Meclis Kürsüsünden Sarf Edilen Sözlerin Siyasi Parti Kapatma Davalarında Delil Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği Üzerine

Yıl 2008, Sayı: 9, 74 - 98, 01.05.2008

Ömer Keskinsoy

Öz

Yasama sorumsuzluğu hükümlerinin geçerli olduğu koşullarda, yapılan beyanatların mahkemelerde delil olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda temel hareket noktası, delil elde etme yasaklarının hukuki değerine dair yasal düzenlemelerdir. Bu bağlamda yasama sorumsuzluğu hükümlerinin geçerlilik arz ettiği koşullarda, yasama sorumsuzluğundan istifade edenlerin sarf ettiği sözlerin, siyasi partilerin kapatılması davalarında delil olarak kabul edilip edilemeyeceği üzerine durulacaktır.

Kaynakça

• AKTAŞ, Kadir, “Türkiye Büyük Millet Meclisi Uygulamasında Yasama Dokunulmazlığı”, TBBB Dergisi, S. 67.
• ALDIKAÇTI, Orhan, Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, 4. Bası, İstanbul, 1982.
• ARSEL, İlhan, “Anayasamızın Umumi Esasları Büyük Millet Meclisinin Kuruluş ve Vazifeleri”, AÜHFD., C. XII, S. 1- 2.
• ARSLAN, Çetin, “Yasama Dokunulmazlığının Zamanaşımına Etkisi”, AÜHFD., C.57, S. 1, s. 37.
• ARTUK, Mehmet Emin; GÖKCEN, Ahmet; YENİDÜNYA, A. Caner, 5237 sayılı Yeni TCK’na Göre Hazırlanmış Ceza Hukuku Genel Hükümler I, Yeniden Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2006.
• BEST, Richard, “Freedom of Speech in Parliament: Constitutional Safeguard or Sword of Opression”, Victoria Univesity Welligton Law Review, Vol. 24.
• BAMFORTH, Nicholas, “Judical Review, Parliamentary Privilege, And The Parliamentary Comissioner For Standards”, (Case And Comment), The Cambridge Law Review, Vol. 57.
• BULTER, Des, “A Tort Of Invasion Of Privacy In Australia”, Melbourne University Law Review, Vol. 29.
• CENTEL, Nur; ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Bası, İstanbul, Beta Basım Dağıtım A.Ş., 2005.
• CENTEL, Nur; ZAFER, Hamide; ÇAMKUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 3. Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2005.
• DAL, Kemal, Türk Esas Teşkilat Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi, 1986.
• DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Ankara Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., 2006.
• DENDY, Mervyn, “Law of Delict”, Annual of Sa Law, 1992.
• DOMANİÇ, Hayri, “Yasama Dokunulmazlığının Tarifi, Tarihçesi, Kapsamı ve İstisnaları”, Yeni Türkiye, Y. 4, S. 23, 24.
• ERDOĞAN, Mustafa, Anayasa Hukukuna Giriş, Ankara, Liberte Yayınları, 2004.
• EREM, Faruk, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, C. I. 10. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, N. 335, Ankara, 1973.
• ERMAN, Sahir, “Hakaret- Karşılıklı Tahkir- Teşrii Masuniyetin Hukuki Mahiyeti ve Şumulü”, İÜHFM., C. XVII, S. 1-2.
• FEYZİOĞLU, Metin, “Yasama Dokunulmazlığı”, AÜHFD., C. 42, S. 1-4.
• GÖNENÇ, Levent: “Yasama Dokunulmazlığının Sınırı”, “http://www.yasayananayasa.ankara.edu.tr/makanayor/docs/analiz/yas_dok_ siniri.htm”, Erişim Tarihi: 28.11.2008.
• GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 1. Baskı, Bursa, 2000.
• GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Birinci Baskı, Bursa, 2000.
• GÖZÜBÜYÜK, Abdullah Pulat, “Mebuslar ve Vekiller Hakkında Soruşturma ve Kovuşturma Usulü”, AD., Y. 45, S. 10.
• GÜNGÖR, Celalettin, 7 Mayıs ve Partileşme Sorunu, Ankara, Nurol Matbaası, 1992.
• İBA, Şeref, Anayasa ve Siyasal Kurumlar (100 Soruda), 1. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2006.
• İBA, Şeref; BOZKURT, Rauf, 100 Soruda Parlamento Hukukuna Giriş, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2004.
• KIRATLI, Metin, Parlamenter Muafiyetler, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 127-109, Ankara, Sevinç Matbaası ,1961.
• İÇEL, Kayıhan; DONAY, Süheyl, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, 1. Kitap, Yeni Yasaya Göre Güncellenmiş 4. Bası, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2005.
• KUNTER, Nurullah, Suçun Kanuni Unsurları Nazariyesi, İstanbul, 1949.
• KUNTER, Nurullah; YENİSEY, Feridun; NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Ondördüncü Bası, İstanbul, Arıkan Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., 2006.
• LEOPOLD, Patricia M., “Parliamentary Privilege and the Broadcasting of Parliament”, Legal Studies, Vol. 9, 1989.
