Türkiye’de Montessori Yöntemi ile İlgili Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 10, 101 - 118, 31.12.2021

Fatma Köseoğlu , Yaşar Barut

https://doi.org/10.31461/ybpd.1026936

Öz

Montessori Yöntemi, bir eğitim sistemidir ve Maria Montessori tarafından oluşturulmuştur. Maria Montessori İtalyan bir pedagog ve ülkesinin ilk kadın doktorudur. Montessori sistemi çocuğu merkeze alır ve çocuğa görelik ilkesiyle hareket ederek, çocuğa uygun oluşturulmuş bir çevreye dayanır. Çocuğun ilgi alanları ve yetenekleri dikkate alınarak, bireysel öğrenme hızının olduğunu kabul eder ve bunu temel alan esnek bir eğitim süreci oluşturur. Montessori yöntemi bir sentezdir; çocukların içlerindeki potansiyeli fark edip keşfetmelerini ve karakterlerini oluşturmalarını amaçlar. Ayrıca çocuğun içindeki potansiyele ulaşması için düzenlenmiş bir alana ve özgürlüğe ihtiyacı olduğunu savunur. Ülkemizde Montessori konusu ile ilgili bilimsel çalışmalara önem verildiği ve çalışmalarının son yıllarda arttığı gözlemlenmektedir. Bu araştırmada, ülkemizde Montessori metodu ve uygulamaları ile ilgili, 2010-2021 yılları arasında yazılan tez ve makaleler, belirlenen ölçütlere göre incelenerek, hem bu metodun güvenilirlik ve geçerliliğini görmek hem de yapılacak yeni araştırmalara fikir vermek amaçlanmıştır. Bu çalışma nitel bir araştırma olup, amaçsal öğrenme stratejilerinden ölçüt öğrenme yöntemi ve doküman tarama (analizi) tekniği kullanılmıştır. Google Akademi, Dergipark ve Ulusal Tez Merkezi veri ortamlarından “montessori” kelimeleri ile kaynaklar taranmış ve 48 tez çalışması, 36 makale çalışması olmak üzere toplam da 84 çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara bakıldığında; ülkemizde Montessori metoduna yönelik çalışmalarının yoğunluğunun son 5 yıla ait olduğu saptanmıştır. Araştırmaların büyük bir bölümünün okul öncesi kademesinde yapıldığı söylenebilir. Yapılan çalışmaların tamamına yakınının sonuç bölümlerinde, Montessori yöntemi ile eğitim alan çocukların lehine değişim gözlendiği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi, Montessori Yöntemi, Okul Öncesi Eğitim

Investigation of Studies on Montessori Method in Turkey

Öz

The Montessori Method is an education system and was created by Maria Montessori. Maria Montessori is an Italian pedagogue and the first female doctor in her country. The Montessori system puts the child in the center and, acting on the principle of relative to the child, is based on an environment created suitable for the child. Considering the interests and abilities of the child, it accepts the individual learning speed and creates a flexible education process based on this. The Montessori method is a synthesis; It aims for children to realize and discover the potential within them and to create their characters. He also argues that the child needs a regulated space and freedom to reach their potential. It is observed that scientific studies on the subject of Montessori are given importance in our country and their studies have increased in recent years. In this study, it is aimed to see the reliability and validity of this method and to give an idea for new researches by examining the theses and articles written between 2010-2021 about the Montessori method and its applications in our country, according to the determined criteria. This study is a qualitative research and criterion learning method and document scanning (analysis) technique, which are purposeful learning strategies, were used. Sources were scanned with the words "montessori" from Google Academy, Dergipark and National Thesis Center data environments, and a total of 84 studies, including 48 thesis studies and 36 article studies, were reached. Considering the findings obtained from the research; It has been determined that the intensity of the studies on the Montessori method in our country belongs to the last 5 years. It can be said that most of the studies were conducted at the preschool level. In the conclusion sections of almost all of the studies, it was stated that a change was observed in favor of the children who received education with the Montessori method.

