THE VICTIMS OF RIGHTS DRAFT OF A LAW WITH THE RECONCILIATION INSTITUTION FOR ELIMINATION OF VICTIMIZATION

Yıl 2019, Sayı: 2, 189 - 230, 31.07.2019

Mümin Güngör

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.544344

Cited By: 2

Öz

The system of criminal justice, which prevails in the 21st century, is a system that prioritizes the understanding of the victimization of the victims of crime while punishing the perpetrator. This understanding of the existing criminal justice system is a restorative understanding of justice. One of the main aims of this understanding is to eliminate the damage of the victim or the perpetrator of the crime by not punishing the defendant because of the crime. There are a lot of regulations and institutions in this system based on this understanding. As one of the countries under the influence of restorative justice, the Turkish Criminal System is a system that witnesses the establishment of necessary institutions and regulations. In this direction, the reconciliation institution and the victim rights plan are one of the few. This reconciliation is an important reflection of the restorative justice concept which manifests itself in the Turkish Criminal System as an alternative solution method for eliminating the disputes related to both public and private law. The reconciliation institution was brought to Turkish legislation in 2005. As of now, it is one of the important tools of the system. The most important aspect of restorative justice is that it provides direct legislation on victims' rights and the elimination of grievances directly. In this respect, studies have been carried out on the rights of victims in the project stage. The most important of these studies is the 2017 victim rights plan which is in the legalization phase. With this bill, it is to ensure that the victims, who are left unprotected by the state, are directly protected by the state and that their grievances are eliminated.

Anahtar Kelimeler

Restorative Justice, Retributive Justice, Turkish Penal System, Turkish Criminal Procedure System, Reconciliation, Victims of Crime, Elimination of Victimization

MAĞDURİYETİN GİDERİLMESİ AÇISINDAN UZLAŞTIRMA KURUMU İLE MAĞDUR HAKLARI TASARISININ İNCELENMESİ

Öz

21.yüzyılda
hakim olan ceza adaleti sistemi, failin cezalandırılırken suç mağdurlarının ortaya
çıkan mağduriyetlerinin giderilmesi anlayışını ön planda tutan bir sistemdir.
Var olan ceza adaleti sistemine hakim olan bu anlayış, onarıcı adalet anlayışıdır.
Bu anlayışın en temel gayelerinden birisi, işlenen suçtan dolayı sanığın devlet tarafından
cezalandırılmasının yeterli görülmeyerekten, mağdurun veya suçtan zarar görenin
zararının giderilmesidir. Bu anlayışın hakim olduğu devletlerin ceza
sistemlerinde,
bu anlayış esasına göre bir çok düzenlemeler, kurumlar bulunmaktadır. Onarıcı
adalet anlayışının etkisinde kalan ülkelerden birisi olarak Türk Ceza Sistemi de
bu alanda gereken kurumların oluşturulmasına ve düzenlemelerin getirilmesine
tanıklık eden bir sistemdir. Bu yönde getirilen kurumlardan uzlaştırma kurumu
ile mağdur hakları tasarısı da birkaçından birisidir. Bu mevzuu da Türk Ceza
Muhakemesi  Hukukunda yer alan uzlaştırma kurumu, hem kamu hem özel hukuk ile ilgili olan
uyuşmazlıkların giderilmesinde alternatif çözüm yöntemi olarak Türk Ceza
Sistemine tezahür eden onarıcı adalet anlayışının önemli bir yansımasıdır. Uzlaştırma
kurumu Türk  mevzuatına 2005 yılında
getirilmiştir. Şuan itibariyle esasen sistemin önemli araçlarından birisi
konumundadır. Onarıcı adalet anlayışının kazandırdığı en önemli bir diğer
hususta doğrudan mağdurlar haklarına yönelik ve mağduriyetlerinin doğrudan
giderilmesi yönünde mevzuat bulunmasını sağlamasıdır. Bu yönde ülkemizde bir
çok defa tasarı aşamasında kalan mağdur haklarına ilişkin çalışmalar
yapılmıştır. Bu çalışmalardan en önemlisi ve kanunlaşma evresinde olan 2017 tarihli
mağdur hakları tasarısıdır. Bu tasarı ile devletin korumasız bıraktığı mağdurların
yine devlet tarafından doğrudan korunması, mağduriyetlerinin giderilmesi sağlanmaktır.

