Metafiction and the Function of Suggestion in Boğazkesen Novel

Yıl 2022, , 188 - 202, 20.12.2022

Turhan Koç

https://doi.org/10.29228/yazitdergisi.14

Öz

Metafiction stands out as a concept that both authors and researchers emphasize in the context of postmodern literature. In short, this concept, which can be described as the fiction of fiction, draws the attention of the reader to the writing process of the work by adding the adventure of writing the narrative to the narrative. Besides offering a new reading experience for the reader, it has an aesthetic quality due to the new dimension it brings to the work. According to the general opinion, this technique supports the process of not referring to a phenomenon/reality other than the text itself, which is one of the main tendencies of postmodern literature. The novel Boğazkesen written by Nedim Gürsel, was published in 1995. The work, which has been placed at the center of many criticisms due to its content, has also been the material of many theoretical discussion Accordingly, Boğazkesen has been studied in the context of postmodernism, fiction-history relationship and new historicism. In terms of metafiction, it has been seen that the work has been evaluated in terms of its conformity with the technical characteristics of this concept. The novel, which directly and competently reflects the qualities of metafiction, is considered valuable in this respect. In general, it has been determined that there is no approach that this concept can also have an ideological instrumentality.In this study, although it is underlined again that Boğazkesen complies with the technical features of metafiction, it is suggested that the related concept serves a different function. Accordingly, it has been claimed that the metafiction in the novel has an indoctrination function to show the reader some of the author's views on history. It has been stated that metafiction can increase the persuasiveness of the work in the eyes of the reader by strengthening the sense of experience in a narrative, and thus, it can act as a conductor in the context of conveying the author's thoughts to the reader.

Anahtar Kelimeler

Boğazkesen, novel, metafiction, suggestion, postmodernism

Üstkurmaca ve Üstkurmacanın Boğazkesen Romanındaki Telkin İşlevi

Öz

Üstkurmaca, postmodern edebiyat bağlamında hem yazarların hem de araştırıcıların önemle üzerinde durdukları bir kavram olarak öne çıkar. Kısaca, kurmacanın kurmacası biçiminde tarif edilebilecek bu kavram, anlatının yazılma serüvenini anlatıya katarak okurun dikkatini eserin yazılma sürecine çeker. Okur için farklı bir okuma deneyimi sunmasının yanında esere kazandırdığı yeni boyut dolayısıyla estetik bir mahiyet taşır. Genel kanıya göre bu teknik, postmodern edebiyatın temel eğilimlerinden biri olan, metnin kendisi dışında bir olguya/gerçekliğe gönderme yapmama sürecini destekler. Nedim Gürsel tarafından yazılan Boğazkesen romanı 1995 yılında yayımlanır. İçeriği dolayısıyla birçok eleştirinin odağına yerleştirilen eser, aynı zamanda kuramsal birçok tartışmanın malzemesi olmuştur. Buna göre Boğazkesen özellikle postmodernizm, kurmaca-tarih ilişkisi ve yeni tarihselcilik bağlamlarında incelenmiştir. Üstkurmaca açısından eserin, bu kavramın teknik hususiyetlerine uygunluğu nispetinde değerlendirildiği görülmüştür. Üstkurmacanın niteliklerini doğrudan ve yetkin bir şekilde yansıtan roman, bu açıdan kıymetli sayılmıştır. Genel olarak bakıldığında kavramın, söz konusu roman bağlamında, ideolojik araçsallık niteliği de taşıyabileceğine dair bir yaklaşımda bulunulmadığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada, Boğazkesen’in, üstkurmacanın teknik özelliklerine uyduğunun altı tekrar çizilmekle birlikte, ilgili kavramın farklı bir işleve hizmet ettiği öne sürülmüştür. Buna göre romandaki üstkurmacanın, yazarın tarihe dair kimi görüşlerini okura gösterme noktasında telkin işlevine sahip olduğu iddia edilmiştir. Üstkurmacanın, bir anlatıdaki yaşanmışlık hissini kuvvetlendirerek eserin okur nez-dindeki ikna ediciliğini arttırabileceği ve böylelikle yazarın düşüncelerinin okura aktarılması bağlamında bir iletken vazifesi görebileceği dile getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

roman, Boğazkesen, üstkurmaca, telkin, postmodernizm

Kaynakça

• Argunşah, Hülya (2016). Tarih ve Roman. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Aydoğdu, Yusuf (2017). “Postmodern Anlatıda Bir İmkân Olarak Üstkurmaca (Metafiction) ve Murathan Mungan Öykülerine Yansımaları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52): 57-68.
• Bayındır, Tolga (2022). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Epigraf/Tanımlık Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme”. Gazi Türkiyat, 30: 89-100.
• Bolat, Tuncay (2021). Romanın Kendini Keşfi Türk Romanında Üstkurmaca (1980-2000). İstanbul: İz Yayıncılık. Eagleton, Terry (2014). Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi. Çev. Utku Özmakas. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Yıldız (2001). Türk Romanında Postmodern Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gür, Murat (2012). “Tarihle Popülerliğin Birleştiği Çizgide Bir Peyami Safa Romanı: Attilâ”. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2): 53-69.
• Gür, Murat ve Mergen, Osman (2021). “Sodom ve Gomore Romanının Metinlerarası Dünyası”. Kültür Araştırmaları Dergisi, 9: 138-154.
• Gürsel, Nedim (2018). Boğazkesen Fatih’in Romanı. İstanbul: Doğan Kitap.
• Lucy, Niall (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı Giriş. Çev. Aslıhan Aksoy. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Opperman, Serpil (2006). Postmodern Tarih Kuramı, Tarih Yazımı, Yeni Tarihselcilik ve Roman. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Sarıçiçek, Mümtaz (2008). “Postmodern Bir Tarih Kurgulaması: Boğazkesen”. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(2): 189-201.
• Seval, Hâle (2017). Nedim Gürsel’i Okumak, Kentler, Kadınlar, Yalnızlıklar. İstanbul: Doğan Kitap.
• Şengül, Abdullah (2020). Türk Tiyatrosu Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Yeşilyurt, Şamil (2009). “Nedim Gürsel’in Romanlarının Yeni Tarihselci Bağlamda Okunması”. Turkish Studies, 4(1-2): 1989-2009.
• Yiğitbaş, Maksut (2019). “Üstkurgusal Düzlemde Anlatılar Serisi: Üç Anlatı”. Turkish Studies, 14(3): 1625-1668.