PRETERM BEBEKLERİN BESLENMESİNDE KRONOBİYOLOJİK YAKLAŞIM MODELİ: SİRKADİYEN BESLENME

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 27 - 34, 06.06.2022

Ebru Temizsoy , Gülzade Uysal

Öz

Sağlık bakım kuruluşları yenidoğanların beslenmesi için anne sütünü tek kaynak olarak göstermektedir. Emzirmenin anne ve bebek açısından kısa ve uzun dönem faydalı etkileri oldukça fazladır. Oral beslenme hastaneden taburculukta ve hastanede uzun süre kalınmasında en önemli belirteçtir. Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde beslenme dahil çeşitli sağlık sorunlarıyla başa çıkmaya çalışan yenidoğanların emme-yutma-solunum koordinasyonu ile oral beslenmeyi başarabilmeleri için çeşitli beslenme yöntemleri geliştirilmeye devam etmektedir. Tam oral beslenme sağlanıncaya kadar çoğu preterm bebeğin beslenmesinde farklı yöntemler kullanılması gerekebilir. Sağılmış anne sütleri saklanırken bazı endüstriyel uygulamalara maruz kalabilmekte ayrıca sağıldığı saatte verilmesine dikkat edilmemektedir. Preterm bebeklerin enteral beslenmeden emzirmeye geçişinde; oral motor uyaran girişimleri, emzik verme, beslenme pozisyonu, anne sütünün ısısına yönelik kanıt temelli uygulamalara ek olarak anne sütünün sağılma saatine uygun sirkadiyen eşleştirilerek verilmesi yaklaşımı güncel öneriler arasındadır. Tam oral beslenmeye geçişi hızlandıran ipucu temelli ve bebek odaklı beslenmenin yanı sıra kronobiyolojik beslenme yaklaşımı da yenidoğanların beslenme yöntemleri arasında değerlendirilmelidir. Bu derleme preterm bebeklerin beslenmesinde kronobiyolojik yaklaşımın önemini vurgulamak amacıyla yazılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenidoğan, sirkadiyen ritim, kronobiyolojik beslenme, preterm

