Bipolar Bozukluğu olan Hastalarda Uyku Kalitesi, Biyolojik Ritim Örüntüsü ve Yaşam Kalitesinin Tedavi Uyumuyla İlişkisi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 10 - 23, 30.06.2017

Muhammed Yıldız , Ahmet Ünal

https://doi.org/10.31461/ybpd.316273

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada bipolar bozukluğa sahip tedavi
uyumu olan hastalarla olmayan hastaların uyku kalitesi, biyolojik ritim
örüntüsü ve yaşam kalitesinin karşılaştırılması amaçlandı. Gaziantep
Üniversitesi Tıp Fakültesi Şahinbey Araştırma ve Uygulama Hastanesi Psikiyatri
Polikliniği tarafından DSM-IV-TR tanı ölçütlerine göre bipolar bozukluk tanısı
almış ötimik durumdaki onam veren, polikliniğe ardışık olarak gelen 102 hastaya
Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HDDÖ), Young Mani Derecelendirme
Ölçeği (YMDÖ), tedavi uyumu için Morisky Tedaviye Uyum Ölçeği (MTUÖ), uyku
kalitesi için  Pittsburg Uyku Kalitesi Ölçeği (PUKÖ), biyolojik ritim
örüntüsü için Biyolojik Ritim Değerlendirme Görüşmesi (BRDG), yaşam kalitesi
için Yaşam Kalitesi Ölçeği (YKÖ), Sosyodemografik ve Klinik Veri Formu
uygulandı. Tedavi uyumu olan ve olmayan hastaların, uyku kaliteleri, biyolojik
ritim örüntüleri ve yaşam kaliteleri arasında ilişki olup olmadığına bakıldı. Tedavi uyumu olan hastaların
daha iyi uyku kalitesine sahip olduğu, daha az uyku bozukluğu yaşadıkları,
sosyal yaşamlarında daha işlevsel oldukları, biyoritimlerinin daha düzenli
olduğu saptandı. 

Anahtar Kelimeler

Bipolar Bozukluk, Tedavi Uyumu, Uyku Kalitesi, Biyolojik Ritim Örüntüsü, Yaşam Kalitesi

The Relationship of Sleep Quality, Circadian Rhythm Pattern and Quality of Life over Treatment Compliance in Patients with Bipolar Disorder

Öz

In this study, it is aimed to compare the biological rhythm patterns and
quality of life of bipolar disorder treatment compliance with the sleep quality
of patients with non-patients. Hamilton Depression Rating Scale (HDRS), Young
Mania Rating Scale (YMRS), treatment compliance for Morisky Medication Adherence Scale (MMAS), sleep quality for the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Biological Rhythms Interview of Assessment
in Neuropsychiatry (BRIAN) for biological rhythm patterns, Quality of Life Scale (QLS) for quality
of life, Socio-demographic and Clinical Data Form were used for the
sequentially outpatient of 102 patients, in the Psychiatry
Clinic of the University of Gaziantep Sahinbey Research and Practise
Hospital,  the patients with bipolar
disorder according to the DSM-IV-TR diagnose criterions. Whether there is a relationship
between the biological rhythm patterns, sleep quality and quality of life of
patients who have adherence to treatment and who do
not was evaluated. It appears that the patients who have adherence to treatment
have a better quality of sleep, less sleep disorder, are more functional in
social life and have more regular biorhythms.

Anahtar Kelimeler

Bipolar Disorder, Treatment Compliance, Sleep Quality, Circadian Rhythm Pattern, Quality of Life

