. 119-153)
• Baykal, Sanem (2007). “Reform Antlaşması ve Getirdikleri: Kurumsal Yapı Çerçeve- sinde Genel Bir Değerlendirme”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt: 7, No: 1, Güz 2007, (ss. 45-67)
• Baykal, Sanem. (2008), “Avrupa Birliği’nde Yetki Hukuku ve Lizbon Antlaşması”, Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Der. Belgin Akçay, Se- vilay Kahraman ve Sanem Baykal, Seçkin Yayınları, Ankara, 2008, (ss. 236- 273)
• Bilici, Nurettin. Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (Genel Bilgiler, İktisadi ve Mali Konular, Vergilendirme), Seçkin Yayınları, 2005.
• Brüksel Zirvesi Sonuç Bildirgesi, Council of the European Union, Brussels Europe- an Council: Presidency Conclusions, 21/22 June 2007, s. s. 16, http://www. consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/ec/94932.pdf, (Erişim Tarihi: 12.04.2010)
• Chamber of Deputies, “The Role of National Parliaments in the Draft Reform Treaty of the EU”, General Secretariat EU Affairs Department, 15. Parliament-In- tergovernmental Conference Bulletin 2007, No: 7, 16 November 2007.
• COSAC. History of COSAC, July 2009, http://www.cosac.eu/en/cosac/histor.pdf/ (Erişim Tarihi: 07.04.2010)
• ECPRD web sayfası, http://www.ecprd.org , (Erişim tarihi: 14.04.2010)
• ECPRD. European Affairs Committees – The Influence of National Parliaments on European Policies, Brussels, September 2002.
• Fraga, Ana. “After the Convention: The Future Role of National Parliaments in the European Union”, The Journal of Legislative Studies, Vol. 11, No 3/4 . Au- tomn/Winter 2005, s. 496, http://pdfserve.informaworld.com/986191 731457433_727192366.pdf, (Erişim tarihi: 03.03.2010) (ss. 490-507)
• Göçmen, İlke. “Ulusal Parlamentoların Avrupa Bütünleşmesindeki Rolü ve Lizbon Antlaşması”, Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Der. Bel- gin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, Seçkin Yayınları, Ankara, 2008, (ss. 275-316)
• Günuğur, Haluk. Türkiye’nin Avrupa Yolculuğu, Avrupa Ekonomik Danışma Merke- zi, Ankara, 2007.
• House of Commons, Subsidiarity, National Parliaments and the Lisbon Treaty, Ap- pendix: Government Response, http://www.publications.parliament.uk/pa/ cm200809/cmselect/cmeuleg/197/19704.htm, (Erişim tarihi: 03.03.2010)
• İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV), Avrupa Birliği Antlaşması ve Avrupa Topluluğu Ant- laşması’nı Tadil Eden Lizbon Antlaşması, (Resmi Olmayan Çeviri), http://www.ikv.org.tr/pdfs/LizbonAnt-13.12.07-tr.pdf 17.12.2007) (Erişim tarihi
• İKV, İktisadi Kalkınma Vakfı Tarafından Hazırlanan Lizbon Antlaşması’na İlişkin Bilgi Notu, http://www.ikv.org.tr/pdfs/LizbonAntlasmasi-ikvbilginotu.pdf (Erişim tarihi: 20.02.2008)
• IPEX web sitesi, http://www.ipex.eu , (Erişim tarihi: 14.04.2010)
• IPEX, Türkiye Büyük Millet Meclisi, http://www.ipex.eu/ipex/cms/ho- me/links/pid/43, (Erişim Tarihi: 09.03.2010)
• Knudsen, Morten. Danimarka’da Avrupa İşlerinin Koordinasyonu, TBMM’nin Ku- rumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Eşleştirme Programı çerçevesinde yapılan sunumdan alıntı)
• Lizbon Antlaşması için, Treaty of Lisbon: Amending the Treaty on European Union and the Treaty Establishing the European Community, 13 December 2007, Official Journal, 17 December 2007, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml. do?uri=OJ:C:2007:306:SOM:EN:HTML, (Erişim tarihi: 04.03.2010)
• Lizbon Antlaşması ile getirilen değişiklikleri içeren AB ve AB’nin İşleyişine Dair Antlaşmaların Konsolide metinleri, Consolidated Versions of the Treaty on European Union and the Treaty on the Functioning of the European Union, Official Journal C 83 of 30.03.2010, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml. do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:EN:HTML, (Erişim tarihi: 16.04.2010)
• Lizbon Antlaşması ile getirilen değişiklikleri içeren AB Antlaşması Konsolide Metin h t t p : / / e u r - l e x . e u r o p a . e u / L e x U r i S e r v / L e x U r i S e r v. d o ? u r i =OJ:C:2010:083:0013:0046:EN:PDF, (Erişim Tarihi: 19.04.2010)
• Lizbon Antlaşması ile getirilen değişiklikleri içeren AB’nin İşleyişine İlişkin Antlaş- ma Konsolide Metin, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do? uri=OJ:C:2010:083:0047:0200:EN:PDF, (Erişim Tarihi: 19.04.2010)
