Azınlık Bir Grupta Değer Aktarımı: Toni Morrison’un En Mavi Göz Romanı Üzerinden Tematik Bir İnceleme

Yıl 2020, , 139 - 158, 31.12.2020

Ahu Öztürk , Asude Bağcı

https://doi.org/10.31461/ybpd.793675

Öz

Değerler, bireyi belirli amaçlar doğrultusunda harekete geçiren soyut düşünce ve davranış temsilleridir. Her birey ve toplumun kendi değer öncelikleri vardır (Temel Değerler Kuramı; Schwartz, 2006). Ebeveynler değerleri çocuklarına aktararak toplumsal değişimi ya da sürekliliği sağlar. Değerlerin kuşaklar arası aktarımının belirli koşullara bağlı biçimde gerçekleştiği hipotezini sınamak üzerine yürütülen bu nitel çalışma, gelişmiş bir ülkede çoklu dezavantaj koşullarında büyüyen bir çocuğun yaşamını ayrıntılı biçimde yansıtan belirgin bir örnek olması özelliği ile seçilen Toni Morrison’un “En Mavi Göz” romanını ele almaktadır. Bu tematik incelemenin kuramsal ve kavramsal temelleri ise; Schwartz’ın on temel değeri, Kağıtçıbaşı’nın çocuğa verilen değeri ele aldığı çalışmaları ve kuşaklar arası aktarımının çocuğun sosyo-kültürel ekolojisini oluşturan ekonomik ve demografik koşullar ile bağlantılı biçimde açıklandığı “seçici süreğenlik” hipotezine dayanmaktadır. Bulgular, beklenen biçimde, kültürel azınlık gruptan bir ailenin düşük sosyoekonomik konum ve olumsuz sosyo-demografik özelliklerine bağlı olarak, muhafazacılık değerlerini öncelikli olarak benimseyip aktardıkları görülmüştür. Bulgular, ailelerin kültürel arka planı ve yaşam tarzının değer aktarıma etkilerini ele alan Kağıtçıbaşı’nın Aile Değişim Modeli temelinde tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Temel değerler, değer aktarımı, azınlıklar, aile değişimi modeli

Value Transmission in an Minority Group: A Thematical Examination Through Toni Morrison’s The Bluest Eye Novel

Öz

Values are the abstract representations of thoughts and behaviors that mobilize the person for certain purposes. Each individual and society has its own value priorities (Value Theory; Schwartz, 2006). Parents transfer their values to their children and ensure the variability or continuity of their society. This qualitative study examines the intergenerational transmission of Schwartz's ten fundamental values through Toni Morrison's “The Bluest Eye” novel, which is an outstanding example of a detailed story of a child growing in multi disadvantage circumstances in a developed country. The theoretical and conceptual bases of thematic analysis are; the intergenerational transmission of Schwartz's ten basic values, the values given to the child based on Kağıtçıbaşı’s studies and the "selective continuity" hypothesis in which the intergenerational transfer is explained in connection with the economic and demographic conditions that form the socio-cultural ecology of the child. Results showed that, as expected, parents of minority groups primarily adopted and transferred the values of conservation due to their socioeconomic status and sociodemographic characteristics. These findings will be discussed on the basis of the Family Change Model of Kağıtçıbaşı which deals with the cultural background of families and the effects of lifestyle on value transmission.