Kaynakça

• Ağargün, M.Y., Kara, H., & Anlar, Ö. (1996). Pittsburgh uyku kalitesi indeksi'nin geçerliği ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, (7), 107-115.
• Akdemir, A., Örsel, S., Dağ, G., Türkçapar, M.H., Özcan, N., & Özbay, H. (1996). Hamilton depresyon derecelendirme ölçeği'nin (HDDÖ) geçerliği, güvenirliği ve klinikte kullanımı. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, (4), 251-259.
• Akiskal, H.S., Bourgeois, M.L., Angst, J., Post, R., Möller, H.J., & Hirschfeld, R. (2000). Re-evaluating the prevalence of and diagnostic composition within the broad clinical spectrum of bipolar disorder. J Affect Disord, (59), 5-30.
• Aksoy, A. (2013). Bipolar bozukluğu olan hastalarda ilaç uyumu ve etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Angst, J., Gamma, A., Benazzi, F., Ajdacic, V., Eich, D., & Rössler, W. (2003). Toward a re-definition of subtreshold bipolarity: Epidemiology and proposed criteria for bipolar-II, minor bipolar disorder and hypomania. J Affect Disord, (73), 133-146.
• Angst, J., & Gamma, A. (2002). A new bipolar spectrum concept: A brief review. Bipolar Disord, 4(Suppl.1), 11-14.
• Aydemir, Ö., Akkaya, C., Altınbaş, K., Kora, K., Sücüllüoğlu ,D., Akdeniz, F., Kalaycı, F., Oral, E.T.,& Vahip, S. (2012). Biyolojik ritim değerlendirme görüşmesinin Türkçe sürümünün güvenilirliği ve geçerliliği. Anatolian Journal of Psychiatry, (13), 256-261.
• Bahar, G., Savaş, H.A., Ünal, A., Savaş, E., Kaya, H., & Bahar, A. (2014). Reliability and validity of the morisky medication adherence scale for bipolar mood disorder. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 15(2), 141-149.
• Bristol-Myers Squibb Company and Otsuka Pharmaceutical Europe. (2011). Bipolar bozuklukla yaşamayı öğrenmek. Yardımcı Rehber.
• Bunney, W.E., & Bunney, B.G. (2000). Molecular clock genes in man and lower animals: Possible implications for circadian abnormalities in depression. Neuropsychopharmacology, 22(4), 335-345.
• Buysse, D.J., Reynolds, C.F., Monk, T.H., Berman, S.R., & Kupfer, D.J. (1989). The Pittsburgh Sleep Quality Index: A new instrument for psychiatric practice and research. Psychiatry Research, 28(2), 193-213.
• Buzlu, S. (2004). Psikiyatri hastalarında ilaç yan etkileri ve ilaç uyumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Canbaba, C. (2011). Psikiyatri kliniğinde ayaktan takipli bipolar bozukluk tanılı ötimik hastalarda ve ailelerinde yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi: Sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Colom, F., & Vieta, E. (2012). Bipolar bozukluğun klinik, tanısal ve terapötik yönleri. Bipolar Bozuklukta Psikoeğitim El Kitabı. Ankara: BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ldt. Şti.
• Colom, F., Vieta, E., Tacchi, M.J., Sanchez-Moreno, J., & Scott, J. (2005). Identifying and improving non-adherence in bipolar disorders. Bipolar Disord, 7(Suppl 5), 24-31.
• Eser, E. (2006). Sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin kavramsal temelleri ve ölçümü, sağlıkta yaşam kalitesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlıkta Birikim Dergisi, 1(2), 1-5.
• Foster, A., Sheehan, L., & Johns, L. (2011). Promoting treatment adherence in patients with bipolar disorder. Current Psychiatry, 10(7), 45.
• Giglio, L.M.F., da Silva Magalhães, P.V., Andreazza, A.C., Walz, J.C., Jakobson, L., Rucci, P., ... & Kapczinski, F. (2009). Development and use of a biological rhythm interview. Journal of affective disorders, 118(1), 161-165.
• Giglio, L.M.F., Magalhães, P.V., Andersen, M.L., Walz, J.C., Jakobson, L., & Kapczinski, F. (2010). Circadian preference in bipolar disorder. Sleep and Breathing, 14(2), 153-155.
• Hamilton, M. (1960). A rating scale for depression. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 23(1), 56-62.
• Harrow, M., Goldberg, J.F., Grossman, L.S., & Meltzer, H.Y. (1990). Outcome in manic disorders: A naturalistic follow-up study. Archives of General Psychiatry, 47(7), 665-671.
• Hong, J., Reed, C., Novick, D., Haro, J.M., & Aguado, J. (2011). Clinical and economic consequences of medication non-adherence in the treatment of patients with a manic/mixed episode of bipolar disorder: Results from the European Mania in Bipolar Longitudinal Evaluation of Medication (EMBLEM) Study. Psychiatry Research, 190(1), 110-114.
• Huzmeli, S. (2014). İki uçlu bozuklukta biyolojik ritim örüntüsü ile uyku kalitesi arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Karadağ, F., Oral, E.T., Aran Yalçın, F., & Erten, E. (2001). Young mani derecelendirme ölçeğinin Türkiye’de geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 107-114.
• Keck Jr, P.E., McElroy, S.L., Strakowski, S.M., Stanton, S.P., Kizer, D.L., Balistreri, T.M., ... & West, S.A. (1996). Factors associated with pharmacologic noncompliance in patients with mania. The Journal of Clinical Psychiatry, 57(7), 292-297.