• Lizbon Antlaşması’na ekli Ulusal Parlamentoların Rolü Hakkında Protokol için (1 Nolu Protokol), Protocol on the Role of National Parliaments in the Euro- pean Union, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri= OJ:C:2010:083:0201:0328:EN:PDF, (Erişim tarihi: 03.03.2010)
• Lizbon Antlaşması’na ekli Katmanlı Yetki ve Orantılılık İlkelerinin Uygulanması Hakkındaki Protokol (2 nolu Protokol), Protocol on the Application of the Principles of Subsidiarty and Proportionality , http://eur-lex.europa.eu/Le- xUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:0201:0328:EN:PDF, (Erişim tarihi: 03.03.2010)
• Maastricht Antlaşması ile Getirilen AB Antlaşması, Treaty on European Union, Of- ficial Journal, C 191, 29 July 1992, http://eur-lex.europa.eu/en/treati- es/dat/11992M/htm/11992M.html#0001000001, (Erişim tarihi: 07.04.2010)
• Maastricht Antlaşması’na ekli AB’inde Ulusal Parlamentoların Rolü Hakkında Bildi- ri, Declaration on the Role of National Parliaments in the European Union, h t t p : / / e u r - l e x . e u r o p a . e u / e n / t r e a t i e s / d a t / 1 1 9 9 2 M / h t m / 11992M.html#0100000033, (Erişim tarihi: 14.12.2007)
• Maastricht Antlaşması’na ekli Parlamentolar Konferansı Hakkında Bildiri, Declarati- on on the Conferance of the Parliaments, http://eur-lex.europa.eu/en/treati- es/dat/11992M/htm/11992M.html#0100000033 (Erişim tarihi: 14.12.2007)
• Maurer, Andreas ve Wolfgang Wessels. National Parliaments on Their Ways to Eu- rope, Baden 2001, http://aei.pitt.edu/1476/01/National_Parliaments_Lo- sers_or_Latecomers.pdf, (Erişim tarihi: 16.04.2010)
• Maurer, Andreas (2002). National Parliaments in the European Architecture: Ele- ments for Establishing Best Practice Mechanism”, Avrupa Konseyi’nin Ulu- sal Parlamentoların Rolü konusunda Çalışan IV nolu Çalışma Grubuna Su- nulan Rapor, Brussell, 9 July 2002, http://european-convention. eu.int/docs/wd4/1380.pdf, (Erişim tarihi: 15.04.2010)
• Nice Antlaşması’na ekli Birliğin Geleceğine İlişkin (23 Nolu Bildiri için) Bildiri, Declaration on the Future of the Union, http://eur-lex.europa.eu/en/treati- es/dat/12001C/htm/C_2001080EN.007001.html, (Erişim tarihi: 08.04. 2010)
• Özler, Zeynep ve Can Mindek, AB’inde Anayasa Süreci ve Lizbon Antlaşması, İKV, Yayın No: 218.
• Pratt, Timothy. “The Role of National Parliaments in the Making of European Law”, The Cambridge Yearbook of European Legal Studies içinde, Der. Alan Dashwood and Angel Ward, Volume One, 1998, Cambridge, s. 217.
• Sıra Sayısı: 111, Avrupa Birliği ile İlişkiler Komisyonu Kanunu Teklifi Gerekçesi, TBMM Tutanak Dergisi, Dönem 22, Yasama Yılı: 1, Cilt: 12, 66. Birleşim Sonuna Ekli, 15.4.2003.
• TBMM İç Tüzük Taslak Metni ile Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Kanunu’nda De- ğişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Taslağı, http://www.tbmm.gov.tr/ictu- zuk/taslak_2009/6_kanunlarda_degisiklik_taslagi.pdf, (Erişim Tarihi: 20.04.2010)
• TBMM, Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu,http://www.tbmm.gov. tr/ul_kom/kpk/KPKBrosur.doc, (Erişim tarihi: 09.03.2010)
• TBMM’nin Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Eşleştirme Programı, TBMM’de AB İşleri Birimi’nin Kurulması Hususunda Uzmanlar Tarafın- dan Hazırlanan Değerlendirme Raporu, http://tbmm.intranet/dis_iliski- ler/belgeler/11_rap_tur.pdf, (Erişim Tarihi: 09.03.2010)
• TBMM’nin Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Eşleştirme Programı, AB Uyum Komisyonu Hakkında Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Nihai Rapor, http://tbmm.intranet/dis_iliskiler/belgeler/35_rap_tur_01.pdf, (Erişim Tari- hi: 09.03.2010)
• The European Convention, Final Report of Working Group IV on the National Par- liaments, http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/02/cv00/cv00353. en02.pdf, (Erişim tarihi: 01.03.2010)
• Türkiye-AET Karma Parlamento Komisyonu İçtüzüğü, http://www.tbmm.gov.tr/ ul_kom/kpk/ictuzuk.htm, (Erişim Tarihi: 09.03.2010)
• Varlı, Bahar. Avrupa Bütünleşme Sürecinde Ulusal Parlamentoların Rolü ve Avrupa Parlamentosu ile İlişkiler, Şubat 2008, TBMM, Araştırma Merkezi Raporu, http: http://10.100.24.16/uplFiles/File_64.pdf (Erişim Tarihi: 22.02.2010).
• Yapıcı, Havvana. Avrupa Bütünleşmesinde Demokrasi Açığı Sorunu ve Ulusal Parla- mentoların Rolü, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, AB ile İlişkiler Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış Tez), 2006.