Anahtar Kelimeler

Preschool, Montessori Method, Preschool Education

Kaynakça

• Acay, E. (2018). Okul öncesi çocuklarının renk ve doku bilgilerini edinmelerine montessori eğitim yönteminin etkililiği. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Açıkgöz, S. (2018). Fen eğitiminde okulöncesine yönelik yaklaşımlardan STEM ve Montessori yöntemlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Ak, İ.S. (2019). Montessori yaklaşımında bütünleştirme uygulamalarına ilişkin Montessori okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akatay, N. (2019). Ortaokul Montessori fen eğitiminin Montessori fen bilgisi öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aksoy, P. (2020). Montessori yaklaşımının uygulandığı sınıflarda görev yapan okul öncesi öğretmenlerinin montessori yaklaşımının “farklı, güçlü ve zorlayıcı yanları”na ilişkin görüşleri: Amerika ve Türkiye örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(10), 278-309.
• Aral, N., Yıldız Bıçakçı, M., Yurteri Tiryaki, A., Çetin Sultanoğlu, S., Şahin, S. (2015). Montessori Eğitiminin Çocukların Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Hacettepe Journal of Educational Research, 1(1), 32-52.
• Aslıyüksek, M. (2015). Montessori eğitiminin 4 - 5 yaş çocukların motor beceri, görsel algı ve bellek, el-göz koordinasyonu ile küçük kas becerilerinin gelişimine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayer, A. (2015). Montessori Yönteminin okul öncesi (36-66 ay) çocuklarının özbakım becerilerine etkisinin incelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayrak, Ö.Ö. (2021). Montessori Metodu uygulayan özel bir ilkokulda öğretmen görüşlerine göre öğrenme çıktılarının incelenmesi. İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Bayram, B. (2014). Değerler eğitiminde Montessori yöntemi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bezirci, H. (2017). Montessori yönteminin anaokulu çocukların akran ilişkilerine ve akran tepkilerine etkisinin incelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Bozkurt, Ş.S., Ulutaş, İ. (2021). Montessori yöntemine nörobilimsel bakış açısı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 817-854.
• Buldur, A. (2019). Montessori eğitim programına devam eden okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerindeki değişimin incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(4), 1172-1186.
• Bülgür, N. (2018). Montessori eğitiminin 5-6 yaş grubu çocukların yalnızlık ve sosyal memnuniyetsizlik düzeyleri üzerindeki etkisi (Adana ili örneği). Mersin: Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Büyüktaşkapu, S. (2012). Montessori yaklaşımı ve okul öncesinde fen eğitimi. Tübav Bilim Dergisi, 5(3), 19-25.
• Çakır, Z., Altun Yalçın, S., Yalçın, P. (2019). Montessori yaklaşım temelli STEM etkinliklerinin okul öncesi öğretmen adaylarının yaratıcılık becerilerine etkisi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 4(2), 392-409.
• Çakır, Z. (2018). Montessori yaklaşım temelli STEM etkinliklerinin okul öncesi öğretmen adayları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan: Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çankaya, E. (2021). Montessori günlük yaşam becerileri çalışmalarının zihinsel yetersizliği olan çocukların öz bakım becerilerine etkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dedeoğlu, S. (2018). MEB okul öncesi eğitim programı ve Montessori programına göre eğitim alan çocukların bilişsel gelişim ve sosyal yetkinliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dereli, E. (2017). Montessori eğitim programının çocukların psikososyal gelişimlerine ve sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 135-153.
• Durakoğlu, A. (2010). Maria Montessori'ye göre çocuğun doğası ve eğitimi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Durakoğlu, A. (2010). Montessori metodunda okuma ve yazma eğitimi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(20), 91-104.
• Durakoğlu, A. (2011). Maria Montessorı’ye göre okul öncesi çocukluk döneminin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 133-145.
• Erakkuş, Ö., & Şanver, M. (2016). Montessori okullarında temel eğitimde din ve değerler eğitimiyle ilgili dersler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 431-444.
• Eratay, E. (2016). Montessori yönteminin etkililiği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 11-19.
• Erkılıç, Ö.E. (2019). Montessori Reggio Emilia ve Waldorf Okullarının İstanbul ili Örneğinde İncelenmesi. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3(2), 81-98.
