İCRA HUKUKUNDA İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ

Yıl 2022, , 1119 - 1160, 12.09.2022

Vildan Erdoğan Hüseyin Zorlu

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1108768

Öz

Davacı davanın açılması aşamasında dava dilekçesinde karşı tarafı belirler. Dava sırasında ise her iki taraf da mevcut taraflara dair değişiklik yapabilir. İradî taraf değişikliği Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124’üncü maddesinde düzenlenen bir kavramdır. Taraf değişikliği bu hükümde iki şekilde düzenlenmiştir. Buna göre taraf değişikliği karşı tarafın açık rızası veya hâkimin izni ile yapılabilir. Tarafta iradî değişikliğin hukukî niteliğine ilişkin öğretide farklı görüşler mevcuttur. Bu çalışma bakımından öncelikle öğretideki bu görüşler değerlendirilmiş, ardından bu görüşlerden hareketle icra hukuku bakımından taraf değişikliği incelenmiştir. İlk olarak icra takipleri bakımından tarafta iradî değişikliğin mümkün olup olmadığı yargı kararları çerçevesinde irdelenecek ve sonrasında icra hukuku çerçevesinde başvurulan bazı hukukî çareler ve davalar açısından taraf değişikliği ele alınmıştır. Bu kapsamda şikâyetin, itirazın kaldırılmasının, itirazın iptali, istihkak ve menfî tespit davasının hukukî niteliği dikkate alınarak HMK’da düzenlenen tarafta iradî değişikliğin belirtilen her bir prosedür bakımından mümkün olup olmadığı izah edilmiştir. Buna bağlı olarak ilgili hükmün ne şekilde ve hangi kapsamda uygulanacağı öğreti ve yargı kararları çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İradî, Taraf Değişikliği, İcra Takibi, İcra Hukuku, İtiraz.

VOLUNTARY CHANGE OF PARTY IN ENFORCEMENT LAW

Öz

The plaintiff determines the other party in the petition at the stage of filing the lawsuit. During the proceeding, both parties can change to the existing parties. Voluntary change of parties is a concept regulated in Article 124 of the Code of Civil Procedure. The change of party is regulated in this article in two ways. Accordingly, the change of party can be made with the express consent of the other party or secondly with the permission of the judge. There are different approaches in the doctrine regarding the legal nature of the voluntary change in the party. In this study, first of all, these approaches of the doctrine will be evaluated, and then, based on these approaches, the change of party in enforcement law will be assessed. First of all, whether a voluntary change is possible in terms of enforcement proceedings will be examined within the framework of judiciary, and then the change of party will be discussed for some legal remedies and lawsuits applied within the framework of enforcement law. In this context, the legal nature of the complaint, the annulment of the objection, the cancellation of the objection, the compensation and the negative declaratory action have been taken into account. It has been explained whether a voluntary change of a party as it is regulated in the Code of Civil Procedure is possible in terms of each specified procedure. Accordingly, how and to what extent the relevant provision will be implemented will be discussed within the framework of doctrines and judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

Voluntary, Change of Party, Enforcement Proceeding, Enforcement Law, Objection.

Kaynakça

• Akkaya Tolga (2014) “Medeni Usul Hukukunda İradi Taraf Değişikliği (HMK m. 124)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Hakan Pekcanıtez’e Armağan C:16, Özel Sayı, s. 897-941.
• Alangoya, Yavuz (1969) “Yargılama Sırasında Tarafta (Yanda) İradi Olarak Meydana Gelen Değişme Hakkında Düşünceler”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:3, S:5, s.125-194.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar, Ayvaz Sema/Hanağası, Emel (2021) İcra ve İflâs Hukuku, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin (2022) İcra ve İflâs Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan (2021) Medenî Usûl Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Börü Levent (2014) “Tarafta (İradi) Değişim (HMK m. 124)”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, C. I, Yetkin Yayınları, Ankara, s. 587-629.
• Börü Levent (2012) “Dava Konusunun Devri”, 1. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol (2018) Medenî Usul Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Çağa, Tahir (1976) Ödeme Emrine İtirazın İptaline Dair, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C:8, S:3, s. 21-32.
• Demir, Ömer Faruk (2020) İstirdat Davası, (Doktora), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dişel, Buse (2014) İcra Hukukunda Takip Arkadaşlığı, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Erdem, Murat (2010) İcra ve İflâs Hukukunda İtirazın İptali Davası, (Doktora), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, Orhan (2020) Islah, 3. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Erişir, Evrim (2013) Geçici Hukukî Korumanın Temelleri ve İhtiyatî Tedbir Türleri, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Kale, Serdar (2010) Medeni Yargılamada Taraf Ehliyeti, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Kiraz, Taylan Özgür (2013) İcra Mahkemesinde İtirazın Kaldırılması (İİK md. 68-70), 4. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Kuru, Baki (2001) Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, İstanbul, Demir Müşavirlik ve Yayıncılık, C: IV.
• Kuru, Baki (2013) İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Kuru, Baki (1990) İcra ve İflâs Hukuku, 3. Baskı, İstanbul, Evrim Dağıtım, C: I.
• Kuru, Baki (2021) İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, 6. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Kuru, Baki (2018) İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Kuru, Baki (2003) İcra ve İflâs Hukukunda Menfî Tespit Davası ve İstirdat Davası, 1. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Muşul, Timuçin (2014) İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Özekes, Muhammet, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, 1. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet (2021) Medenî Usûl Hukuku, 9. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Sungurtekin Özkan, Meral/Özekes, Muhammet (2021) İcra İflâs Hukuku, 8. Baskı, İstanbul, On İki Levha. Pekcanıtez Hakan, Simil Cemil (2017) İcra-İflâs Hukukunda Şikâyet, 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Pekcanıtez Hakan, Taş Korkmaz Hülya (2017) Medeni Usul Hukuku, 15. Baskı, İstanbul, On İki Levha.
• Postacıoğlu, İlhan (1982) İcra Hukuku Esasları, 4. Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Postacıoğlu, İlhan (1975) Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Baskı, İstanbul, Sulhi Garan Matbaası.
• Peksöz, Vildan (2020) “İcra Hukukunda Adi Ortaklığın ve Ortakların Taraf Durumu” Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S:16, s.353-373.
• Tanrıver, Süha (2020) Medenî Usûl Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, C. I.
• Taş Korkmaz Hülya (2014) Medenî Usûl Hukukunda İradi Taraf Değişikliği, 1. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınevi.
• Üstündağ Saim (2000) İcra Hukukunun Esasları, 7. Baskı, İstanbul, Nesil Matbaacılık.
• Üstündağ, Saim (1997) Medenî Yargılama Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Yıldırım, Mehmet Kâmil/ Deren-Yıldırım, Nevhis, (2021) İcra İflas Hukuku, 8. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi.
• Yılmaz, Ejder (2009) “Davada Taraf Değişikliği” Prof. Dr. Saim Üstündağ’a Armağan, Adalet Yayınları, Ankara, s. 569-596.
• Yılmaz Ejder (2017) Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 3. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Yılmaz, Ejder (2009) ‘İtirazın İptalinin Hukukî Niteliği’ Saim Üstündağ’a Armağan, Adalet Yayınları, Ankara, s. 597-615.
• Umar, Bilge (2004) Kuru/Arslan/Yılmaz’ın İcra İflâs Hukuku Ders Kitabı Üzerine Gözlemler (15. Basım), 75. Yaş Günü için Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları.