Yoğun Bakım Ünitelerinde Santral Venöz Kateterlerin Özellikleri ve Gelişen Komplikasyonların İncelenmesi

Yıl 2008, Cilt: 12 Sayı: 1, 17 - 22, 01.06.2008

Rahşan Çam Yelda Candan Dönmez Fatma Demir

Öz

Amaç: Santral venöz kateterlere bağlı ortaya çıkan komplikasyonlar hastaların hastanede kalış sürelerini, maliyetlerini, mortalite ve morbidite oranlarını artırmaktadır. Bu çalışmada yoğun bakım ünitelerinde santral venöz kateterlerin özellikleri ve komplikasyonlarının incelenmesi planlanmıştır.Çalışma planı: Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın verileri 1 Nisan-18 Mayıs 2006 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini Ege Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Nöroşirürji, Kalp Damar Cerrahisi ve Genel Cerrahi yoğun bakım ünitelerinde yatan santral venöz kateterli 43 hasta oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından oluşturulan 41 soruluk veri toplama formu aracılığıyla yoğun bakım sorumlu hemşiresi ve gerektiğinde kateteri takan hekim ile görüşülerek toplanmıştır. Araştırma verileri SPSS 11.0 for windows programı kullanılarak sayı, yüzde ve ortalama olarak hesaplanmıştır.Bulgular: Hastaların %30.2’sinde kateterin, sıvı durumunun yakın takibi ve dolaşım arresti sırasında periferik venlerin bulunmasının mümkün olmayışı nedeni ile takıldığı, %46.5’inde kateterin takılış yerinin subklaviyan ven olduğu, ilaç uygulamalarından önce heparinli flush verilmesine rağmen en sık görülen komplikasyonun tıkanma olduğu, kateterlerin hepsinin poliüretandan yapılmış olduğu, komplikasyon görülme oranın ise %11.6 olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Çalışmamızda, santral venöz kateter komplikasyonlarını önlemeye yönelik uygulamaların büyük bir çoğunluğunun ulusal ve uluslar arası rehberlerin önerilerine uygun olarak yapıldığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Yoğun bakım üniteleri, santral venöz kateter, komplikasyon

The Investigation of Characteristics and Complications of Central Venous Catheters in Intensive Care Units

Öz

Objectives: Complications associated with cen- tral venous catheters increase patients' length of stay, costs, morbidity and mortality. The aim of this study was to examine the characteristics of central venous catheters and related complica- tions. Methods: The data for this descriptive research were collected between April 1 and May 18, 2006. The research sample was comprised of 43 patients (35 males, 8 females; mean age 61 years; range 42 to 80 years) with central venous catheters in the Neurosurgery, Cardiovascular Surgery and General Surgery Intensive Care Units at Ege University Research and Practice Hospital. The data were col- lected by the researcher using a 41-question data collection form and by interviewing the intensive care unit charge nurses and, when necessary, the physi- cian who inserted the catheter. Research data were analyzed using SPSS 11.0 for Windows Program to calculate number, percentage and means. Results: It was determined that 30.2% of the patients' catheters were inserted to monitor fluid status and because a peripheral vein was not found during cir- culatory arrest. The site of insertion for 46.5% of the catheters was the subclavian vein. In spite of using heparin flush before administering medications, the most common complication was occlusion of the catheter. All of the catheters were polyurethane and the complication rate was 11.6%. Conclusion: In this study, it has been determined that the practices for preventing complication of cen- tral venous catheter was consistent with recommen- dations of national and international guidelines

Anahtar Kelimeler

Intensive care units, central venous catheters, complications

Kaynakça

• Dikiş D. Vasküler kateter infeksiyonların önlen- mesinde hemşirenin rolü. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2001;5:255-61.
• Seneff MG. Central venous catheters. In: Irwin RS, Rippe JM, Curley FJ, Heard SO, editors. Procedures and techniques in intensive care medicine. Boston: Little Brown & Company; 1995. p. 15-36. Senef MG. Santral venöz kateterler. Çeviri editörü: Büyükkıdan Yelken B. Yoğun bakımda girişimler ve teknikler. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2005. p. 17-32.
• Theaker C. Infection control issues in central venous catheter care. Intensive Crit Care Nurs 2005;21:99-109.
• Leblebicioğlu H. Santral ve periferik venöz kateter ile ilişkili infeksiyonların önlenmesi. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2004;8:101-7.
• Şahinoğlu H. Yoğun bakım sorunları ve tedavileri. Ankara: Türkiye Klin Yayınevi; 1992.
• Gürbüz P, Ağalar C, Usubütün S, Türkyılmaz R. SSK Ankara Eğitim Hastanesi’ndeki intravasküler kateter infeksiyonu etkenleri ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi. Klimik Derg 1999;12:69-72.
• Özgüven V. Kateter infeksiyonları ve sepsis. I. Ulusal Hastane İnfeksiyonları Kongresi; 11-14 Nisan 2002, Ankara: Hastane İnfeksiyonları Derneği; 2002. s. 40-3.
• Ulusoy S, Akan H, Arat M, Baskan S, Bavbek S, Çakar N, ve ark. Damar içi kateter infeksiyonlarının önlenmesi kılavuzu. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2005;9:Ek1.
• Rickard CM, Courtney M, Webster J. Central venous catheters: a survey of ICU practices. J Adv Nurs 2004;48:247-56.
• Tilton D. Central venous access device infections in the critical care unit. Crit Care Nurs Q 2006;29:117-22.
• Damar İçi kateter infeksiyonlarının önlenmesi kıla- vuzu. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2005;9:Ek 1.
• Ovayolu N. Coşkun Güner İ. Karadağ G. Santral venöz kateter uygulanan hastalarda uygulama öncesi ve sonrası alınan önlemlerin belirlenme- si. 4. Ulusal Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi Kitabı; 22-26 Ekim 2003, Kuşadası: Ege Üniversitesi Basımevi; 2003. s. 207-18.
• Öztürk R, Leblebicioğlu H. Nozokomiyal damar içi kateter infeksiyonları ve kontrolü. Aktüel Tıp Dergisi 2002;7:41-53.
• Gül H. Çok Lümenli kateterler ve hemşirelik yak- laşımları. Hastane İnfeksiyonları Kongresi; 11-14 Nisan 2002, Ankara: Hastane İnfeksiyonları Derneği; 2002. s. 33-7.
• Yılmaz GR. Cerrahi yoğun bakım ünitesinde kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonlarının azaltılmasın- da eğitim programının etkisi. Yoğun Bakım Dergisi 2002;2:141-4.
• Şahin N. Hemodiyaliz hastalarında subklaviyan ve femoral kateter uygulamasında hemşirenin rolü. Çınar Dergisi 1998;4:1-4.