Türkiye’de İyimserlik Araştırmaları; Pozitif Psikoloji Temelli Bir Arayış Bağlamında Bir Eğitim Programı Taslak Önerisi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 9, 31 - 43, 30.06.2021

Volkan Duran Yaşar Barut Hüseyin Mertol

https://doi.org/10.31461/ybpd.944208

Öz

Bu çalışmanın amacı iyimserlik konusunda Türkiye’de yayımlanmış makaleleri inceleyerek, mevcut literatür boşluğunu ve ilgili literatürdeki eğilimleri tespit etmek ve bunlara çözümler sunmaktır. Bu doğrultuda, Türkiye’de iyimserlik üzerine hazırlanan makalelerin incelenerek ve bulguları sentezlenerek konuyla ilgili bütüncül bir tablo ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma desenlerinden meta-sentez yöntemine göre hazırlanmıştır. Meta-sentez, çalışmaların sonuçlarından bütüncül bir sonuç çıkarmak için kullanılan sistematik bir şekilde sonuçların birleştirilmesi ile genellemeler ve yorumlayıcı dönüşümler yaparak kuramsal bir bakış açısı getirilmeye çalışılan bir araştırma yöntemidir. Çalışmanın örneklemini, Google Akademik ve www.Dergipark.gov.tr veri tabanında taranan 17 adet makale oluşturmaktadır. Çalışmanın sonucunda literatür iyimserlikle ilgili model temelli çalışmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. İyimserlikle kötümserlik arasındaki ilişkinin bilişsel ve davranışsal boyutlarda ortaya konulması gerektiğini ortaya koymaktadır. Literatürde ayrıca iyimserliğin geleceğe dönük bir beklenti mi yoksa zamandan bağımsız bir tutum mu olduğu konusunda belirsizlik olduğu görülmüştür. Benzer durum iyimserliğin beklenti olarak ele alınmasında mevcut olduğu söylenebilir. Literatürde iyimserliğe öğrenilebilen bir kavram olarak bakılmasına rağmen bu yönde yeterli çalışma olmadığı, kavramın eğitsel boyutunun makalelere yeterince yansımadığı görülmüştür. Son olarak ise bu çalışmada iyimserlikle ilgili bir eğitim programının temel taslağı verilerek literatüre katkı sağlanmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İyimserlik, Pozitif Psikoloji, Meta-sentez, Eğitim Programları

Optimism Research In Turkey; Draft Curriculum Suggestion In The Context Of A Positive Psychology Based Search

Öz

This study aims to examine the concept of optimism in the articles published in Turkey, to identify trends and gaps in the existing literature and to provide solutions for them. In this context, examining the articles prepared on the findings related to optimism in Turkey and aimed to set out a holistic picture of the subject is synthesized. The study was prepared according to the meta-synthesis method, one of the qualitative research designs. Meta-synthesis is a research method that is used to draw a holistic conclusion from the results of the studies and try to bring a theoretical perspective by systematically combining the results and making generalizations and interpretative transformations (Polat & Ay, 2016). The sample of the study consists of 17 articles scanned in Google Scholar and www.Dergipark.gov.tr database. As a result of the study, the literature shows that there is a need for model-based studies on optimism. It reveals that the relationship between optimism and pessimism should be revealed in cognitive and behavioral dimensions. It has also been observed in the literature that there is uncertainty about whether optimism is an expectation for the future or an attitude independent of time. A similar situation can be said to be present in treating optimism as an expectation. Although optimism is regarded as a concept that can be learned in the literature, it has been observed that there are not enough studies in this direction and the educational dimension of the concept is not reflected in the articles. Finally, in this study, it is aimed to contribute to the literature by giving the basic outline of a curriculum on optimism.