Anahtar Kelimeler

Basic values, value transmission, minorities, Family Change Model

Kaynakça

• Albert, I. ve Ferring, D. (2012) Intergenerational value transmission within the family and the role of emotional relationship quality. Family Science, 3(1), 4-12. doi:10.1080/19424620.2011.671496
• Albert, I., Trommsdorff, G. ve Wisnubrata, L. (2009). Intergenerational transmission of values in different cultural contexts: A study in Germany and Indonesia. In G. Aikaterini & K. Mylonas (Eds.), Quod Erat Demonstrandum: From Herodotus’ Ethnographic Journeys to Cross-Cultural Research: Proceedings from the 18th International Congress of the International Association for Cross-Cultural Psychology. https://www.iaccp.org/wp-content/uploads/2019/04/24_Albert.pdf
• Brannen , J., Parutis, V., Mooney, A. ve Wigfall V. (2011). Fathers and intergenerational transmission in social context. Ethics and Education, 6(2), 155-170. doi:10.1080/17449642.2011.622986
• Braun, V. ve Clarke, V. (2019). Psikolojide tematik analizin kullanımı. (S. N. Şad , N. Özer ve A. Atli, Çev.) Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 873-898. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.17m
• Bubeck, M. ve Bilsky, W. (2004). Value structure at an early age. Swiss Journal of Psychology, 63(1), 31–41. doi:10.1024/1421-0185.63.1.31
• Coon, H. M. ve Kemmelmeier, M. (2001). Cultural orientations in the united states (re)examining differences among ethnic groups. Journal Of Cross-Cultural Psychology, 32(3), 348-364. doi:10.1177/0022022101032003006
• Demirutku, K. ve Sümer, N. (2010). Temel değerlerin ölçümü: Portre Değerler Anketinin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 17-25.
• Erkenekli, M., Uzun, Z. ve Gümüş, Ö. D. (2012). Sosyoekonomik statü ve sosyal değerler ilişkisine yönelik bir inceleme. Savunma Bilimleri Dergisi, 11(2), 125-147.
• Fischer, R. ve Schwartz, S. (2011). Whence differences in value priorities? Individual, cultural, or artifactual sources. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42(7), 1127 –1144. doi:10.1177/0022022110381429
• Idema, H. ve Phalet, K. (2007). Transmission of gender-role values in Turkish-German migrant families: The role of gender, intergenerational and intercultural relations. Zeitschrift für Familienforschung, 19(1), 71-105. https://nbnresolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-58062
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2017). Benlik, aile ve insan gelişimi (4. baskı). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Knafo, A. ve Schwartz, S.H. (2003) Parenting and adolescents’ accuracy in perceiving parental values. Child Development, 74(2), 595-611. doi:10.1111/1467-8624.7402018.
• Kohn, M. L., Slomczynski, K. M. ve Schoenbach, C. (1986). Social stratification and the transmission of values in the family: A cross-national assessment. Sociological Forum, 1, 73-102. doi:10.1007/BF01115074
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45),59-76.
• Min, J., Silverstein, M. ve Lendon, J. P. (2012). Intergenerational transmission of values over the family life course. Advances in Life Course Research, 17(3), 112-120. doi:10.1016/j.alcr.2012.05.001
• Morrison, T. (1994). En mavi göz (3. baskı). (İ. Seyrek, Çev.) İstanbul: Can Yayınları. (Orijinal çalışmanın Türkçe basım tarihi 1993).
• Ranieri, S. ve Barni, D. (2012). Family and other social contexts in the intergenerational transmission of values. Family Science, 3(1), 1-3. doi:10.1080/19424620.2012.714591
• Schönpflug, U. (2001). Intergeneratıonal transmıssıon of values: The role of transmission belts. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32(2), 174-185. doi:10.1177/0022022101032002005
• Schönpflug, U. ve Yan, S. (2012). The role of parental and child motivation in the ıntergenerational transmission of values in east germany and shanghai/china. Cross-Cultural Research, 47(1), 68 –85. doi:10.1177/1069397112465255
• Schwartz, S. H. (2006). Les valeurs de base de la personne: Théorie, mesures et applications. Revue Française de Sociologie, 47(4), 929-968. doi:10.3917 / rfs.474.0929
• Schwartz, S. H. (2012). An overview of the Schwartz theory of basic values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1). 1-20. doi:10.9707/2307-0919.1116
• Suizzo, M. A. (2007). Parents’goals and values for children dimensions of independence and interdependence across four U.S. ethnic groups. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(4), 506-530. doi:10.1177/0022022107302365
• Tam, K. P. (2015). Understanding intergenerational cultural transmission through the role of perceived norms. Journal of Cross-Cultural Psychology, 46(10), 1 –7. doi:10.1177/0022022115600074
• Vedder, P., Berry, J., Sabatier, C. ve Sam, D. (2009). The intergenerational transmission of values in national and immigrant families: The role of Zeitgeist. Journal of Youth and Adolescence, 38(5), 642–653. doi:10.1007/s10964-008-9375-7
• Wray-Lake, L., Flanagan, C. A. ve Maggs, J. L. (2012). Socialization in context: Exploring longitudinal correlates of mothers’ value messages of compassion and caution. Developmental Psychology, 48(1), 250–256. doi:10.1037/a0026083
• Yağmurlu, B., Çıtlak, B, Dost, A. ve Leyendecker, B. (2009). Türk annelerin çocuk sosyalleştirme hedeflerinde eğitime bağlı olarak gözlemlenen farklılıklar. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 1-15.
• Yi, C.-C., Chang C.-F. ve Chang Y.-H. (2004). The intergenerational transmission of family values: A comparison between teenagers and parents in Taiwan. Journal of Comparative Family Studies, 35(4), 523-545.