About Umer İpçi’s “Gazı Mansur” Poema

Yıl 2023, , 158 - 164, 23.06.2023

İsmail Asanoğlu Kerim Çevirmen: Seher Maşkaraoğlu

https://doi.org/10.59902/yazit.1208832

Öz

Umer İpçi (Alkeday), one of the most well-known representatives of Crimean Tatar Soviet literature, was born in 1897 in Bahçesaray. He received his primary education at the school in Tavdair village in 1911. He went to Ufa in 1914 and continued his education at the Galiya madrasah there. He returned to Crimea in 1917 and taught for a few years. He praised the Crimean Tatar National government with his art of that period and called the people to unity and national freedom. From 1923 to 1928, he worked as an actor, stage manager and director in the Crimean State Theatre. At the same time, he worked in the name of the newspaper called as Yeni Dünya. The first poem of Umer İpçi called Medrese was written in 1915. Umer İpçi, who has a wide variety of works of art; he wrote poems, prose and theatrical plays. He published seventeen original books and many literary translations between 1920-1930. In plays such as Faişe (1924), Alim (1925), Nenkecan Hanım (1926), Şain Girey (1929), he depicted the life and historical events of his people at different times with a talented skill. After the Second World War, Umer İpçi’s book İkâyeler (1972) was published. Many of his works were included in the book Edebiyat Hrestomatiyası (1971) and were published in the pages of “Yıldız” journal. One of the works written by Umer İpçi on the subject of historical patriotism is the poem “Gazı Mansur”. This work was published in the newspaper Kırım Ocagı in 1917. In this article, it aims to elaborate on Umer İpçi’s Gazı Mansur poema.

Anahtar Kelimeler

Umer İpçi, Gazı Mansur, Crimean Tatar literature, Crimean Tatar poetry, poema

Umer İpçi'nin "Gazı Mansur" Poemasına Dair

Öz

Kırım Tatar Sovyet edebiyatının en tanınmış temsilcilerinden olan Umer İpçi (Alkeday), 1897 yılında Bahçesaray’da dünyaya gelmiştir. 1911 yılında Tavdair köyündeki okulda ilköğrenimine başlamıştır. 1914 yılında Ufa’ya gidip oradaki Galiya medresesinde öğrenimine devam etmiştir. 1917’de Kırım’a dönüp birkaç yıl öğretmenlik yapmış ve o devirdeki sanatıyla Kırım Tatar Milli hükümetini överek halkı birlik ve milli özgürlüğe çağırmıştır. 1923 yılından 1928 yılına kadar Kırım Devlet Tiyatrosunda aktör, rejisör ve direktör görevlerinde bulunmuştur. Aynı zamanda Yeni Dünya gazetesinde çalışmıştır. Umer İpçi’nin “Medrese” adlı ilk şiiri 1915 yılında yazılmıştır. Çok çeşitli sanat eserlerine sahip olan Umer İpçi; şiir, nesir ve dram eserleri yazmıştır. 1920-1930 yılları arasında on yedi özgün kitabı ve birçok edebî tercümesi yayımlanmıştır. Faişe (1924), Alim (1925), Nenkecan Hanım (1926), Şain Girey (1929) gibi piyeslerinde halkının farklı zamanlardaki yaşayışını ve tarihi olaylarını yetenekli bir kalem gücüyle göstermiştir. İkinci Dünya Savaşından sonra, Umer İpçi’nin İkâyeler (1972) kitabı yayımlanmıştır. Onun birçok eseri Edebiyat Hrestomatiyası (1971) kitabına alınmış ve Yıldız dergisinin sayfalarında basılmıştır. Umer İpçi’nin tarih ve vatanseverlik konulu eserlerinden biri “Gazı Mansur” manzumesidir. Bu eser, 1917 yılında Kırım Ocagı gazetesinde basılmıştır. Bu yazıda, Umer İpçi’nin Gazı Mansur manzumesi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kırım Tatar edebiyatı, Kırım Tatar şiiri, Umer İpçi, Gazı Mansur, manzume

Kaynakça

• Camanaklı, Kerim (1936). “Umer İpçi Alkeday”. Edebiyat ve Kultura, Nu: 1.
• Gasprinskiy İsmail (1910). “Unudılmış Bir Çeşme”. Terciman, İyun 4.
• Gasprinskiy, İsmail (1893). “Buhara i Bahçisaray”. Terciman, Yanvar 31.
• Gayvoronskiy, Oleksa (2004). “Gazı Mansur Hranitel Hanskoy Stolitsı”. Poluostrov, Nu: 45, 18 Noyabrya.
• İpçi Umer (1917). “Gazı Mansur”. Kırım Ocagı, Nu: 18, Sentyabr 1: 4.
• İpçi Umer (2018). Saylama Eserler. Tertip etken: Yakub İpçi. Simferopol: İ. Gasprinskiy adına Mediamerkez.
• Kniga puteşestviya (1999). Turetskiy avtor Evliya Çelebi o Krıme (1666-1667 gg.), Perevod i kommentarin E. V. Bahrevskogo, Simferopol: DAR.