• Eser, H.T. (2019). Din ve ahlak eğitimi bağlamında Montessori yönteminin çocukların sosyal yaşamındaki tezahürleri (Palet ilkokulu örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güney, M., & Öz, S. Kozmik eğitim “Montessori ve yaşam”. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 117-124.
• Gürgan Öztürk, F., Özkan, P. (2016). Montessori yönteminde müzik ve türkiye’de montessori anaokullarında müzik eğitimi uygulamaları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 333-346.
• Hallumoğlu, K.Ö. (2019). Montessori materyalleri destekli bireysel ve işbirlikli matematik etkinliklerinin erken matematiksel akıl yürütme becerilerine etkisi. Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Ildız, G.İ., & Fazlıoğlu, Y. (2020). Özel eğitimde montessori metodunun kullanımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 869-884.
• Kayılı, G. (2010). Montessori yönteminin anaokulu çocuklarının ilköğretime hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayılı, G. (2015). Sosyal beceri eğitimi programı ile desteklenmiş Montessori yönteminin anaokulu çocuklarının duyguları anlama ve sosyal problem çözme becerilerine etkisi. Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaza, Ö. (2021). Montessori eğitimi ile okul öncesi eğitim programı uygulanan okul öncesi öğrencilerinin yaratıcı düşünme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Keçecioğlu, Ö. (2015). MEB okul öncesi eğitim programı ve montessori yaklaşımına göre eğitim alan 5 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kınık, B. (2018). Montessori temelli bireysel eğitim programının özel eğitim gereksinimi olan çocukların problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kızılabdullah, Y. (2021). okul öncesi din, değer ve ahlak eğitiminde montessori metodu-Indiana örneği. Dini Araştırmalar, 24(60), 9-34.
• Kural, E. (2020). Montessori eğitmenlerinin sınıf yönetimi uygulamalarına yönelik görüşleri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuru, B. (2021). İş Dünyasında 21. Yüzyıl Becerileri ve Maria Montessori. Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(8), 19-38.
• Kuşçu, Ö., Bozdaş, Y., Yıldırım Doğru, S.S. (2014). Montessori eğitiminin çocuklarda sorumluluk alma, sırasını bekleme, başladığı işi bitirme becerisine etkisinin değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 307-322.
• Leygara, T. (2020). Geleneksel eğitimden Montessori eğitim modeline geçiş sürecinde okula güven ve değişime direnç üzerine nitel bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Montessori Felsefesi. (tarih yok). 11.09.2021 tarihinde montessorifelsefesi.com/ montessori-nedir/ adresinden alındı.
• Mustafayeva, L. (2016). Montessori eğitim sistemi ve İslam eğitim sisteminin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mutlu, B., Ergişi, A., Ayhan, A.B., & Aral, N.. (2012). Okul öncesi dönemde Montessori eğitimi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 113-128.
• Noyat, Ş. (2018). Görsel sanatlar eğitiminde Montessori eğitimi yaklaşımının, okul öncesi çocuklarının yaratıcılık gelişimlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Noyat, Ş., Karahan, Ç.İ., & Alakuş, A.O. (2018). Okul öncesi montessori eğitimi yaklaşımında sanat eğitimi ve yaratıcılık. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 48-59.
• Olcaytuberdi, N. (2019). Montessori modeli ile din ve değerler eğitimi (İstanbul örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oruç, C. (2019). Montessori eğitim yaklaşımının din eğitimine uygulanması: Godly Play Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 235-266.
• Özgen, Z. (2019). Montessori, Reggio Emilia ve MEB okul öncesi eğitim yaklaşımlarında aile katılımına yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. İstanbul: İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, A.D. (2020). Görsel Sanatlar Eğitiminde Montessori Eğitimi Yönteminin Öğrenci Bilgi Düzeyine Etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(2), 561-569.
• Saki, H. (2020). Montessori felsefesi ile eğitim alan 24-72 ay arası çocukların psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Saki, H. (2020). Montessori Felsefesi ile Eğitim Alan 24-72 Ay Arası Çocukların Psikolojik Dayanıklılıklarının İncelenmesi. İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1(1), 15-33.
• Selçuk, K.S. (2016). Montessori yönteminin anaokulu çocuklarının büyük kas becerilerine etkisinin incelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sezgin, Ş. (2021). Montessori'de erken çocukluk dönemi din eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Soydan, S. (2013). Çocuklarda merak duygusunu uyandırmada montessori öğretmenlerinin kullandıkları stratejiler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 269-290.