Anahtar Kelimeler

Onarıcı Adalet, Cezalandırıcı Adalet, Türk Ceza Sistemi, Türk Ceza Muhakemesi Hukuku, Suç Mağduru, Suçtan Zarar Gören, Mağduriyetin Giderilmesi, Zararın Tazmini, Uzlaştırma

Kaynakça

• Akıncı, Füsun Sokullu (2008) Viktimoloji, 2.Bası, İstanbul, Beta Yayınevi.
• Arıcan, Mehmet (2009) Ceza Adaleti, 1.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınları.
• Arslan, Mualla Buket (2006) Türk Ceza ve Ceza Usul Hukukunda Uzlaşma Kurumu, 1.Baskı, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi Yayınları.
• Artuk, Mehmet Emin / Ahmet, Gökcen / Yenidünya, Caner (2013) Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 7.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Bekri, Nedim (2016) “Ceza Muhakemesi Uygulamasında Uzlaşma” Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:6, S:1.
• Beşe, Ertan “Suç İstatistiklerinde Karanlık Sayı ve Mağdurun Rolü”: Bahar, Halil İbrahim(Ed.) (2006) Suç Mağdurları, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Bıçak, Vahit (1999) “Ceza Adaletinde Kalite ve Etkinlik” Kamu Yönetiminde Kalite Sempozyum Bildirim Kitabı, 1.Baskı, Ankara, TODAİ.
• Bıçak, Vahit (2011) Suç Muhakemesi Hukuku, 2.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Cartwright, Heather L. (2000) “Including Victims in the American Criminal Justice Process”,UNAFEI.
• Centel, Nur (2005) “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Cezalar ve Güvenlik Tedbirleri Sistemi” Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:2, S:5.
• Centel, Nur / Zafer, Hamide (2015) Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Bası, İstanbul, Beta Yayınevi.
• Çetintürk, Ekrem (2017) Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Değirmenci, Olgun (2008) “Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdur Hakları” Türkiye Barolar Birliği, S:77.
• Demirbaş, Timur (2014) Kriminoloji, Gözden Geçirilmiş 5.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Dinler, Veysel, “Mağdur Kavramına Çok Yönlü Yaklaşım”: Bahar, Halil İbrahim(Ed.) (2006) Suç Mağdurları, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Dönmezer, Sulhi (1977) “Devlet ve Suç Mağduru İlişkisi”, Onar Armağanı, 1.Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Eryılmaz, Mesut Bedri (2012) Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 1.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Güney, Niyazi / Yılmaz, Zekeriya (2008) Dava ve Cezanın Düşürülmesi, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Hakeri, Hakan (2008) “Amerikan Ceza Hukukuna Genel Bir Bakış” Ceza Hukuku Dergisi, C:3, S:8.
• Harry, Mika / Zehr, Howard (2001) “Restorative Justice Sign Posts.Concilitian Quartely” http://restorativejustice.org/resources/docs/signposts/#sthash.6a8ddg0V.dpbs.
• İnceoğlu, Asuman Aytekin (2016) “Ceza Hukukunda Mağdur Hakları Çerçevesinde Mağdurun Zararının Devlet Tarafından Giderilmesi ve Suç Mağdurlarına Yardım Hakkındaki Kanun Tasarısının Değerlendirilmesi” Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:11, S:141-142.
• Kafes, Veli (2011) “Ceza Hukukunda Mağdurun Zararının Giderilmesi” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:60, S:1.
• Kaplan, Mahmut (2015) “Onarıcı Adalet ve Türk Ceza Hukukuna Yansımaları” Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, C:5, S:1.
• Karakaş, Fatma Doğan (2013) “Uluslararası Düzenlemeler Işığında Mağdur Haklarının ve Suç Mağdurlarına Yardım Hakkında Kanun Tasarısının Değerlendirilmesi” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C:19, S:2.
• Katoğlu, Tuğrul (2012) “Ceza Hukukunda Suçun Mağduru Kavramının Sınırları” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:61, S:2.
• Kaymaz, Seydi / Gökcan, Hasan Tahsin (2007) Uzlaşma ve Önödeme, 2.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Kuru, Gonca (2015) “Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesinde Devletin Rolü” Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:5, S:2.