Kaynakça

• Kültürsay N, Bilgen H, Türkyılmaz C. Turkish neonatal society guideline on enteral feeding of the preterm infant, Turk Pediatri Ars 2018; 53 Suppl 1:109-118. DOI:10.5152/TurkPediatriArs.2018.01811
• Settle M, Francis K. Does the infant-driven feeding method positively impact preterm infant feeding outcomes. Adv Neonatal Care 2019; 19(1):51-55. DOI: 10.1097/ANC.0000000000000577
• Arslanoglu S, Moro GE, Ziegler EE and the WAPM Working Group on Nutrition Recommendations and guidelines for perinatal practice: Optimization of Human Milk fortification for Preterm ınfants: New concepts and Recommendations. Journal of Per. Med 2010;38: 233-238. DOI: 10.1515/jpm.2010.073
• Hahn-Holbrook J, Saxbe D, Bixby C, Steele C, Glynn L, Human milk as chrononutrition implications for child health and development. Pediatr. Res 2019, 85: 936-942 DOI: 10.1038/s41390-019-0368-x
• Rietveld WJ. Chronobiology. Hormone Research 1990;33(2-4):53-57. DOI: 10.1159/000181463
• Kurt C. Kronobiyoloji ve Fiziksel Performans. Türkiye Klin J Sport SCI 2010;2: 103-108.
• Memiş Ö. İnsan Odaklı Aydınlatma. International periodical of recent technologies in applied engineering 2019; 1(1): 30-35.
• Fuhr L, Abreu M, Pett JP, Relogio A. Circadian systems biology: When time matters, Comput. Struct. Biotechnol. J 2015;13: 417-426. DOI: 10.1016/j.csbj.2015.07.001
• Keser A, Karataş E. Sirkadiyen ritim ve metabolizma: obezite üzerine etkileri circadian rhythms and metabolism: effects on obesity. Journal of Health Sciences 2015; 24(2): 83-90
• Ulusoy HG, Vardiyalı sağlık çalışanlarında sirkadiyen ritim ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,2020.
• Mirmiran M, Maas YGH, Ariagno RL. Development of fetal and neonatal sleep and circadian rhythms. Sleep Med. Rev 2003; 7: 321-334. DOI: 10.1053/smrv.2002.0243
• Mirmiran M, Ariagno RL. Influence of light in the NICU on the development of circadian rhythms in preterm infants. Seminars in Perinatology 2000; 24: 247-257. DOI: 10.1053/sper.2000.8593
• Lunshof S, Boer K, Wolf H, van Hoffen G, Bayram N, Mirmiran M. Fetal and maternal diurnal rhythms during the third trimester of normal pregnancy: outcomes of computerized analysis of continuous 24-hr fetal heart rate recordings. Am J Obst Gyncol 1998; 178: 247-254. DOI: 10.1016/s0002-9378(98)80008-2. DOI: 10.1016/s0002-9378(98)80008-2
• Seron-Ferre M, Riffo R, Valenzuela GJ, Germain AM. Twenty-four-hour pattern of cortisol in the human fetüs at term. Am J Obstet Gynecol 2001; 184: 1278-1283. DOI: 10.1067/mob.[phone]
• Lunshof S, Boer K, Van Hoffen G, Wolf H, Mirmiran M. The diurnal rhythm in fetal heart rate in a twin pregnancy with discordant anencephaly: comparison with three normal twin pregnancies. Early Hum Dev 1997;48: 47-57. DOI: 10.1016/s0378-3782(96)01802-6
• Pevet P, Challet E. Melatonin: both master clock output and internal time-giver in the circadian clocks network. J. Physiol 2011; 105:170-182. DOI: 10.1016/j.jphysparis.2011.07.001
• Karakas A, Gunduz B. Suprachiasmatic nuclei may regulate the rhythm of leptin hormone release in Syrian hamsters (Mesocricetus auratus). Chronobiol. Int 2006;23: 225-236. DOI: 10.1080/07420520500545821
• Hennet T, Borsig l. Breastfed at Tiffany's. Trends in Biochemical Sciences 2016; 41(6) 508-18. DOI: 10.1016/j.tibs.2016.02.008
• Italianer MF, Naninck Eva FG, Roelands J, Horst GTJ, Reiss IKM, Goudoever JB, et al. Circadian variation in human milk composition a systematic review. Nutrients 2020;12(8) 2328-2344. DOI: 10.3390/nu12082328
• Sosa-Castillo E, Rodriguez-Cruz M ve Molto-Puigmarti C. Genomics of lactation Role of nutrigenomics and nutrigenetics in the fatty acid composition of human milk. British Journal of Nutrition 2017;118(3), 161-168. DOI:10. 1017/S0007 114517001854
• Morrow AL, Ruiz-Palacios GM, Altaye M, Jiang X, Lourdes Guerrero M, Meinzen-Derr JK, Newburg DS. Human milk oligosaccharides are associated with protection against diarrhea in breastfed infants. J Pediatr 2004; 145(3): 297-303. DOI: 10.1016/j.jpeds.2004.04.054
• Hinde K, German JB. Food in an evolutionary context: insights from mother’s milk, J SCI Food Agric 2012;92(11): 2219-2223. DOI: 10.1002/jsfa.5720
• Bravi F, Wiens F, Decarli A, Dal Pont A, Agostoni C, Ferraroni M. Impact of maternal nutrition on breast-milk composition: a systematic review. Am J Clin Nutr 2016; 104(3), 646-662. DOI: 10.3945/ajcn.115.120881 Ballard O,
• Morrow AL. Human milk composition, nutrients and bioactive factors. Pediatr Clin North Am 2013; 60: 49-74. DOI: 10.3945/ajcn.115.120881
• Garcia NR, Escuder D, Garcıa O, et al. Effect of freezing time on macronutrients and energy content of breastmilk. Breastfeeding Med 2012; 7: 295-301. DOI: 10.1089/bfm.2011.0079