• Keck Jr, P.E., McElroy, S.L., Strakowski, S.M., West, S.A., Sax, K.W., Hawkins, J.M., ... & Haggard, P. (1998). 12-Month outcome of patients with bipolar disorder following hospitalization for a manic or mixed episode. Am J Psychiatry, 155(5), 646-652.
• Kelleci, E., & Ata, E. (2011). Psikiyatri kliniğinde yatan hastaların ilaç uyumları ve sosyal destekle ilişkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(3), 105-110.
• Koçyiğit, H., Aydemir, Ö., Fişek, G., Ölmez, N., & Memiş, A. (1999). Kısa form-36 (KF-36)’nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi, 12(2), 102-6.
• Kurdal, E. (2011). İki uçlu bozukluk hastalarında psikoeğitimin işlevsellik düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Lemmer, B. (2009). Discoveries of rhythms in human biological functions: A historical review. Chronobiology International, 26(6), 1019-1068.
• Mahmood, K.T., Khalid, N., & Makhdum, Z. (2010). Adherence to drug therapy in psychiatric patients. Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 2(11), 700-703.
• Michalak, E.E., Yatham, L.N., & Lam, R.W. (2005). Quality of life in bipolar disorder: A review of the literature. Health and Quality of Life Outcomes, 3(1), 72.
• Michalak, E.E., Yatham, L.N., Kolesar, S., & Lam, R.W. (2006). Bipolar disorder and quality of life: A patient-centered perspective. Quality of Life Research, 15(1), 25-37.
• Miklowitz, D. (2011). The bipolar disorder survival guide (Second Edition), The Guilford Pres.
• Millar, A., Espie, C. A., & Scott, J. (2004). The sleep of remitted bipolar outpatients: A controlled naturalistic study using actigraphy. Journal of Affective Disorders, 80(2), 145-153.
• Morisky, D.E., Green, L.W., & Levine, D.M. (1986). Concurrent and predictive validity of a self-reported measure of medication adherence. Medical care, 24(1), 67-74.
• Özdemir, Ö. (2007). Sivas il merkezinde iki uçlu duygudurum bozukluğunun yaygınlığı, eş tanılar ve hastaların yaşam kalitesinin incelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Reinberg, A., Ashkenazi, I. (2003). Concepts in human biological rhythms. Dialogues Clin Neurosci, 5(4), 327-342.
• Riley, W., Velligan, D., Sajatovic, M., Valenstein, M., Safren, S., Lewis-Fernandez, R., Weiden, P., & Ogedegbe, G. (2009). Adherence to psychiatric treatments. CML Psychiatry, 20(4), 89-96.
• Rosa, A.R., Comes, M., Torrent, C., Solè, B., Reinares, M., Pachiarotti, I., ... & Vieta, E. (2013). Biological rhythm disturbance in remitted bipolar patients. International Journal of Bipolar Disorders, 1(1), 6.
• Roybal, D.J., Chang, K.D., Chen, M.C., Howe, M.E., Gotlib, I.H., & Singh, M.K. (2011). Characterization and factors associated with sleep quality in adolescents with bipolar I disorder. Child Psychiatry & Human Development, 42(6), 724-740.
• Sajatovic, M., Chen, P., Dines, P., & Shirley, E.R. (2007). Psychoeducational approaches to medication adherence in patients with bipolar disorder. Dis Mofioge Health Outcomes, 15(3), 181-192.
• Scheurer, D., Choudry, N., Swanton, K.A., Matlin, O., & Shrank, W. (2012). Association between different types of social support and medication adherence. Am J Manag Care, 18(12), 461-467.
• Schulz, P., Steimer, T. (2009). Neurobiology of circadian systems. CNS Drugs, 23(Suppl 2), 3-13.
• Selvi, Y., Beşiroğlu, L., & Aydın, A. (2011). Kronobiyoloji ve duygudurum bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3), 368-386.
• Shen, G.H., Alloy, L.B., Abramson, L.Y., & Sylvia, L.G. (2008). Social rhythm regularity and the onset of affective episodes in bipolar spectrum individuals. Bipolar disorders, 10(4), 520-529.
• Sierra, P., Livianos, L., & Rojo, L. (2005). Quality of life for patients with bipolar disorder: Relationship with clinical and demographic variables. Bipolar Disorders, 7(2), 159-165.
• Svarstad, B.L., Shireman, T.I., & Sweeney, J.K. (2001). Using drug claims data to assess the relationship of medication adherence with hospitalization and costs. Psychiatric Services, 52(6), 805-811.
• Şenel, F. (2008). Biyolojik saat. Bilim ve Teknik. (Aralık), 67.
• Topçuğlu, V. (2011). Farmakoterapi ile psikoterapinin birleştirilmesinde yetkinlik, BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. Ankara. Üçok, A. (2011). Şizofreni tedavisinde karşılaşılan güçlükler. Kronik Ruhsal Hastalıklarda Tedavi İşbirliği, (1), 7-8.
• Üstün, Y., Çınar, Ş. (2009). Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi. Uluslararası Katılımlı 12. Ulusal Hemşirelik Kongresi. 20-24 Ekim 2009, Sivas Poster Bildiri.
• Ware, J.E., & Sherbourne, D.C. (1992). The MOS 36 item short form health survey (SF 36). Medical Care, (30), 473-83.
• Yılmaz, S. (2004). Psikiyatri hastalarında ilaç yan etkileri ve ilaç uyumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Young, R.C., Biggs, J.T., Ziegler, V.E., & Meyer, D.A. (1978). A rating scale for mania: Reliability, validity and sensitivity. The British Journal of Psychiatry, 133(5), 429-435.
• Yüksel, N. (2010). Temel psikofarmakoloji (1. Baskı). Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Bilimsel Çalışma Birimleri Dizisi No: 11.