Anahtar Kelimeler

Optimism, Positive Psychology, Meta-Synthesis, Training Programs

Kaynakça

• Abramson, L. Y., Seligman, M. E. P., & Teasdale, J. (1978). Learned helplessness in humans: Critique and reformulation. Journal of Abnormal Psychology, 87, 32–48.
• Aküzüm, C. (2012). Türkiye’de İlköğretim Okullarında Eğitim Denetimi (Bir Meta-Sentez Çalışması). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Elazığ
• Avcı, D. (2009). Öğrenilmiş iyimserlik eğitim programının 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin iyimserlik düzeylerine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erişim Tarihi: https://tez.yok.gov.tr ‘den 25.02.19’de alınmıştır.
• Bacanlı F.& Ercan, L. (2006). Deprem stresiyle başa çıkmanın iyimserlik ve cinsiyete göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25),7-16.
• Biswas-Diener,R. (2011). Invitation to Positive Psychology: Research and Tools for the Professional, CAPP Press, USA
• Çalışkan, H. Uzunkol, E. (2018). Ergenlerde İyimserlik-Kötümserlik Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması, The Journal of Happiness & Well-Being, 6(2), 78-95
• Demir, R. ve Murat, M. (2017). Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 347-378.
• Ergen, Y. Elma, C. (2018). Development of Teacher Academic Optimism Scale: The Validity and Reliability Study, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 8(1), 69-90
• Erikson, E. H.(1963). Childhood and Society, New York: Norton Company.
• Eryılmaz, A. Atak, H. (2011). Ergen Öznel İyi Oluşunun Öz Saygı Ve İyimserlik Eğilimi İle İlişkisinin İncelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (37), 70-181.
• Gençoğlu, C. Alkan, E. Koçyiğit, M. (2014). Bir Mit Olarak İyimserlik; Kızlar Mı Erkekler Mi Daha İyimser? Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (50), 129-138.
• Güler, B. K. ve Emeç, H. (2006). “Yaşam Memnuniyeti ve Akademik Başarıda İyimserlik Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadı ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (2): 129-149.
• Jørgensen,I.S. Nafstad,H.E. (2004). Positive Psychology: Historical, Philosophical, and Epistemological Perspectives, Positive Psychology in Practice, John Wiley & Sons, Inc., USA.
• Hırlak, B. Taşlıyan, M. Sezer, B. (2017). İyimserlik ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki ve Demografik Özellikler Bağlamında Algı Farklılıkları: Bir Alan Araştırması, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (1), 95 – 116.
• Karacaoğlu, K. Köktaş, G. (2016). Psikolojik Dayanıklılık ve Psikolojik İyi Olma İlişkisinde İyimserliğin Aracı Rolü: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127
• Karaçam, A. ve Pulur, A. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin başarı algısı, akademik iyimserlik, psikolojik iyi oluş ve fiziksel saygı düzeylerinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-22
• Kutlu, M. Balcı, S. ve Yılmaz, M. (2004). İletişim beceri eğitiminin öğrencilerin kendini ayarlama ve iyimserlik düzeylerine etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi
• Mcknight, C.G., Huebner, E.S., & Suldo, S. (2002). Relationships Among Stressful Life Events, Temperament, Problem Behaviour, and Global Life Satisfaction in Adolescents. Psychology in the Schools, 39(6), 677- 687.
• Linley, P. A., Joseph, S., Harrington, S., & Wood, A. M. (2006). Positive psychology: Past, present, and (possible) future. The Journal of Positive Psychology, 1(1), 3-16.
• Mroczek, D.K. Spiro III A. Aldwin, C.M. Ozer, D.J. ve Bossé, R. (1993). “Construct Validation of Optimism and Pessimism in Older Men: Findings from the Normative Aging Study,” Health Psychology, 12 (1993), ss.406-409
• Uğurlu, O. (2011). Genel ve Zihinsel Sağlığın Yordayıcıları Olarak İyimserlik ve Karamsarlık, Çankaya University Journal of Humanities and Social Sciences, 8/1, ss.81–90.
• Ülker Tümlü, G., Recepoğlu, E. (2013). “Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3): 205-213
• Ünüvar, Ş., Avşaroğlu, S. and Uslu, M. (2012), “An Evaluation of Optimismand Life Satisfaction of Under graduate Students in the School of Tourism and Hotel Management”, Asian Social Science, 8, 12.
• Plomin,R.. Scheier, M.F. Bergeman,C.S. Pedersen, N.L. Nesselroade, J.R. ve McClearn , G.E. (1992). “Optimism, Pessimism, and Mental Health: A Twin Adoption Analysis,” Personality and Individual Differences, 13, ss.921-930.
• Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 4 (1), 52-64.
• Sapmaz, F. ve Doğan, T. (2012). “Mutluluk ve Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak İyimserlik”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3): 63-69.
• Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4, 219–247.
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5–14.
• Seligman, M. E. P. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. Handbook of positive psychology, 2, 3-12.
• Seligman, M. E. P. (2002b). Authentic Happiness. New York, NY: Free Press.
• Seligman, M. (2007). Öğrenilmiş iyimserlik. (Çev. E. Köroğlu). HYB Yayıncılık, Ankara.
• Snyder, C.R. (1995). Conceptualizing, Measuring and Nurturing Hope, Journal of Counseling and Development, 73 (1), 355-360. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/j.1556-6676.1995.tb01764.x/abstract
• Türküm, A. S. (2000). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma, Anadolu Üniversitesi, Proje No: 990510.
• Türkmen, E. F. (2018). Öğretmen adayı konservatuvar öğrencilerinin değer algıları: İyimser ve kötümser karikatürleri örneği, Rast Müzikoloji Dergisi, 6 (1): 1805-1831
• Yalçın, İ. (2011). Social support and optimism as predictors of life satisfaction of college students. Int J Adv Counselling, 33:79–87. DOI 10.1007/s10447-011-9113-9
• Yılmaz, E. Çaycı, N. B. Gümüş, S. (2016). Akademik İyimserliğin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Internatıonal Academıc Research Congress,