• LINDELL, Geoffrey, “Parliamentary Inquires and Government Witness”, Melbourne University Law Review, Vol. 20, 1995-1996.
• MEKKUNEL, Anita; KEYES, Mark, “Traffic Problems at the Intersection of Parliament Procedure and Constitutional Law”, MCGILL Law Journal, Vol. 46, 2000-2001.
• MITCHELL, Andrew D., “Genocide Human Rights Implementation and The Relationship Betweeen International and Domestic Law: Nulyarimma v Thompson”, Melbourne University Law Review, Vol. 24.
• MALKOÇ, İsmail; GÜLER, Mahmut, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler I, Ankara, Adil Yayınevi, 1996.
• MALKOÇ, Şeref, “Temiz Toplum ve Yasama Dokunulmazlığı”, Yeni Türkiye, Y. 3, S. 14.
• MERAL, Seha, Devletler Hukukuna Giriş, İkinci Cilt, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Bası, A.Ü. Basımevi, 1975.
• NEZİROĞLU, İrfan, Türk Parlamento Hukukunun Temel Kavramları, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2008.
• OĞUZMAN, Kemal, “İsviçre ve Türkiye’de Medeni Kanun ve Borçlar Kanununda Şahsiyetin Hukuka Aykırı Tecavüze Karşı Korunması ve Özellikle Manevi Tazminat Bakımından Yapılan Değişiklikler”, Halûk TANDOĞAN Armağanı, Ankara, 1990.
• OLGAÇ, Senai, Kazaî ve İlmî İçtihatlarla Türk Borçlar Kanunu Şerhi, C. I, Ankara, Olgaç Matbaası,1976.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Gözden Geçirilmiş 9. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2008.
• ÖZCAN, Hüseyin, Yasama Bağışıklıkları, Ankara, Seçkin Yayınevi, 2006.
• ÖZEK, Çetin, “Mutlak Yasama Dokunulmazlığı Sınırlanabilir mi?”, İHFM., C. XXXI, S. 1-4, 1966.
• ÖZER, Attila, Anayasa Hukuku, Geliştirilmiş 2. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2005.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi (Genel Hükümler), Ankara Ceza İnfaz Kurumu Matbaası, 3. Baskı, 2006.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 1. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., 2006.
• ÖZTÜRK, Bahri; ERDEM, Mustafa R., Ceza Hukuku, 4. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, 2005.
• PEARCE, D. C., “The Privileges Committees of the Australian Parliament”, Federal Law Review, Vol. 6, 1974-1975.
• RAY, Laura Krugman, “Discipline Through Delegation: Solving The Problem of Congressional Housecleaning”, University of Pittsburgh Law Review, Vol. 55.
• SABUNCU, Yavuz, Anayasaya Giriş, Yenilenmiş 11. Bası, Ankara, İmaj Yayıncılık, 2005.
• SAVAŞ, Vural; MOLLAMAHMUTOĞLU, Sadık, Türk Ceza Kanununun Yorumu, C. II, 3. Baskı, Ankara 1999.
• SEVİNÇ, Murat, Türkiye’de Milletvekillerinin Dokunulmazlıkları, 1. Baskı, Ankara, Kırlangıç Yayınları, 2004.
• SEVİNÇ, Murat, “22. Yasama Dönemi’nin (2002-2007) Ardından, Yasama Bağışıklıkları Konusu”, AÜSBFD, C.3, S.62.
• SİLVER, Richard V., “A Common- Law Privilege For State Legilators In Federal Criminal Prosecutions”, St. John’s Law Review, Vol. 54.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Yetkin Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 1998.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncelleştirilmiş 2. Baskı, Ankara, Yetkin Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2006
• SUNGUR, Halis, Anayasayı İhlal Suçları ve TCK. 146’ncı Maddesi Hükümleri, İstanbul Matbaası, 1961.
• TANÖR, Bülent; YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 9. Baskı, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 2003.
• TOROSLU, Nevzat, Ceza Hukuku Genel Kısım, 8. Baskı, Ankara, Savaş Yayınevi, 2008.
• TOSUN, Öztekin, Suç Hukuku Dersleri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No.1255, 1967.
• TUNÇ, Hasan; BİLİR, Faruk, Anayasa Hukuku, Ankara, Gazi Kitabevi, 2005.
• TÜLEN, Hikmet, “Yasama Sorumsuzluğunun Mutlaklığı Üzerine Düşünceler”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. III, S. 1, Y. 1999.
• TÜZEL, Sadık, Anayasa Hukuku, Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesi Yayınları, N. 64-4, İzmir, 1969.
• ÜNAL, Şeref, “Yasama Dokunulmazlığı”, Adalet Dergisi, Y. 78, S. 6, s. 7-17.
• WALLACE, Don; ANSAY, Tuğrul: Introduction to Turkish Law, Fifth Edition, Ankara, Turhan Kitabevi, 2005.
• YALÇIN, Türkân, “Yasama Sorumsuzluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 2.
• YAYLA, Yıldızhan, Anayasa Hukuku Ders Notları, Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1986.
• YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 10. Bası, A.Ş, İstanbul, Kazancı Kitap Tic., 2004.