• Lawrence RA. Storage of human milk and the influence of procedures on immunological components of human milk. Acta Paediatr Suppl 1999; 88(430):14-18. DOI: 10.1111/j.1651-2227.1999.tb01295.x
• Lawrence RA and Lawrence RM. Biochemistry of human milk. In: Lawrence RA and Lawrence RM, editors. A guide for medical profession. 8th edition, Saunders 2016, 91-146.
• Tanrıverdi Ş. Annenin beslenme durumunun anne sütü içeriğine (makro besin öğesi) etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020.
• Picciano MF. Nutrient Composition of Human Milk. Pediatr Clin N Am 2001;48(1), 53-67. DOI: 10.1016/s0031-3955(05)70285-6
• Hosea Blewett HJ, Cicalo MC, Holland CD, Field CJ. The Immunological Components of Human Milk. J SCI Food Agric 2008; 45-80. DOI: 10.1016/S1043-4526(07)00002-2
• Johnston M, Landers S, Noble L, Szucs K, Viehmann L. Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics. 2012; 129(3), 827-841. DOI: 10.1542/peds.2011-3552
• Elmacıoğlu F. Anne sütünün besinsel özellikleri. Telatar B, Editör. Aile hekimliğinde anne sütünün anne ve bebek sağlığı açısından önemi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri 2019. p.8-13.
• Bilgen H, Kültürsay N, Türkyılmaz C. Türk Neonatoloji Derneği sağlıklı term bebeğin beslenmesi rehberi, Turk Pediatri Ars 2018; 53(Suppl 1): 128-137 DOI: 10.5152/TurkPediatriArs.2018.01813
• Christian P, Smith ER, Lee SE, Vargas AJ, Bremer AA, Raiten DJ. The need to study human milk as a biological system, Am J Clin Nutr 2021;113:1063-1072. DOI: 10.1093/ajcn/nqab075
• Chowdhury R, Sinha B, Sankar MJ, Taneja S, Bhandari N, Rollins N, Bahl R, Martines J. Breastfeeding and maternal health outcomes: a systematic review and meta-analysis. Acta Paediatr 2015;104: 96-113. DOI: 10.1111/apa.13102
• White Robert D. Circadian variation of breast milk components and implications for care. Breastfeeding Medicine 2017;12(7): 398-400. DOI: 10.1089/bfm.2017.0070
• Galante L, Milan AM, Reynolds CM, Cameron-Smith D, Vickers MH, Pundir S. Sex-specific human milk composition: the role of infant sex in determining early life nutrition. Nutrients 2018;10: 1194-1205. DOI: 10.3390/nu10091194
• Hosseini M, Valizadeh E, Hosseini N, Khatib-shahidi S, Raeisi S. The role of infant sex on human milk composition. Breastfeeding Med 2020;15: 341-346. DOI: 10.1089/bfm.2019.0205
• Sanchez CL, Cubero J, Sánchez J, Franco L, Rodríguez AB, Rivero M, Barriga C, Evolution of the circadian profile of human milk amino acids during breastfeeding. 2013 J. Appl. Biomed. 11, 59-70. DOI:10.2478/v10136-012-0020-0
• Çetinkaya AK, Dizdar EA, Yarcı E, Sari FN, Oguz SŞ, Uras N, Canpolat FE, Does circadian variation of mothers affect macronutrients of breast milk 2017. Am J Perinatol 2017; 34(07): 693-696. DOI: 10.1055/s-0036-1597327
• Moran-Lev H, Mimouni F, Ovental A, Man0gel L, Mandel D, Lubetzky R. Circadian macronutrients variations over the first 7 weeks of human milk feeding of preterm infants 2015; Breastfeed Med, 10: 366-370.
• Engler CA, Hadash A. Breastfeeding may improve nocturnal sleep and reduce infantile colic: potential role of breast milk melatonin. Eur j Pediatr 2012;171:729-732. DOI: 10.1007/s00431-011-1659-1663.
• Yerer B, Aydoğan S. Sirkadiyen ritme bağlı olarak melatonin seviyesindeki değişikliklerin eritrositlerde lipid peroksidasyonu üzerine etkisi, Sağlık Bilimleri Dergisi 2006; 15(3):153-160.
• McKenna H, Reiss IKM. The case for a chronobiological approach to neonatal care, Early Hum. Dev 2018; 126: 1-5. DOI: 10.1016/j.earlhumdev.2018.08.012
• Ardura J, Gutierrez R, Andres J, Agapito T. Emergence and evolution of the circadian rhythm of melatoninin children, Horm. Res 2003;59: 66-72. DOI: 10.1159/000068571
• Christ E, Korf HW, Gall CW. When does it start ticking. Ontogenetic development of the mammalian circadian system, Prog. Brain Res 2012;199: 105-118. DOI: 10.1016/B978-0-444-59427-3.00006-x
• Kaur S, Teoh AN, Shukri M, Shafi SR, Bustami NA, Takahashi M, Lim PJ, Shibita S. Circadian rhythm and its association with birth and infant outcomes: research protocol of a prospective cohort study, BMC Pregnancy and Childbirth 2020. 20: 96-107. DOI: 10.1186/s12884-020-2797-2
• Lodemore MR, Petersen SA, Wailoo MP. Factors affecting the development of night time temperature rhythms. Arch Dis Child 1992; 67: 1259-1261. DOI: 10.1136/adc.67.10.1259
• Recio R, Riguez RM, Buxton OM, Challet E. Synchronizing circadian-rhythms in early infancy. Medical Hypotheses 1997; 49: 229-234. DOI: 10.1016/s0306-9877(97)90207-3
• Girgin BA, Gözen D. Preterm bebeklerde oral beslenmeye hazır oluşluğun değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Nurs SCI 2017;9(4):329-336. DOI: https://doi.org/10.5336/nurses.2017-55760
• Gözen D, Girgin BA. Preterm bebeklerde oral beslenmeyi destekleyici kanıta dayalı girişimler. Clin exp health SCI 2017;(7):171-174. DOI: 10.5152/clinexphealthsci.2017.327