• Soydan, S. (2013). Erken Çocukluk Yaklaşımlarına İlişkin Görüşler Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 227-242.
• Şahin Sak, İ.T. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının Montessori ve Reggio Emilia yaklaşımları ile ilgili görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 1-20.
• Şahintürk, Ö. (2012). Montessori yönteminin okul öncesi dönemde öğrencilerin yaratıcı düşünmelerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, K.N. (2015). Kırsal bölgede okul öncesi eğitime devam eden 5 yaş çocukları ile montessori eğitimi alan 5 yaş çocukların motor becerilerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, F.M. (2021). 21. yüzyılda öğrenmeyi görünür kılmak; Montessori eğitiminde dijital değerlendirme araçlarının kullanımının incelenmesi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şimşek, Y. (2018). Montessori yaklaşımı ile verilen beslenme eğitiminin 4-5 yaş çocukların besin grupları bilgisi, beslenme alışkanlıkları ve sofra düzeni bilgisi üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Temel, Z.F., Kaynak, B., Paslı, H., Demir, H., Çemrek, B. (2016). Montessori eğitim kurumlarındaki çocukların görsel algı ve çizim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2595-2608.
• Topuz, O.H. (2019). lkokul 1. sınıf matematik dersi doğal sayılar konusunda Montessori eğitimine dayalı öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin incelenmesi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Toran, M. (2011). Montessori yönteminin çocukların kavram edinimi, sosyal uyumları ve küçük kas motor becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türk, S.A., Midilli Sarı, R. (2020). Montessori okullarında mekânı kavramlarla okumak. Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(1), 82-105.
• Uçar, S. (2019). Montessori eğitimi alan ve almayan okul öncesi dönemdeki çocukların oyun davranışlarının incelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Üstündağ, K. (2019). Montessori yönteminin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Veli, E.S. (2020). Montessori eğitim yönteminin okul öncesi (36-66 ay) çocuklarının günlük yaşam becerilerine ve ebeveyn tutumlarına etkisinin incelenmesi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Wilbrandt, E.Ç. (2019). Montessori yöntemi her yönüyle montessori eğitimi ve etkinlik rehberi . E. Ç. Wılbrandt. içinde Final Kültür Sanat Yayınları.
• Yavuz, İ.D. (2019). Okul öncesi dönemde montessori yöntemi ile veya geleneksel yöntem ile eğitim alan çocukların okul olgunluğu düzeyleri, öz düzenleme becerileri ve annelerinin çocuklarının yeteneklerine ilişkin algılar. Ankara: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, C. (2019). Montessori yöntemine dayalı öğretim tasarımının birinci sınıf öğrencilerinin hazırbulunuşluklarına matematik ve okuma-yazma becerilerine etkisi. Burdur: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, S. (2018). Türkiye'deki Montessori, Waldorf ve Reggio Emilia yaklaşımlarını benimseyen okul öncesi özel kuruluşlar örneğinde görsel sanatlar eğitimi durumunun betimlenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, S., Akman, B., & Alabay, E. (2012). Okul öncesi dönem çocuklarına sunulan montesorri ve mandala eğitiminin görsel algılama davranışlarına etkisinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 92-103.
• Yıldırım Doğru, S.S. (2010). Özel eğitimde kullanılan alternatif programlar (Montessori Yaklaşımı). TÜBAV Bilim Dergisi, 2(1), 107-116.
• Yıldırım Doğru, S. & Çetingöz, D. (2017). Duyu Eğitiminin otistik çocukların alıcı dil gelişimine etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1819-1834.
• Yıldız, F.Ü. (2018). Montessori anne destek eğitim programının; Montessori eğitimi alan 4-5 yaş çocukların matematik ve günlük yaşam becerilerine etkilerinin incelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, K.T. (2012). Üç farklı programa göre eğitim alan okul öncesi çocukların sosyal kural algılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 197-207.
• Yücesan, Y. (2017). Montessori eğitiminin okul öncesi dönem çocukların problem çözme becerileri ve problem davranışları üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Zakir, N.M. (2019). Maria Montessori eğitim metodu. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(12), 59-62.
• Zengin, İ.C. (2019). 5-6 yaş çocukların matematik becerilerinin geliştirilmesinde Montessori eğitim programının etkisi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Zinderen, A. (2021). 2. sınıf matematik dersi geometrik cisimler ve uzamsal ilişkiler konusunda Montessori yaklaşımına dayalı öğretimin öğrencilerin tutum ve akademik başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.