• Marshall, Tony (1999) “Restoratıve Justıce: An Overvıew”, 1.Baskı, London, Research Development and Statistics Directorate, Home Office.
• McCold, Paul “The Recent History of Restorative Justice: Mediation, Circles and Conferencing”: Sullivan, Dennis / Tifft, Larry(Ed.) (2006) “Handbook of Restorative Justice: A Global Perspective”, New York, Routledge.
• Morris, Ruth (2000) Stories of Transformative Justice, 1.Baskı, Toronto, Canadian Scholars’ Press.
• Orth, Ulrich (2004) “Does Perpetrator Punishment Satisfy Victims’ Feelings of Revenge?” Aggressıve Behavıor, Volume 30.
• Özbek, Veli Özer (1999) Suçtan Doğan Mağduriyetin Giderilmesi, 1.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Özbek, Mustafa Serdar / Yerdelen, Erdal / Altuntaş, Şeyma / Erdem, Dilek Özge/ Boz, Burak / Yılmaz, Berna Ayşen (2018) Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Özbek, Mustafa (2005) “Çağdaş Ceza Adaleti Sistemlerinde Alternatif Çözüm Arayışları ve Arabuluculuk Uygulaması”: Yenisey, Feridun(Ed.), Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma, 1.Baskı, İstanbul, Arıkan Yayınevi.
• Özek, Çetin (1984) “Suç Mağdurunun Korunması İle İlgili Bazı Sorunlar” İÜHFM, C:50, S:1-4.
• Öztürk, Bahri / Erdem, Mustafa Ruhan (2006) Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 9.Baskı, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Öztürk, Bahri (2010) “Yeni Ceza Adaleti ile Türkiye, Dünya’nın neresinde?” Fasikül Hukuk Dergisi, C:2, S:7.
• Polat, Ahmet (2014) Viktimoloji, 1.Baskı, İstanbul, Legal Yayıncılık.
• Price, Marty (1996) Victim Offender Mediation:The State of the Art, VOMA Quarterly, Vol.:7, No:3, Fall-Winter, http://www.vorp.com/articles/justice.html.
• Shapland, Joanna / Hall, Matthew (2007) “What Do We Know About The Effects Of Crıme On Vıctıms?” International Review of Victimology. Vol. 14.Strickland, Ruth Ann (2004) “Restorative Justice” https://books.google.com.tr/books?id=h6h_dLcxilIC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false.
• Tanrıvermiş, Atilla (2016) “Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdur Hakları Kavramına Genel Bir Bakış” Fasikül Hukuk Dergisi, C:8, S:78.
• Taşkın, Mustafa (2010) “Fransız Ceza Hukukunda Uyuşmazlıkların Muhakeme Dışı Çözüm Yolları Bağlamında Yaptırım Sözleşmesi ve Müessesenin Türk Ceza Hukukunda Uygulanabilirliği” Terazi Hukuk Dergisi C:5, S:41.
• Toroslu, Nevzat / Feyzioğlu, Metin (2013) Ceza Muhakemesi Hukuku, 14.Baskı, Ankara, Savaş Yayınları.
• Umbreit, Mark (1998) “Restorative Justice Through Victim-Offender Mediation: A Multi-Site Assessment” Western Criminology Review https://wcr.sonoma.edu/v1n1/umberit.html.
• Umbreit, Mark / Coates, Robert (2000) Multıculturel Implation of Restorative Justice, Center for Restorative Justice & Peacemaking School of Social Work University of Minnesota, Minnesota.
• United Nations Office on Drugs and Crime(UNODC) (2006) Handbook on Restorative Justice Programmes, 1.Baskı, New York, United Nations publication.
• Uslu, Ferhat (2013) “Çağdaş Ceza Adaleti İçinde Mağdur ” Ankara Barosu Dergisi, Y:71, S:4.
• Ünver, Yener / Hakeri, Hakan (2015) Ceza Muhakemesi Hukuku, 10.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Yarsuvat, Duygun (1994) “Suç Siyaseti ve Mağdurun Korunması”, İnanç Kıraç’a Armağan, 1.Baskı, İstanbul, Galatasaray Üniversitesi Yayınları.
• Yavuz, Hakan A. (2015) “Onarıcı Adalet Ve Uzlaştırma Kurumu Bağlamında Ceza Adalet Sisteminde Mağdurun Konumu” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y:6, S:23.
• Yılmaz, Ömer “Onarıcı Adalet Sistemi: Birey-Toplum-Devlet İlişkilerinde Yeni Bir Mücadele Alanı ”: Bahar, Halil İbrahim(Ed.) (2006) Suç Mağdurları, 1.Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Wemmers , Jo-Anne M. (1996) Victims In The Criminal Justice System, 1.Baskı, Amsterdam, Kugler Publications.